Morgunblaðið - 17.09.1999, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ
UR VERINU
FÖSTUDAGUR 17 SEPTEMBER 1999 21
Merkingarbúnaður Stjörnu-Odda um borð í Hafrannsóknaskipinu Bjarna Sæmundssyni.
Stór áfangi næst í fiskimerkingum
Karfi merktur á
100 metra dýpi
BÚNAÐUR, sem hannaður er hér-
lendis, var notaður til að merkja
karfa á um 100 metra dýpi fyrir
skömmu en það er í fyrsta skipti
sem tekst að koma merki í lifandi
karfa á svo miklu dýpi. Það er fyrir-
tækið Stjörnu-Oddi sem hefur þró-
að búnaðinn og segir framkvæmda-
stjóri þess tæknina bjóða upp á
ýmsa möguleika. Fram til þessa
hefur verið nokkrum erfiðleikum
bundið að merkja karfa vegna þess
að hann þolir ekki að koma af miklu
dýpi upp á yfirborð sjávar.
Búnaðurinn hefur verið í þróun í
nærri tvö ár en auk Stjömu-Odda
hefur Hafrannsóknastofnun komið
að þessu verkefni, ásamt Rann-
sóknarráði Islands og Granda hf.
Sigmar Guðbjörnsson, fram-
kvæmdastjóri Stjömu-Odda, segir
búnaðinn flókinn. Hann byggist á
vélbúnaði og myndavélum og
þannig er hægt að sjá og stýra
merkingum úr skipi með því að
velja úr fiska til merkinga. Búnað-
inum er komið fyrir í poka trollsins
og því þarf fiskurinn að fara í gegn-
um búnaðinn áður en hann fer í
pokann sjálfan. Bf fiskur er merkt-
ur er hægt að sleppa honum úr
pokanum með sérstakri tækni. Þeg-
ar fiskur er merktur er til mynd af
fiskinum og upplýsingar um dýpi,
hitastig o.s.frv.
Virkar á 1.000 metra dýpi
Búnaðurinn var reyndur um borð
í hafrannsóknaskipinu Bjarna Sæ-
mundssyni fyrir skömmu, fyrst í
Jökuldýpi, að sögn Sigmars. „Þar
fómm við með búnaðinn niður á 250
metra dýpi og þar virkaði hann
mjög vel. Búnaðurinn er hannaður
til að þola að minnsta kosti þúsund
metra dýpi. Vandinn var hins vegar
sá að búnaðinum var komið fyrir í
botntrolli sem þyrlaði upp miklu
moldryki á þessu svæði, enda er þar
leirbotn. Þar sem við þurfum helst
að sjá fiskinn færðum við okkur á
önnur mið, svokallaðan Miðnessjó á
Reykjaneshrygg. Þar sáum við vel
fiskana sem komu í búnaðinn og
prófuðum þar að skjóta merki í
karfa á 90 til 100 metra dýpi og það
tókst. Það komu reyndar í ljós ýmis
tæknileg atriði sem við þurfum að
kortleggja og leysa. En það er mik-
ili áfangi fyrir okkur að merkja fisk,
sérstaklega að vera fyrstir til að
merkja karfa á djúpslóð. Við eram
því á réttri braut.“
Sigmar segir þróun búnaðarins
komna það langt að nú hafi boltan-
um verið varpað til hagsmunaaðila.
Þar verði menn að hafa í huga þau
verðmæti sem karfinn gefi á hverju
ári. Með bættum rannsóknum geti
menn betur gert sér grein fyrir
hvernig nýting stofnsins verði best.
„Nú er þessi tækni fyrir hendi og þá
verða menn að gera upp við sig
hvemig og hvort þeir vilja nýta
hana. Við höfum að mestu kostað
þróunina til þessa, með aðstoð frá
Hafrannsóknastofnun, sem lagt hef-
ur til skip og mannskap, Rannsókn-
arráði íslands, sem hefur lagt til
fjármagn, og Granda en þaðan höf-
um við fengið ótal gagnlegar ábend-
ingar,“ segir Sigmar.
Jóhann Sigurjónsson, forstjóri
Hafrannsóknastofnunar, segist mjög
ánægður með hvemig tilraunir með
merkingarbúnaðinn hafa tekist. „Við
eram áhugasamir um að taka þátt í
og styrkja þessar tilraunir. Við sjá-
um fram á að þar geti orðið til mikil-
vægt rannsóknartæki í framtíðinni,
meðal annars til rannsókna á karfa-
stofninum sem erfitt er að rannsaka
og ekki síst að stunda merkingar á.
Búnaðurinn mun því gerbreyta
möguleikum á að rannsaka tegundir
eins og karfa en eins geram við okk-
ur vonir um að búnaðurinn auðveldi
merkingar á öðram fiskitegundum,“
segir Jóhann.
Bræla hamlar brottför
VÍKINGUR AK ætlaði fyrstur
loðnuskipa áleiðis á loðnumiðin í
Grænlandssundi í gær en hætti við
vegna veðurs. Spáð er brælu fram að
eða yfir helgi og má gera ráð fyrir að
loðnuskipin fari þá að hugsa sér til
hreyfings, en loðnuvertíðin hófst í
fyrradag, 15. september.
Sveinn Sturlaugsson, útgerðar-
stjóri hjá Haraldi Böðvarssyni hf. á
Akranesi, segii- að menn séu bjart-
sýnir í upphafi vertíðar, því undan-
famar vikur hefði fiskur út af Hala
verið fullur af loðnu. „Það vantar
bara veðrið,“ segir hann og bætir við
að Óli í Sandgerði og Elliði, sem era
á kolmunnaveiðum, séu tilbúnir að
skipta yfir í loðnuna hvenær sem er.
„Þeir era með loðnunætur um borð
og verði lítið að hafa í kolmunnanum
en veiði í loðnunni keyra þeir beint í
hana.“
Freysteinn Bjamason, útgerðar-
stjóri þjá Síldarvinnslunni hf. í Nes-
kaupstað, segir að Birtingur haldi
væntanlega til veiða í næstu viku en
verið er að breyta lestunum í honum
til að gera hann hæfari til vinnslu.
„Hann verður vonandi til í næstu
viku og það fer eftir efnum og ástæð-
um hvort hann fer til síld- eða loðnu-
veiða.“ Hann segir ennfremur að
menn hafi verið afar rólegir, væntan-
lega vegna þess hvað dapurt var yfir
veiðinni í lok liðinnar vertíðar.
Verið er að skipta um spii í Guð-
rúnu Þorkelsdóttur SU en Emil
Thorarensen, útgerðarstjóri Hrað-
frystihúss Eskifjarðar hf„ telur að
skipið verði tílbúið eftir helgi.
„Haustin era aldrei uppgi-ipatími í
loðnu, menn vita af því og era því
ekkert að flýta sér.“
Aðrir viðmælendur tóku í sama
streng. Menn era í viðbragðsstöðu
og bíða eftir því að einhver veiði
loðnu.
A
Ishafsþorskur undan-
þeginn Kvótaþingi
SJAVARUTVEGSRAÐUNEYTIÐ
hefur, að tillögu stjómar Kvóta-
þings Islands, gefið út reglugerð
um tegundir sem undanþegnar eru
viðskiptum á Kvótaþingi. Með
reglugerðinni er kveðið á um að auk
hörpudisks og innfjarðarrækju sé
nú heimilt að flytja aflamark í norð-
uríshafsþorski milli skipa, án und-
angenginna viðskipta á Kvótaþingi.
Reglugerðin tekur gildi 20. septem-
ber nk. og geta viðskipti utan
Kvótaþings átt sér stað frá og með
þeim degi. Tillaga stjórnar Kvóta-
þings byggist á því að aflamarki í
norðuríshafsþorski hafi ekki verið
úthlutað áður og að mjög lítil við-
skipti hafi orðið með tegundina síð-
an hún var skráð á Kvótaþingi. Met-
ur stjórnin það því svo að meiri
reynslu þurfi af veiðunum til þess
að forsendur skapist fyrir myndun
markaðsverðs með norðuríshafs-
þorsk á Kvótaþingi.
VAfíDfG

HEkímt)
<tunut

M i [ 1 ——rijífi Hi
J Bm. I ■
m jm 1 icnm 1 1
Gallerídagar IKEA
- endalaust úrval af
römmum og plakötum
ó frábæru veröil
Opið: virka dagal0-18:30, laugardagalO-17, sunnudagal2-17.
húNA