Morgunblaðið - 08.05.1998, Blaðsíða 46

46 FÖSTUDAGUR 8. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
HESTAR
En er óhollusta
af bílreyk
EINN hinn merkasta
í hópi íslenskra lækna
fyrr og síðar má óhikað
telja dr. Gunnlaug Cla-
essen prófessor. Hann
var þjóðkunnur sæmd-
armaður, rómaður fyrir
prúðmennsku og mann-
úð; frumkvöðull fjölda
þjóðnýtra mála; ritaði
greinar í blöð og tíma-
íit, heima og erlendis.
Fyrir nokkru fletti ég
Heimskringlu, blaði
Vestur-íslendinga. Par
birtist eftirfarandi grein
hinn 11. janúar 1928.
Það er við hæfi þegar
efnt er til ráðstefnu þar
sem fjallað er um umhverfismál og
mengunarvarnir, að rifja upp orð dr.
Gunnlaugs Claessen. Hvað segir
borgarstjórn Reykjavíkur, umhverf-
isráðherra og þeir aðrir, sem málið
varðar? Dr. Gunnlaugur Claessen
átti sæti í bæjarstjórn Reykjavíkur
um skeið. Það mun hafa verið á
þriðja áratug aldarinnar.
^ Þegar hann ritar grein sína hafa
bifreiðar ekki verið margar í
Reykjavík. Bæjaryflrvöld hefðu
betur tekið undir tillögu hans og
gert að sinni. Það vekur furðu að ís-
lendingar með allt sitt tal um hrein-
læti, hollustu og óspillta náttúru
Þegar hann ritar grein
sína hafa bifreiðar ekki
verið margar í Reykja-
vík, segir Pétur Pét-
ursson. Bæjaryfirvöld
hefðu betur tekið undir
tillögu hans og gert
að sinni.
þverskallast við að skipa sér í flokk
umhverfisverndar.
Séra Solveig Lára Guðmunds-
dóttir, frænka dr. Gunnlaugs Claes-
sen, ætti að beita sér í þessum mál-
um. Það er verðugt viðfangsefni.
Hér á eftir birtist grein Gunn-
laugs:
Hitt og þetta
Óhollusta af bflreyk
Notkun bifreiða hefir, eins og
kunnugt er, aukist stórkostlega síð-
ustu árin. Þægindi eru mikil að bif-
reiðunum, en böggull fylgir þó
skammrifi. Ökuslys hafa aukist stór-
kostlega, og ömurleg öskur og hávaði
fylgir bifreiðunum, inni í borgunum.
BARNASKOR
Gunnlaugur
Claessen
Pétur
Pétursson
Sumarskór
í mörgum
gerðum.
St. 20-34
SMASKOR
Sérverslun með barnaskó,
í bláu húsi við Fákafen, sími 568 3919.
ItstaMI
Mörkinni 3 • simi 588 0640
E-mail: casa@isbndia.is •www.cassina.it
-5.
»www.roset.de
» www.artemide.com
• www.ritzenhoff.de
» www.kartell.it
» www.fontanaarte.it
»www.zanotta.it
»www.flos.it
»www.alessi.it
»www.fiam.it
Nú hafa menn þózt verða varir
einnar plágunnar í viðbót, sem sé
eitrunar venga bílreyks. í reykjar-
svælunni frá vélinni er kolsýrlingur,
eitruð lofttegund, sem annars er í
ofnreyk, ósi frá olíulömpum og í
venjulegu suðugasi. Það er þessi
lofttegund, sem gerir að verkum, að
menn geta misst lífið af gaseitrun
eða svælu frá ofnum og ósandi
lömpum. Kolsýrlingur samlagast
venjulegu andrúmslofti. Eftir inn-
öndun berst eiturloftið til blóðsins.
Rannsóknir um þetta efni hafa
farið fram í amerískum borgum. I
Ffladelfíu var rannsakað blóð 14
götulögreglumanna, er höfðu vörð í
miklum umferðargötum, og fannst
kolsýrlingur í blóði ýmsra þessara
lögreglumanna. Höfðu þeir árum
saman kvartað um slappleika og
höfuðþyngsli seinni part dags. Lög-
reglumenn þessir voru svo fluttir
til, í götur þar sem umferð var lítil,
og losnuðu þeir við sjúkdómsein-
kenni sín.
Sérstakar rannsóknir hafa verið
gerðar á bflastöðvum, þar sem marg-
ar bifreiðar eru undir þaki. Eitraður
reykur kemur úr bifreiðunum, er
koma og fara. Mest eitrast andrúms-
loftið, þegar vélamar era í sífellu
settar í hreyfingu eða stöðvaðar.
Rannsóknh í Vesturheimi hafa leitt í
ljós, að í fjölmörgum bflstöðvum er
svo mikill kolsýrlingur í andrúms-
loftinu að skaðlegt má telja; kemur
og í ljós við blóðskoðun starfsmanna.
- Aðalkvörtun þessara manna er þrá-
látur höfuðverkur og þreyta við
vinnu. Menn era talsvert misjafnlega
hneigðir til þessa sjúkdóms.
Ráðið við þessu er góð lofthreins-
um á bílstöðvunum. Þeir, sem sízt
þola bflreykinn, verða að breyta til
um vinnustað.
Rannsóknir þær, sem farið hafa
fram erlendis, í Vesturheimi og að
tilhlutun bæjarstjórnar Parísar-
borgar, ættu að kenna þeim, sem
hér eiga hlut að máli, að sjá um
rækilega lofthreinsun, þar sem
menn vinna daglangt í andrúms-
lofti, sem mengast bílreyk.
G. Cl.
Höfundur er þulur.
Gmp

Plöstunarvélar
Skírteinis- og skjalaplast á
hagstæðasta verði.
Óbrigðul skjalavernd.
Otto B. Arnar ehf.
Ármúla 29, Reykjavík,
sími 588 4699, fax 588 4696
Sýningahald í hrossa-
rækt frestast um viku
UPPHAF sýningahalds í hrossa-
rækt tefst nokkuð vegna hitasótt-
arinnar sem geisað hefur á landinu.
Um síðustu helgi hefði hin árlega
sýning Stóðhestastöðvarinnar í
Gunnarsholti átt að vera sam-
kvæmt hefð en hún frestast til 16.
maí. Þar á bæ hefur sóttin gengið
yfir fyrir nokkra.
Kristinn Hugason hrossaræktar-
ráðunautur Bændasamtaka Is-
lands sagði í samtali við Morgun-
blaðið að ýmis störf hefðu raskast
vegna hitasóttarinnar. Hann hefði
til dæmis þurft að aflýsa fjölmörg-
um fundum sem fyrirhugaðir vora
með hrossaræktendum víða um
land og auk þess hefði hann ekki
komist til að skoða jafn mörg kyn-
bótahross og hann hefði viljað.
Kristinn sagði að þrátt fyrir að
hann skildi vel þau sjónarmið yfir-
dýralæknis og þeiira sem búa á
ósýktum svæðum að reyna að
halda hitasóttinni innan varnarlína
væri hann þeim ekki sammála.
Hann sagðist vera þeirrar skoðun-
ar að þegar um páska hefði átt að
fella reglugerð um varnarlínur úr
gildi og láta sóttina hafa sinn gang.
Þá var þegar ljóst að þetta var ekki
hættulegur sjúkdómur. Með því að
hefta útbreiðslu sjúkdómsins væri
hann nú yfirvofandi víða um land á
versta tíma vegna þess hve hryssur
sem eru að kasta væra viðkvæmar
og hætta á að folöld dræpust í kjöl-
far veikinda þeirra. En eflaust
hefðu dýralæknar vísindaleg rök
fyi-ir aðgerðum sínum.
Nú er búið að dagsetja kynbóta-
sýningar í vor og í sumar, þó með
þeim fyrirvara að hitasóttin gæti
sett strik í reikninginn. Tekið skal
fram að í fyrsta sinn í vor og í sum-
ar verða engir stóðhestar skráðir í
kynbótadóm nema fyrir liggi blóð-
flokka- eða DNA-gi-eining til að
staðfesta ætterni þeiraa.
Kynbótasýningarnar verða sem
hér segir:
• 8.-9. maí. Akureyri
• 11. maí. Höfðabrekka í Mýrdal
• 12.-16. maí. Gunnarsholt. (Dóm-
ar 12. og 13. maí. Yfirlitssýning
14. maí. Hefðbundin vorsýning
16. maí.)
• 25. maí-1. júní. Héraðssýning í
Kjalarnesþingi á félagssvæði
Fáks í Reykjavík. (Þurft gæti að
flýta upphafi sýninga ef þátttaka
verður mikil. Yfirlitssýning 29.
maí og verðlaunaveiting 1. júní.)
• 2.-14. júní. Fjórðungssýning
Suðurlands á Gaddstaðaflötum
við Hellu. (Dómar hefjast 2. júní.
Yfirlitssýning 13. júní. Verð-
launaveiting 14. júní.)
• 2.-6. júní. Norðurland vestra.
(Yfirlitssýning og verðlaunaveit-
ing í Húnaveri í Austur-Húna-
vatnssýslu líklega 5. júní og 6. júní
á Vindheimamelum í Skagafirði.)
• 10.-13. júní. Norðurland eystra.
(Dómar 10.-12. júní. Yfirlitssýn-
ing og verðlaunaveiting á Mel-
gerðismelum 13. júní.)
• 12. júní. Höfn í Hornafirði.
• 15.-19. eða 20. júní. Borgames.
• 15.-16. júní. Stekkhólmi.
• 22.-23. júní. Búðardalur og
Stykkishólmur. Sýningamar
verða aðeins haldnar verði varn-
arlínur vegna hitasóttar enn
uppi. Ef ekki verða hross af þess-
um svæðum dæmd í Borgamesi.
• 23.-25. júní. Vestfirðir og Str-
andir. Mögulegt er að ef tæki-
færi gefst verði þessum sýning-
um flýtt, helst þannig að þeim
yrði lokið 20. júní.
• 8.-12. júlí. Landsmótið á Mel-
gerðismelum 1998.
• 31. júlí-1. ágúst. Síðsumarsýning
á Vindheimamelum.
• 6.-7. ágúst. Síðsumarsýning á
Kaldármelum.
• 17.-21. ágúst. Síðsumarsýning á
Gaddstaðaflötum.
Aflýsti hestaferð-
um á landsmótið
JÓN Garðarsson bóndi á Neðra-Ási
II í Hólahreppi í Skagafirði hefur
aflýst hestaferðum sem hann hafði
skipulagt í tengslum við landsmótið
á Melgerðismelum í sumar. Þetta
tilkynnti hann 30 viðskiptavinum
sem höfðu pantað í ferðina. Helm-
ingur þeirra hefur samt sem áður
bókað sig í hestaferð sem Jón ætlar
að fara um sveitir Skagafjarðar og
aka síðan fólkinu á landsmótið.
JÓN sagði í samtali við Morgun-
blaðið að vegna þeirrar óvissu sem
verið hefði um hvort landsmótið
yrði haldið eða ekki hefði hann ekki
séð sér annað fært en að aflýsa
ferðinni. Hann væri ekki í stakk bú-
inn að taka þá áhættu að þurfa að
endurgreiða viðskiptavinum sínum
ferðina og jafnvel flugfarið líka ef
þurft hefði að hætta við ferðina
þegar fólkið væri komið til lands-
ins.
Allt kapp Iagt á að halda
iandsmót
„Ef ég hefði mátt velja hefði ég
viljað að allar varnarlínur hefðu
verið felldar niður um páska og allt
kapp lagt á að halda landsmót. Eg
held að landsmótið sjálft og allt sem
fylgir því, svo sem fjöldinn allur af
hestaferðum, vegi þungt,“ sagði
Jón.
„Ég hef reyndar aldrei skilið þá
ákvörðun dýralækna að vilja halda
varnarlínum til 1. júlí og opna þær
nokkram dögum fyrir landsmót.
Þar með væri verið að setja bestu
hross Norðlendinga í mikla hættu.
Á þeim tima era þau undir gífur-
legu álagi vegna mikillar þjálfunar
og líklegt að veikin kæmi upp á
miðju móti og legðist þungt á þau.“
Aðspurður sagðist hann taka feg-
ins hendi þeim hugmyndum að ef
ekki verður landsmót á Melgerðis-
melum verði haldið stórmót á Suð-
urlandi. Ef líta ætti til hagsmuna
heildarinnar myndi slíkt mót draga
verulega úr þeim skaða sem ferða-
þjónustan og greinin í heild yrði
annars fyrir. Ef landsmótið verði
ekki haldið á Melgerðismelum þurfi
samfélagið að taka á sig skellinn
sem félögin sem hafa undirbúið
mótið verða fyrir.
Hrossin verða
rekin á fjall
Skagfirðingar hafa á undanförn-
um áram notið góðs af þeim gífur-
legu vinsældum sem stóðréttirnar
hafa notið. í tengslum við þær eru
skipulagðar hestaferðir og hefur
Jón byggt sína þjónustu mest í
kringum þessa viðburði hingað til.
Hann segir þetta vera bestu dag-
ana á árinu hjá Skagfirðingum í
sambandi við gistingu og ýmsa
þjónustu við ferðamenn. Nú þegar
hitasóttin er komin í hross í Skaga-
firði verður hún vafalítið gengin yf-
ir á svæðinu þegar rekið verður á
fjall. Hún mun því ekki koma í veg
fyrir að Skagafjörðurinn fyllist af
ferðafólki í kringum stóðréttirnar í
haust.
Á nettölti
Þjóðverjar
komnir fram
úr á Netinu
SAMBAND knapa og ræktenda ís-
lenska hestsins í Þýskalandi hefur
komið sér upp mjög fínni heimasíðu
á Netinu og hefur þar með heldur
betur skotið íslendingum ref fyrir
rass. Þar er að finna fjölbreyttar
upplýsingar um íslenska hestinn,
hverja gangtegund fyrir sig, skap-
gerð og hvernig best sé að ala ís-
lenska hestinn upp, svo eitthvað sé
nefnt. Á síðunni eru líka komnar inn
upplýsingar um Heimsmeistaramót
íslenskra hesta sem halda á í
Kreuth í Þýskalandi 1.-8. ágúst
1999. Einnig er viðburðaskrá þar
sem landsmótsins á Melgerðismel-
um er getið og vísað á heimasíðu
þess. Þá er hægt að setja sig á póst-
lista. Þar með fær maður tölvupóst
með umræðum annarra á póstlist-
anum og getur auðvitað lagt orð í
belg líka, þ.e. ef þýskukunnáttan er
í lagi. Annars er flest á síðunni bæði
á þýsku og ensku. Slóðin er:
www.ipzv.de/.
Oneitanlega eru Islendingar orðn-
ir aftarlega á merinni hvað varðar
upplýsingar um íslenska hesta á net-
inu. Sorglegasta dæmið er að vísað
er á Landssamband hestamanna á
heimasíðu FEIF
(www.datawerken.nl.isi.html) eins og
reyndar á þýska sambandið. Ef mað-
ur smellir á LH kemur maður hins
vegar inn á úrelta og þunga heima-
síðu Hestaíþróttasambands Islands,
en eins og mönnum er kunnugt voru
HÍS og LH sameinuð síðastliðið
haust undir nafninu Landssamband
hestamanna. Vonandi tekur nú ein-
hver sig til og gerir myndarlega
heimasíðu fyrir LH sem fyrst.
Hestavefurinn FAXI sem fór vel
af stað og lofaði góðu hefur því mið-
ur ekki staðið undir væntingum.
Hann hefur í raun ekkert breyst svo
mánuðum skiptir og ekki er lengur
hægt að komast með góðu móti inn í
Heita pottinn, sem átti að vera vett-
vangur skoðanaskipta hestamanna.
Aðgangur að þessum vef er ókeypis
og hann að flestu leyti mjög
skemmtilega upp settur. Það væri
óskandi að hann tæki við sér og yrði
þessi kærkomni vettvangur hesta-
manna til skoðanaskipta sem til
stóð.