Morgunblaðið - 27.08.1999, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 27. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Myrða föð-
ur nútíma-
listarinnar
„Meðal listamanna af kynslóð Makato Aida
má greina nokkra minnimáttarkennd
gagnvart hinum gríðarsterku áhrifum
vestrænnar listar. Til að geta starfað sem
sjálfstæðir nútímalistamenn í Japan fínnst
þeim kannski að þeir þurfí að fremja föður-
morð, að þeir þurfí að „drepa“ föður
japanskrar nútímalistar,(< segir japanski
listfræðingurinn Satoru Nagoya sem
staddur er hér á landi. Þóroddur
Bjarnason hitti hann að máli.
JAPANSKI listfræðingurinn Sa-
toru Nagoya er nú staddur hér á
landi á vegum Listasafnsins á
Akureyri í samvinnu við Islensku
menningarsamsteypuna ART.IS
og Kjarvalsstaði. Satoru mun
dvelja hér á landi til laugardags og
meðan á dvölinni stendur mun
hann halda fyrirlestra um japanska
samtímamyndlist auk þess sem
hann heimsækir listasöfn og lista-
menn. Koma Satoru er nátengd
sýningu á verkum japanska lista-
mannsins Makato Aida, sem nú
stendur yfir í Listasafninu á Akur-
eyri, en Satoru var milliliður í vali
japansks listamanns á sýninguna.
Satoru segir í samtali við blaða-
mann Morgunblaðsins að Aida sé
sá listamaður japanskur sem betur
en aðrir endurspegli ástandið í
japönskum listheimi í dag.
Samkvæmt Hannesi Sigurðs-
syni, forstöðumanni Listasafnsins
á Akureyri og forstjóra ART.IS, er
koma Satoru hingað til lands fyrri
hlutinn í skiptiáætlun milli íslands
og Japans en íslenskur listfræðing-
ur mun á næsta ári fara til Japans í
sömu erindagjörðum, þ.e. kynna ís-
lenska list, heimsækja söfn og hitta
þarlenda listamenn.
Slæmt ástand hefur áhrif á
listamennina
Saturo er með BA-gráðu í sögu-
heimspeki frá háskóla í Japan og
hefur mikla reynslu af myndlistar-
skrifum, bæði fyrir stórblaðið Jap-
an Times sem og innlend listtíma-
rit auk þess sem hann skrifar
gagnrýni um japanska myndlist
fyrir hið virta alþjóðlega listtímarit
Flash Art.
Aðspurður um ástandið í
japönskum listheimi í dag segir
Nagoya að hið bága ástand í
japönskum efnahag undanfarin ár
hafi sett mark sitt á myndlistina í
landinu. „Mörgum sýningarsölum
hefur verið lokað undanfarið sök-
um hins bága efnahags og lista-
menn kvarta sáran yfir ástandinu.
Áhuginn minnkar þegar svona árar
og kaupendum fækkar. Samt eru
auðvitað einhverjir listamenn sem
LISTIR
BÉHI
Morgunblaðið/Þorkell
Satoru Nagoya: „Það sem japanska samtfmalistamenn vantar
einna helst er sjálfsöryggi."
eru að gera það gott og má þar
nefna helsta Ijósmyndarann, Araki,
sem nýtur mikilla vinsælda í Evr-
ópu og í Japan, Katsuo Myajima og
Mariko Mori svo einhverjir séu
nefndir,“ segir Nagoya.
Hann segir að ásókn ungra
Japana í listnám sé þó stöðug og
margir reyni að komast til útlanda
í nám. „Eg hef skrifað upp á ófá
meðmælabréfin fyrir unga lista-
menn sem vilja læra myndlist í
Evrópu og í Bandaríkjunum," segir
Satoru og brosir.
„Yfirborðslegt" -
„handverk"
I grein í sýningarskrá sem fylgir
sýningunni á Akureyri segir Na-
goya m.a. eftirfarandi um japanskt
listalíf: „Til að lýsa gróflega því
sem einkennir verk yngri lista-
manna í Japan mætti nota orð á
borð við „yfirborðslegt“, „hand-
verk“ og „miðhverfing". í málverk-
um jafnt sem í höggmyndum má
oft sjá vandlega unnið yfirborð sem
minnir á handverk í fastmótuðum
stíl.“ Og síðar segir hann: „Meðal
listamanna af kynslóð Aida má
greina nokkra minnimáttarkennd
gagnvart hinum gríðarsterku
áhrifum vestrænnar listar. Til að
geta starfað sem sjálfstæðir nú-
tímalistamenn í Japan finnst þeim
kannski að þeir þurfi að fremja föð-
urmorð, að þeir þurfi að „drepa“
föður japanskrar nútímalistar.
Þetta táknræna föðurmorð er eitt
helsta viðfangsefni japanskra sam-
tímamanna og í þeirra baráttu
stendur Aida framarlega í flokki.“
En hvernig gengur japönskum
listamönnum að drepa föður nú-
tímamyndlistarinnar?
„Þetta er barátta sem stendur
yfir og þeim ungu listamönnum fer
nú fjölgandi sem eru að reyna að
draga fram kraftinn sem býr í
japönskum nútímaveruleika. I því
felst að fjalla um það sem japanskt
er út frá japanskri myndlistarhefð
og reyna að loka á vestræn áhrif,
þó að mínu mati sé nauðsynlegt að
viðurkenna hvemig vestræn áhrif
hafa mótað listina á þessari öld.“
Kór MH
á alþjóð-
legri
kórahátíð
Kói' Menntaskólans í Hamrahlíð syngur bæði íslensk og finnsk verk á kórahátíðinni.
KÓR Menntaskólans í Hamrahh'ð
er kominn á Sympaatti, alþjóðlega
kórahátíð barna- og æskukóra, sem
haldin er í Finnlandi. Á hátfðinni,
sem nú er haldin í fjórða skipti,
koma fram átta kórar víðs vegar að
úr heiminum. En margir kóranna
eru, að því er Þorgerður Ingólfs-
dóttir stjórnandi Hamrahlíðakórs-
ins segir, á heimsmælikvarða.
„Þetta er formföst hátíð og á
hana er boðið kórum víðs vegar að
úr heiminum og hátíðin snýst í
kringum þá,“ segir Þorgerður og
bætir við að mikill metnaður ein-
kenni háti'ðina sem sé bæði þekkt
og virt. Kóramir koma að þessu
sinni frá Belgíu, Spáni, íslandi,
Kanada, Litháen, Slóvaki'u, Slóven-
íu og Rússlandi, en þetta er í
fyrsta skipti sem Island tekur þátt.
Hátíðin stendur dagana 27.
ágúst til 5. september. Hún hefst í
Joensuu og lýkur í Turku og er
þriggja daga hátíðardagskrá á
hvomm stað fyrir sig, en þar koma
einnig fram þekktir finnskir kórar
eins og Tapiola og Cantores Min-
ores. Þess á milli era erlendu kór-
arnir sendir í sjálfstæðar tónleika-
ferðir til ólíkra hluta Finnlands,
þar sem þeir koma fram með
bama- og æskukórum á hveijum
stað fyrir sig.
Staðimir sem kór Menntaskól-
ans í Hamrahlíð kemur fram á em
Hamina, Riihimáki og Loppi í suð-
austurhluta Finnlands. En þátt-
taka kórsins hefur staðið til frá
1994, þegar fulltrúar hátíðarinnar
heyrðu hann syngja á kórahátíð í
Evrópu. „Þeir völdu okkur þá til
að taka þátt í hátfðinni 1995, en
við gátum ekki þegið boðið af því
að við vomm búin að þiggja boð til
Israel á sama tíma og því færðist
þátttaka okkar yfir á næstu hátíð.“
Mikil áhersla er lögð á að hver
kór syngi verk frá sínu landi og
em því flest verkin á efnisskrá
kórs Menntaskólans í Hamrahlíð
fslensk. „Við emm skyldug til að
kynna tónlist okkar lands bæði við
opnun og lok hátíðarinnar," segir
Þorgerður. En kórinn hefur auk
þess þurft að æfa töluvert af
finnskri tónlist, til að mynda verk
Síbelíusar og verða þau verk flutt
með fleiri kórum.
„Þetta hafa verið stífar æfingar
og það er mikil ábyrgð sem fylgir
því að taka þátt í svona hátíð,“
segir Þorgerður og kveður Finn-
landsforina leggjast vel í kórinn
sem að þessu sinni er skipaður 54
nemendum á aldrinum 16-20 ára.
En Satoru segir að þessi stefna
yngri listamanna sé hugsanlega
einnig upprunnin í Evrópu og því
séu listamennirnir í raun enn að
elta vestræna stefnu. „I Pompidou-
nútímalistasafninu í París var hald-
in umtöluð sýning fyrir nokkrum
árum þar sem færð var saman á
sýningu list úr hinum ýmsu heims-
hornum og upp úr því reis nýtt
tískufyrirbæri þar sem leitað var í
auknum mæli út fyrir hinn hefð-
bundna evrópska markað eftir nýj-
ungum, þá í þeim tilgangi m.a. að
krydda hinn vestræna listheim.
Þetta er fyrirbæri sem skapað vai-
á Vesturlöndum fyrir Vesturlönd,"
segir Satoru og brosir. „Það sem
japanska samtímalistamenn vantar
einna helst er sjálfsöryggi. Nú-
tímamyndlist er ekki einkaeign
Vesturlandabúa, á því verða Jap-
anir að átta sig, hún er alþjóðleg."
Satoni nefnir dæmi um hvernig
Japan er að verða útundan í hinu
alþjóðlega listasamfélagi vegna
þessara sterku vestrænu áhrifa.
„Á aðalsýningunni á tvíæringnum í
Feneyjum eru nú verk eftir 20 kín-
verska listamenn en til saman-
burðar sýnir aðeins einn Japani
verk sín á tvíæringnum. Þarna er
verið að útiloka japanska mynd-
listai-menn og ástæðan er líklega
sú að mönnum þykir list frá Kína
spennandi og framandi, enda hafa
vestræn áhrif ekki átt greiðan inn-
gang í landið enda stjórnarfarið
allt annað en í Japan, eins og flest-
ir vita.“
Rólegt yfírbragð
íslenskrar listar
Aðspurður hvort hann hefði
þekkt til íslenskra myndlistar-
manna áður en hann kom til lands-
ins, sagði hann svo vera. „Ég vissi
að hér á landi er ríkt myndlistarlíf
og ég hef hrifist af sýningum ís-
lendinga á Feneyjatvíæringnum til
dæmis. Einnig kynntist ég Sigurði
Árna Sigurðssyni þegar hann
dvaldi í Japan í gestavinnustofu
fyrir 2 árum síðan og fannst verk
hans áhugaverð og greinilega unn-
in af miklu næmi.“
Nagoya hefur þegar hitt nokkra
listamenn og heimsótt söfn í borg-
inni. Aðspurður hvernig íslensk list
birtist honum sagði hann að sér
þætti ákveðin ró vera yfir íslensk-
um listaverkum og að þau endur-
spegluðu landið og stöðu þess á
hnettinum, en fór ekki nánar út í
þá sálma að sinni.
Fyrirlesturinn á Kjarvalsstöðum
hefst kl. 17.30 í dag.
Fuoco
Ensemble
á Norður-
landi
HOLLENSK-ÍSLENSKI tón-
listarhópurinn Fuoco Ensemble
er á ferð um landið og verður
með tónleika í Húsavíkurkirk j u
mánudaginn 30. ágúst og Safnað-
arheimili Akureyrarkirkju
þriðjudaginn 31. ágúst. Hvorir
tveggja tónleikamir hefjast kl.
20.
Á eínisskrá eru þijú verk. Tríó
fyrir klarínettu, selló og píanó
op. 114 og Kvintett fyrir klar-
ínettu og strengjakvartett op.
115 eftir Johannes Brahms, og
Strengjakvartett nr. 17. í B
(Veiðikvartettinn) eftir Wolfgang
Amadeus Mozart.
Fuoco Ensemble skipa fiðlu-
leikaramir Ingrid van Dingstee
og Marjolein van Dingstee,
Jónína Auður Hilmarsdóttír lág-
fiðluleikari, Helga Björg Ágústs-
dóttir sellóleikari, Rúnar Óskars-
son karínettuleikari og Sandra
de Brain píanóleikari. Þau
kynntust við nám í Tónlistarhá-
skólanum í Amsterdam og era
ýmist nýútskrifuð eða um það bil
að ljúka námi við skólann.