Morgunblaðið - 20.05.1999, Qupperneq 49

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Slysavarnir
SLYS eru algengasta dánaror-
sök bama og unglinga í okkar
heimshluta. Slys geta einnig haft í
fór með sér ýmsar aðrar alvarlegar
afleiðingar, sársauka og þjáningu,
langa sjúkrahúsvist og endurhæf-
ingu og sumir áverkar eru þess
eðlis að um fullan bata
verður aldrei að ræða,
heldur líkamlega eða
andlega fötlun af ýmsu
tagi. Kostnaður fyrir
fjölskyldur og þjóðfé-
lagið í heild vegna
slysa er mikill á hverju
ári og verður seint
reiknaður til enda. Því
er augljóst mikilvægi
þess að halda uppi öfl-
ugum slysavömum.
A Islandi eru slys á
börnum og unglingum
algengari en á hinum
Norðurlöndunum. I
rannsókn sem Anna
Stefánsdóttir og
Brynjólfur Mogensen gerðu fyrir
nokkmm ámm kom í Ijós að á Is-
landi slasast árlega 275 af hverjum
þúsund börnum 0-14 ára. Sam-
bærileg tala er 120 í Svíþjóð, 160 í
Noregi og 200 í Danmörku. Nýleg-
ar tölur benda til þess að slysum
hér á landi hafi heldur farið fækk-
andi. Rekin hefur verið öflug og vel
skipulögð umferðarfræðsla fyrir
börn á vegum Umferðarráðs og
slysum á börnum í umferðinni
fækkað og tíðni þeirra virðist ekki
að ráði hærri en í Noregi. Það er
hins vegar athyglisvert að flest
böm sem slasast í umferðarslysum
hér em farþegar í bíl og slasast
vegna þess að þau em ekki í bílstól
eða belti við hæfi. Slysum í heima-
húsum fer heldur fækkandi, enda
fræðsla og áróður vegna þeirra
verið áberandi og margir aðilar þar
lagt hönd á plóginn. Tegundir slysa
og orsakir em augljóslega marg-
víslegar, slysstaðir margir og
margt sem hefur áhrif, ekki síst
aldur barnsins.
Nauðsynlegt er að leita skýringa
á hárri slysatíðni bama og unglinga
hér samanborið við nágrannalönd-
in. Ekki virðist um að ræða mis-
munandi eða gallaðar aðferðir við
skráningu. Ymislegt má nefna sem
hugsanlegar skýringar, t.d. að ekki
sé hugað nægilega að þörfum bama
við hönnun útivistarsvæða, umferð-
armannvirkja, húsnæðis, skóla,
o.s.frv. Aðrir nefna langan vinnu-
dag foreldra og að böm séu látin
sjá um sig sjálf lengur hér en er-
lendis. Þá er oft rætt um sinnuleysi
íslendinga, litið sé framhjá augljós-
um slysagildrum og ekki farið eftir
einföldum og sjálfsögðum reglum
um slysavamir. Mörgum sem flytja
heim frá útlöndum verður tíðrætt
um agaleysi í þjóðfélaginu, fullorðið
fólk fari ekki eftir reglum og leið-
beiningum ef það telur það ekki
henta sér og slíkt framferði hafi
óhjákvæmilega áhrif á bömin og
þeirra hegðun. Fleira mætti tiltaka,
en það er augljóst að
skýringin er margþætt
og einnig ljóst að marg-
ir aðilar þurfa að vinna
saman að því markmiði
að fækka slysum eins
og kostur er.
Ríkisstjóm Islands
ákvað í október 1997 að
tillögu Ingibjargar
Pálmadóttur, heil-
brigðis- og trygginga-
málaráðherra, að
hrinda af stað átaki til
að fækka slysum á
bömum og unglingum.
í apríl 1998 var skipuð
verkefnisstjóm um
slysavamir barna og
unglinga með fulltrúum sex ráðu-
neyta og einum fulltrúa frá Sam-
bandi íslenskra sveitarfélaga. Und-
Slys
Slys eru algengasta
dánarorsök barna og
unglinga í okkar heims-
hluta, segir Olafur
Gísli Jónsson. Mikil-
vægi þess að halda uppi
öflugum slysavörnum
er því augljóst.
irbúningsvinna er komin vel á veg
og leitað verður eftir samvinnu við
sem flesta aðila í þjóðfélaginu,
bæði opinberar stofnanir, sveitar-
félög, félagasamtök, faghópa og
einstaklinga. Mikilvægur þáttur
starfseminnar er að tryggja að
skráning barna- og unghngaslysa
sé ítarleg, markviss og aðgengileg.
Herdís Storgaard hefur verið ráðin
framkvæmdastjóri verkefnisins og
hefur hún aðsetur í Heilsuverndar-
stöðinni við Barónsstíg, sími 552-
4450. Þangað er hægt að hringja ef
þörf er upplýsinga um slysavamir
eða fólk vill koma ábendingum á
framfæri. Með árvekni og sam-
stilltu átaki má fækka slysum á
bömum og unglingum verulega.
Höfundur er bamalæknir við
Sjúkrahús Reykjavíkur og formaður
verkefnisstjómar um slysavamir
bama og unglinga.
Ólafur Gísli
Jónsson
Handboltinn á Netinu v§> mbl.is
ALLTAf= eiTTHVAO A/ÝT7
FIMMTUDAGUR 20. MAÍ 1999 49*.
BEVERLY sófi, með lausu bómullariklæði með upphleyptri
áferð. Sessur og bakpúðar bólstraðir með polýdún. Fæst (
ýmsum litum og með mismunandi gerðum af áklæði.
3ja sæta sófi. L200 sm, kr. 78.S90,-
íjasætasófi.LI75 sm,kr.76.390,-
VERONA sófi, með endingargóðu mlkróvelúrefni. Fæst f
ýmsum litum.
3ja sæta sófi. L217 sm, kr. 49,520,-
2ja sæta sófi. Ll 95 sm, kr. 44.420,-
Ef þú ert í leit að fallegum sófa sem endist vel þá ættir þú að lfta tii okkar.
Við bjóðum margar tegundir af stökum sófum og íjölbreytta möguleika
hvað varðar áklæði.
mcs)
Rabgreiðslur
HÚSGAGNAHÖLLiN
-þar sem úrvalið er meira!
Bíldshöfði 20-112 Reykjavik Sími 510 8000
CHELSY sófi, klæddur upphleyptu efni, sem hrindir frá sér
vætu (Scotchguard-vöm), i fallegum filabeinshvitum lit Sessur
bólstraðar með kaldsteyptum svampi og bakpúöar með
polýdún. Ýmslr lltir og gerðir áklæða.
3ja sæta sófi. L210 sm, kr. 77.180,-
21 /2 sæta sófi. LI85 sm, kr. 69.510,-
ROGER sófi, burstað bómullaráldæði. Sessur bólstraðar með
kaldsteyptum svampi, bakpúðar bólstraðir með polýdún. Fatst
í ýmsum litum og með mismunandi áklæði.
3ja sæta sófi. L220 sm, kr. 74.860,-
2ja sæta sófi. L200 sm, kr. 68.520,-
Ný kynslóð línuskauta
Þú kemst áfram þar sem aðrir þurfa að stoppa
ítölsku Hypno skautarnir eru engir venjulegir línuskautar. Þegar þú kemur á áfangastað
smellirðu skautunum einfaldlega undan Hypno skónum og gengur af stað. Þú sleppur
alveg við að burðast með aukaskó með þér. Væntanlegir ísskautar undir sömu skóna!
Hypno - hreint frábær nýjung fyrir fólk á ferðinni.

ÖRNINN
- allar götur síðan 1925
Skeifunni II - Sfmi 588 9890 - Netfang ominn@mmedia.is
Opið 9-18 virka daga og 10-16 laugardaga
m