Morgunblaðið - 27.08.1999, Blaðsíða 2

2 FÖSTUDAGUR 27. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Jarðvisindamenn flugu yfír Mýrdalsjökul á þyrlu Landhelgisgæslunnar 1 gær
Engin vatns-
söfnun undir
sigkötlunum
Helgi Björnsson telur ekki líkur
á hlaupi við þessar aðstæður
í KÖNNUNARFERÐ sem Al-
mannavarnir ríkisins stóðu fyrir í
gær þar sem flogið var yfir Mýr-
dalsjökul sáust engin ummerki um
vatnavexti í ám sem renna frá jökl-
inum. Flogið var yfir jökulinn á
þyrlu Landhelgisgæslunnar en
vegna slæms skyggnis gafst vís-
indamönnum ekki færi á að skoða
efsta hluta jökulsins.
Þá héldu Almannavamir ríkisins
fund með visindamannaráði AI-
mannavarna í gær þar sem rætt
var um atburðarás síðustu vikna í
jöklinum. Þar kom fram að vís-
indamenn væru komnir vel á veg
með að móta tillögur til frekari að-
gerða til vöktunar og eftirlits með
svæðinu og verður annar fundur
haldinn í næstu viku til að sam-
ræma áætlanir um það.
Bráðnunin ekki stórfelld
Helgi Björnsson jöklafræðingur
var í ferðinni sem farin var yfir
Mýrdalsjökul í gær. Hann segir að
sú bráðnun sem átt hafi sér stað í
jöklinum sl. mánuð jafngildi ekki
nema 30-40 rúmmetra aukningu í
rennsli, sem dreifist á nokkrar ár á
Mýrdalssandi, Sólheimasandi og
Emstruá ef það kemur fram. „Þess
vegna er ekki von til þess að menn
sjái með berum augum aukið
rennsh í ánum meðan sumarleys-
ing er mikil á jöklinum," segir
hann. Hann bendir á að líklega
safnist ekki vatn undir sigkatlana
sem verið hafa að myndast á und-
anförnum vikum.
„Sigkatlarnir uppi á börmum
öskjunnar verða stöðugt dýpri, og
á meðan það gerist safnast ekki
vatn undir þá. Þeir myndu þvert á
móti grynnast ef það væri að safn-
ast vatn undir þá. Fyrst þeir
dýpka, bendir það til þess að vatn-
ið renni burtu. Og þá er spurning-
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Helgi Björnsson jöklafræðingur flaug yfir Mýrdalsjökul í gær og
kannaði ummerki um vatnavexti.
in hvert vatnið rennur.
Tvennt kemur til greina. I
fyrsta lagi að það renni í burtu
jafnóðum og það getur vissulega
hafa gerst þó að við greinum aukn-
inguna ekki í ánum. I raun þyrfti
til þess nákvæmar vatnamælingar
og þegar sveiflur minnka í ám
vegna leysinga í haust gæti tekist
að henda reiður á því.
Vatnssöfnun
í botni öskjunnar?
í öðru lagi getur verið að þetta
vatn seytli niður í botn öskjunnar
sem er undir miðjum Mýrdalsjökli.
Enn sem komið er sjást hins vegar
engar vísbendingar um að vatn sé
farið að safnast saman í botni
hennar en það myndi sjást á þann
hátt að risastór sigketill myndaðist
í miðjum jöklinum. Áframhaldandi
bráðnun getur hins vegar valdið
því að sigketill myndaðist á þeim
stað og það þarf að fylgjast vel
með því ef það fer að gerast,“ segir
Helgi.
Helgi segir að ef það sé raunin
að vatn safnist saman í öskjunni
muni það vatn koma fram í jökul-
hlaupi þegar Katla gýs og þá komi
fram enn meira vatn en bráðnaði í
sjálfu gosinu.
En er hætta á hlaupi á næst-
unni? „Þegar katlarnir fara að
grynnast á ný teldi ég fyrst
ástæðu til að óttast hlaup undan
þeim,“ svarar Helgi.
Hnúfubakskálfurinn í Grímsey dreginn til Húsavíkur
Beinagrindin
fer á Hvalasafnið
Morgunblaðið/Margit Elva
Hnúfubakskálfurinn marar í hálfu kafí i fjörunni í Grímsey.
HNÚFUBAKSKÁLFURINN sem
rak á íj’örur Grímseyinga var
dreginn til Húsavíkur í gærkvöld
en til stendur að setja hann á
Hvalasafnið á staðnum. Til tals
hafði komið hjá heimamönnum
að draga hræið á haf út og
sökkva því í stað þess að láta það
rotna í fjörunni.
Magnús Bjarnason í Grímsey,
einn þeirra sem fyrst uppgötv-
uðu hvalrekann á þriðjudaginn
var, hringdi í Hvalasafnið á
Húsavík í gærmorgun og lagði til
að það hirti hvalinn. „Hvalinn
rak á fjöruna rétt fyrir neðan
vélaverkstæði bróður mins þar
sem ég vinn. Við höfðum áhyggj-
ur af því að hann myndi daga
þarna uppi og úldna.“
Ekki kom til greina að nýta
hvalinn, að sögn Magnúsar.
„Okkur leist ekkert á það. Það er
nú hvítt á honum það sem stend-
ur upp úr en við sjávarborðið er
hann orðinn bleiklitaður. Hann
er áreiðanlega búinn að vera
dauður í nokkurn tíma.“
Hvalaskoðunarskipið Knörr
frá Húsavík, í eigu Norðursigl-
ingar ehf., kom til Grímseyjar
laust fyrir kl. átta í gærkvöld eft-
ir um fjögurra tíma siglingu úr
heimahöfn, þær 32 sjómflur sem
eru á milli staðanna.
Ásbjörn Björgvinsson, for-
stöðumaður Hvalamiðstöðvarinn-
ar á Húsavík, sem rekur Hvala-
safnið, var um borð í Knerri í
gærkvöld og eftir að hafa skoðað
dýrið staðfesti hann að um
hnúfubakskálf væri að ræða.
„Þetta er á að giska 2 ára kven-
dýr. Hugsanlega árinu eldra, en
a.m.k. mjög ungt dýr. Það er 6
metrar á lengd og sennilega um
fjögur tonn. Það er greinilega
búið að velkjast töluverðan tíma í
sjó.“ Hann kvað enga sjáanlega
áverka á dýrinu. „Kviðurinn snýr
auðvitað upp og við sjáum ekki
bakið fyrr en við erum komnir
með hann á land.“
Sýni tekin fyrir Hafró
Vel gekk að hengja dýrið aftan
í Knörr og lagði skipið af stað til
baka til Húsavíkur fyrir hálfníu,
eftir innan við þriggja stundar-
fjórðunga dvöl við Grímsey.
„Skipsfjórinn, hann Aðalsteinn
Júliusson, telur að við verðum
komnir í höfn milli tvö og þijú í
nótt. Dýrið tekur svo mikið í og
við förum sjálfsagt ekki mikið
meira en fimm mflur á
klukkustund.
I fyrramálið ætlum við að taka
hvalinn upp, sefja á vörubflspall
og fara með hann á svæði fyrir
innan Húsavík þar sem ég má
skera utan af honum. Eitthvað af
þessu þurfum við að urða. Við
byijum reyndar á að taka sýni
fyrir Hafrannsóknarstofnun. Síð-
an er ætlunin að reyna að
hreinsa beinagrindina og varð-
veita til að geta sett hana upp
seinna meir. Ég ætla svo að gera
tilraun með að þurrka af honum
sporðinn, það ætti að vera hægt
af því sporðurinn er byggður upp
af trefjum og sinum og slíku,"
sagði Ásbjörn.
Viðskipti Kaupþings
með hlutabréf FBA
Biðja um
rannsókn
Fjármála-
eftirlitsins
KAUPÞING hf. hyggst í dag óska
eftir rannsókn Fjármálaeftirlitsins
á öllum viðskiptum fyrirtækisins
með hlutabréf í Fjárfestingarbanka
atvinnulífsins.
„Það er svo komið, eins ömurlegt
og það er, að við neyðumst til að
biðja um rannsókn á sjálfum okkur
vegna þeirra makalausu ásakana
sem á okkur hafa dunið,“ segir Sig-
urður Einarsson, forstjóri Kaup-
þings.
Sigurður segist ekki hafa orðið
var við það enn sem komið er að
viðskiptavinir fyrirtækisins hafi
glatað trausti á því í kjölfar umræðu
um viðskipti þess með hlutabréf í
FBA. Hann segist þó ekki geta sagt
til um langtímaáhrif umræðunnar.
„Þetta eru meira en lítið alvarlegar
ásakanir sem beint hefur verið gegn
okkur, og við sáum því ekki aðra
leið færa.“
Sigurður segir að Kaupþing hafi
sent allar upplýsingar um hin svo-
nefndu kennitölukaup til Fjármála-
eftirlitsins seint á síðasta ári. „Þeir
hafa því allar þessar upplýsingar,
og við höfum engu að leyna í þessu
máli.“
---------------
Kveikt í
tómthúsum á
Seyðisfirði
BÆJARSTJÓRNIN á Seyðisfirði
lét kveikja í tveimur tómthúsum
miðvikudaginn 18. ágúst síðastlið-
inn í óþökk umsjónarmanns hús-
anna. Húsin stóðu norðanmegin í
firðinum og hétu Bræðraborg, er
var reist af bræðrunum Ögmundi
og Jóni Jónssyni árið 1878, og
Hjarðarholt, sem Sigvaldi Einars-
son póstur byggði árið 1882.
Húsin voru talin fágætt dæmi um
húsagerð alþýðufólks í upphafi þétt-
býlismyndunar á íslandi. Árið 1994
fékk Pétur Kristjánsson, umsjónar-
maður Tækniminjasafns Seyðis-
fjarðar, styrk frá Húsafriðunar-
nefnd ríkisins til að dytta að húsun-
um og forða þeim frá hruni.
„Það stóð til að brenna húsin,“
segir Ólafur Sigurðsson bæjarstjóri
en bæjarsjóður átti þau. .Ákveðnir
aðilar fengu frest árið 1993 tO að
byggja húsin upp eða fmna þeim
hlutverk en það var ekki gert.“
Hann segir að margir bæjarbúar
hafi þrýst á um að þau yrðu fjar-
lægð.
Pétur segist ósamþykkur fullyrð-
ingum um að húsin hafi verið ónýt
og að aldrei hafi komið úrskurður
um það. Húsafriðunarnefnd lét
arkitekt teikna upp húsin fyrir sig í
sumar.
■ Tómthús brennd/B4
Sérblöð í dag

Á FÖSTUDÖGUM

Johnson sló ellefu ára met
í 400 m hlaupi í Sevilla / C1
Fjórtán ísíendingar í sviðs-
Ijósinu í Þýskalandi / C7
Fylgstu
með
nýjustu
fréttum
www.mbl.is