Morgunblaðið - 09.10.1998, Blaðsíða 6

6 FÖSTUDAGUR 9. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fann föður sinn í Englandi
„Sleppti ekki
af mér hendinni“
SOFFIA ásamt fóður sínum, Lewis Durney, sem hún fann
í Ðevon-héraði í Bretlandi.
SOFFÍA Ásgeirs Óskarsdóttir
kom nýlega frá Englandi þar
sem hún hafði verið í óvenjuleg-
um erindagjörðum. í smábænum
Totnes í Devon-héraði á suðvest-
urkjálka Bretlands fann hún föð-
ur sinn, ömmu sína og fjölskyldu
þeirra.
Soffía er 28 ára og á fjórar
dætur með eiginmanni sínum.
Hún hafði alla tíð vitað að faðir
hennar væri breskur, en hún ólst
upp hjá móður sinni og stjúpföð-
ur öll sín uppvaxtarár, svo nafn
föður síns var það eina sem hún
þekkti af honum. I vor ákvað
Soffi'a að hafa uppi á föður sín-
um.
„Sophie, ert
þetta þú ?“
„Þetta byrjaði allt þegar ég
vann litla söngvakeppni og fékk í
verðlaun ferð til Bretlands. Ég
hugsaði, nú er tækifærið, nú fer
ég og finn föður minn, rétti tím-
inn er runninn upp. Ég fór að
reyna að hafa uppi á honum og
hringdi í símaskrána, en það var
enginn skráður með þessu nafni
á því svæði sem ég var að leita á.
Ég fór því næst á Netið og hafði
samband við Family Record
Center í London en út úr þeirri
leit kom ekki neitt. Þá hringdi ég
aftur í símaskrána og fékk gefin
upp öll símanúmer í Bretlandi
sem skráð voru á eftirnafn
pabba. Ég hringdi í efsta númer-
ið og spurði hvort hann byggi
þar. f ljós kom að ég var alls ekki
á réttum stað en konan sem svar-
aði þekkti til hans og gat vísað
mér á hann. Hún sagði mér að
hann byggi á bóndabýli fyrir ut-
an Totnes og hann væri ekki með
síma, en gaf mér upp númer
móður hans.
Andlát
GUNNAR
FINN-
BOGASON
GUNNAR Finnbogason, fyrrver-
andi skólastjóri, er iátinn, 76 ára að
aldri. Hann lést á hjúkrunarheimil-
inu Skjóli miðvikudaginn 7. október.
Gunnar fæddist í Hítardal í
Mýrasýslu 9. febrúar 1922, sonur
hjónanna Sigríðar Teitsdóttur og
Finnboga Helgasonar. Gunnar varð
stúdent frá Menntaskólanum á
Akureyri og magister í íslenskum
fræðum frá Háskóla íslands 1949.
Gunnar kenndi íslensku í rúm 40 ár,
lengst af við Gagnfræðaskóla Aust-
urbæjar, síðar við Vörðuskóla og
var skólastjóri við sama skóla.
Hann var mikill áhugamaður um ís-
lensk fræði og ritaði fjölda kennslu-
bóka um þau efni fyrir efri bekki
grunnskóla.
Eftirlifandi maki Gunnars er Að-
alheiður Jónsdóttir og böm þeirra
Sigríður og Gautur Elvar.
Við þessar fréttir hélt ég að
eitthvað hefði komið fyrir hann,
liann væri ekki heill heilsu og
væri kannski á einhverskonar
stofnun. Það var erfið tilhugsun
og mér brást næstum því kjark-
ur, en ákvað að hringja í mömmu
hans. Ég hringdi í hana, hún
svaraði í símann og ég segist
heita Soffía og vera frá Islandi.
Þá segir hún strax: „Sophie, ert
þetta þú? Ég hef fréttir handa
þér, ég er amma þín!“
Dvalarleyfíð
rann út
Að baki sögu Soffíu býr saga
inóður hennar. Tvítug fór hún að
vinna í Englandi og kynntist. föð-
ur Soffíu. Ástin blómstraði, þau
byrjuðu að búa saman og hún
varð ófrísk af Soffíu. Þegar svo
var komið rann dvalarleyfi henn-
ar út og afréðu þau að hún færi
til Islands og hann kæmi síðar.
„En hann kom aldrei, og gufaði
hreinlega upp. Við vissum aldrei
hvað varð af honum, en nú veit
ég það. Honum hafði verið stung-
ið í fangelsi í tvo mánuði ásamt
vinum sínum fyrir að veiða ólög-
lega í á að næturlagi. Hann sat
inni þegar mamma átti mig og
eftir það fannst honum hann ekki
vera manneskja til að hafa sam-
band. Honum fannst að mamma
ætti betra skilið en hann, þar
sem hann væri ólærður og þessi
hugsun kemur væntanlega í kjöl-
far þeirrar gífurlegu stéttaskipt-
ingar sem viðgengst í Bretlandi.
Ég hef því alltaf vitað af honum
en hvorki vitað hvar hann væri
niðurkominn, né haft kjark í mér
til þess að hafa upp á honum.
Eftir að mamma varð ófrísk var
afráðið að ég skyldi heita Soffía,
eða Sophie, svo þannig vissi
AÐALMEÐFERÐ í máli ríkislög-
reglustjóra gegn tveimur mönnum,
sem grunaðir eru um að hafa stund-
að svarta atvinnustarfsemi í
Reykjavík, hófst fyrir Héraðsdómi í
fyrradag. Hinir ákærðu ráku
skemmtistaðinn Berlín í Reykjavik
frá nóvember 1993 til ársbyijunar
1995 án þess að hafa virðisauka-
skattsnúmer og utan skráningar
skattayfh-valda.
Birtist ákæran í þremur köflum
þar sem ákærðu er gefið að sök að
hafa brotið gegn lögum um virðis-
aukaskattsskil, bókhald og tekju-
HÆSTIRÉTTUR mildaði í gær
dóm Héraðsdóms Reykjavíkur í máli
íjögurra skipverja á Skógafossi sem
áttu mikið magn áfengis og tóbaks
er kom fram við tollafgreiðslu vorið
1997. Ekki var fallist á þá mótbáru
þeirra að þeir hefðu verið hættir við
smygl þegar skipið lagði úr höfn í
Rotterdam.
Tollyfirvöld fengu vísbendingu um
það frá hollenskum yfirvöldum að
mikið magn af áfengi og tóbaki væri
um borð í Skógafossi, sem væntan-
legur var til landsins 3. maí 1997. Við
tollafgreiðslu var skipstjóra tjáð að
grunur léki á a.6 smyglvarningur
væri um borð. I kjölfarið gáfu sig
fram fjórir skipverjar sem kváðust
amma hver ég var þegar ég
hringdi."
Eins og að koma heim
Soffía segir að leitin að föður
sínum og að hitta liann og alla
fjölskyldu hans hafi verið mikil
lífsreynsla. Fyi-st hafi hún talað
við föður sinn í gegnum síma og
þá hafi sviti og aukinn hjartslátt-
ur óneitanlega gert vart við sig.
„Fyrst var þetta mjög erfítt og
átakanlegt og á leiðinni til Tot-
nes var maginn á mér á hvolfí.
Þegar ég svo sá bæjarskiltið Tot-
nes hugsaði ég að ég gæti þetta
ekki og ætlaði að snúa við. En
áfram héldum við og ég byrjaði á
að hitta ömmu. Hún tók alveg
ótrúlega vel á móti mér og eftir
það var ísinn brotinn. Flest
systkini pabba komu, svo og
hann sjálfur, þannig að það var
heil móttökunefnd sem tók á
móti okkur, og þeir sem ekki
komust hringdu í okkur. Mér
fannst eins og ég væri að koma
heim, slíkar voru móttökurnar.
Pabbi var ofsalega glaður að sjá
skráningu. Samkvæmt rannsókn
hefðu rekstraraðilarnir átt að
greiða 6 milljónir króna í tekjuskatt
og virðisaukaskatt. Hinir ákærðu
hafa borið við að hafa týnt bókhaldi
og að hreinsunardeild Reykjavíkur-
borgar hafi hent bókhaldinu þar
sem það lá á glámbekk. Þar af leið-
andi séu engin gögn til um rekstur-
inn.
Umfang rekstursins með virðis-
aukaskattskylda veltu á umræddu
tímabili er talið nema rúmlega 29
milljónum króna. Annar ákærða,
sem fyllti út virðisaukaskattskýrsl-
eiga vai-ninginn, samtals 300 lítra af
spíra, 416 lítra af vodka, 140 lítra af
viskíi og 24 lítra af gini auk um 700
kartona af vindlingum.
Fyrir dómi báru sakborningar að
þeir hefðu séð sig um hönd eftir að
varningurinn var kominn um borð í
Rotterdam og viljað skila honum.
Hins vegar hefðu hollensk yfirvöld
neitað að taka við vörunni. í dómi
Hæstaréttar segir að þessar stað-
hæfingar skipti ekki máli. Ákærðu
hafi undirritað yfirlýsingu á leið til
landsins sem afhent var tollgæsluyf-
ii-völdum þar sem einungis voru
gefnir upp 0,75 lítrar af sterku
áfengi hjá hverjum og 200 stk. af
vindlingum.
mig. Hann leiddi mig út um allt
og ætlaði ekki að sleppa af mér
hendinni. Hann er einhleypur og
barnlaus en þarna varð hann
skyndilega pabbi og afi í senn, en
ég á íjórar dætur.“
Soffía dvaldi í tíu daga hjá föð-
urfjölskyldu sinni og segir að
kveðjustundin hafi verið erfið.
Hún er í stöðugu sambandi við
fjölskylduna og föður sinn og
segir mikinn áhuga beggja á því
að viðhalda því. Pabbi hennar
ætlar að koma til landsins í vor
og hún ætlar að fara með dætur
sínar næsta sumar og dvelja í
lengri tíma hjá þeim hópi ætt-
ingja sem hún var að kynnast.
„Þetta var rosalegt ævintýri.
Það hefur oft verið sagt að ég sé
lík mömmu, en einnig oft verið
sagt hvaðan kemur þú, eða hverj-
um ert þú lík? Nú veit ég að ég
er með munninn hans pabba og
það eina sem ég hugsa í dag er:
af hverju gerði ég þetta ekki
fyrr? Ég var alltaf ákveðin í að
gera þetta einhvern tímann, og
ég er fegin að ég dreif í því.“
ur vegna rekstursins, bar við að
hafa aldrei séð bókhaldsfærslur
þegar saksóknari spurði hvoi-t bók-
hald hefði verið fært. Hafi hann haft
samandregna tölu gagna frá með-
rekstraraðaila sínum og fyllt út
virðisaukaskattskýrslur að beiðni
hans. Ákærði sagðist ekki hafa átt
sæti í hlutafélagi sem stofnað var
um reksturinn þegar verjandi hans
spurði hann um aðild hans að því.
Fleiri mál sem varða svarta at-
vinnustai-fsemi í veitingahúsa-
rekstri eru til meðferðar hjá ríkis-
lögreglustjóra.
,Ákærðu áttu þess kost að leið-
rétta rangar upplýsingar sínar áður
en tollafgreiðsla skipsins hófst eða
gera fyrir það tímamark með öðrum
skýi-um hætti grein fyrir því áfengi
og tóbaki, sem um ræðir í málinu.
Það gerðu þeir hins vegar ekki,“ seg-
ir í dómnum.
Taldist brot ákærðu varða við 1.
mgr. 123. gr. tollalaga nr. 55/1987.
Voru þeir dæmdir til greiðslu sektar
á bilinu 500.000 ki-. til 1.500.000 kr.
miðað við eignarhlut hvers og eins í
varningnum auk upptöku hans. Hér-
aðsdómur Reykjavíkur hafði dæmt
þá í hærri fjársektir auk skilorðs-
bundinnar fangelsisvistar á bilinu 30
til 60 daga.
Þorsteinn Pálsson
um tilnefning’u dóm-
ara við Mannrétt-
indadómstólinn
„Stóð ekki tii
að gera lítið
úr tilmælum
ráðsins“
ÞORSTEINN Pálsson dómsmála-
ráðherra segir að ekki hafi staðið til
að gera lítið úr tilmælum ráðherra-
ráðs Evrópuráðsins er íslensk
stjórnvöld tilnefndu þrjá karla í
embætti dómara við Mannréttinda-
dómstól Evrópu. Áður hafði aðalrit-
ari Evrópuráðsins vakið athygli á
tilmælum ráðheiTaráðsins um jafn-
ara hlutfall kynja meðal dómara.
„Kjarni málsins er sá að þó að
þrír karlar séu tilnefndir þá leggja
stjómvöld í hverju landi í raun
áherslu á einn mann,“ sagði Þor-
steinn. „í þessu tilviki ríkti mjög
góð sátt um það að tilnefna Gauk
Jörundsson, umboðsmann Alþingis,
enda tel ég engan hæfari til þess að
taka þetta verkefni að sér.“
Þorsteinn segir tilnefningar
hæstaréttardómaranna Markúsar
Sigurbjörnssonai' og Arnljóts
Björnssonar þannig til komnar að
annar þeirra hafi áður verið til-
nefndur með svipuðum hætti en
hinn hafi reynslu af því að taka þátt
í undirbúningi og flutningi mála fyr-
ir Islands hönd.
„Ofangi-eind sjónai-mið réðu því
að umræddir menn voru tilnefndir
fyi-ir íslands hönd og það stóð
aldrei til að gera lítið úr tilmælum
ráðherraráðs Evrópuráðsins," sagði
Þorsteinn.
Jafnréttisráð hefur sent frá sér
ályktun þar sem harmað er að Is-
land hafi með þessu sniðgengið til-
mæli ráðherraráðsins, lagalegar og
alþjóðlegar skuldbindingar sínar.
Verslun með
sauðfé líkleg-
ust til að
breiða út riðu
RIÐA í sauðfé hefur ekki komið
upp á nýjum svæðum síðustu tíu ár-
in en stungið sér niður á stöku stað
á gömlum riðusvæðum. Sigurður
Sigurðarson dýralæknir þakkar
varnaraðgerðum þennan árangur
og segir mikilvægt einmitt á haustin
að gæta að því að flytja ekki gærur
eða húðir heim á bæi og segir ólög-
legt að flytja fé milli varnarhólfa.
Hann segir verslun með sauðfé lík-
legasta til að valda riðusmiti.
Sigurður Sigurðarson fer jafnan
á sveitabæi ef grunur vaknar um
riðu og tekur með sér ær, sem
hugsanlegt er að hafi sýkst, til
rannsóknar að Keldum. Segir hann
það bæði til að geta fengið sýni til
rannsóknar og til að geta athugað
með öðrum atferli ánna í nokkra
daga.
„Það er mikilvægt að menn
fylgist með fé sínu á haustin og fari
varlega við flutninga á fé til að
breiða ekki út hugsanlegt smit. Það
kemur fyrir að menn eru að auglýsa
eftir gærum og húðum og bera
þetta heim á sveitabæi, sem er al-
gjört eitur, því þá geta menn borið
smit, enda ólöglegt að fara milli
varnarhólfa. Verslun með fé er lík-
legust til að dreifa sjúkdómnum og
þess vegna ættu menn að hafa hem-
il á sér í þessum efnum,“ sagði Sig-
urður, en hann hefur síðustu daga
verið á ferð um Norðurland, m.a. til
að kanna sögu riðuveikinnar í Eyja-
firði, sem hann segir að hafi lítið
verið skráð.
„Menn ættu að halda nýju fé sínu
einangruðu eins lengi og hægt er og
ekki blanda því saman við fé ann-
arra. Mest hætta er á því á haustin
og síðan seinni hluta vetrar að veik-
in komi upp.“
Ríkislögreglustj óri rannsakar nokkur mál vegna meintrar
svartrar atvinnustarfsemi í veitingahúsarekstri
Grunur um 6 milljóna
króna skattsvik
Hæstiréttur mildar smygldóm