Morgunblaðið - 30.11.1999, Blaðsíða 42

42 ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
Lestu, dreng-
ur, lestu
s
„Ertu búinn að lesa Olaf?“spyr einkver
í röðinni á verkstæðinu og lesandinn
s s s
svitnar:„Olafhvaða? Olafjóhann? 01-
s
aflandlækni? OlafGunnarsson...
Kapphlaupið hefur
verið undirbúið al-
veg frá síðasta
hlaupi og um helgi-
na hófst það fyrir
alvöru. Ekki var hleypt af
skammbyssu, heldur var lítil
eldspýta tendruð og kveikt á
kerti. Reglan er nefnilega sú að
um leið og lifnar á fyrsta að-
ventukertinu hefst fonnlega hið
árlega spretthlaup bóksala og út-
gefenda; jólabókaflóðið.
í fjölmiðlum er spáð í hugsan-
lega frammistöðu ákveðinna
keppenda út frá formi, úthaldi og
reynslu, auk þess sem leikfléttur
eru krufnar til mergjar af gagn-
rýnendum og höfundunum sjálf-
um. Inn í þetta flóð allt saman
sogast svo grandalausir borgar-
ar, því forsenda þess að bækur
seljist er jú sú
aðlesendur
fyrirfinnist.
Og þar sem
málsvæðið er
lítið er nauð-
VIÐHORF
Eftir Sigur-
björgu
Þrastardóttur
~'s
synlegt að telja hvem einasta
íbúa með þegar talað er um les-
endur - það verður að gera ráð
fyrir því að allir Islendingar lesi
til þess að hægt sé að réttlæta út-
gáfu 455 titla á ári.
Hinn almenni borgari heitir
þannig „hinn almenni lesandi",
rétt á meðan hlaupið gengur hjá,
og þeim nafnskiptum fylgir ekki
lítill þrýstingur. Lesandinn verð-
ur að fylgjast með. Hann verður
að vera viðræðuhæfur um allt frá
litríkum bamabókum til lærðra
fræðirita, hann verður að þekkja
alla heimsins höfunda með nafni
og geta borið ný verk þeirra sam-
an við fyrri verk. Hann verður að
mynda sér skoðanir í ljósi nýj-
ustu gagnrýni og geta með rök-
um hrakið eða samþykkt tvær
stjömur, fjórar stjörnur, tilnefn-
ingar til verðlauna eða efasemdir
um snilligáfu. Lesandinn verður
að fylgjast með.
En kannski er umræddur
borgari, sem nú heitir lesandi,
alls ekkert bókhneigður í raun og
veru. Hann er sennilega læs, en
samt er ekki þar með sagt að
hann nenni, geti eða vilji lesa all-
ar bækumar í flóðinu. Það er líka
nógu tímafrekt að fylgjast með
skáldaviðtölum, dómum, upp-
lestrarkvöldum, útvarpspistlum
og sjónvarpsþáttum um bækur,
svo ekki bætist við að þurfa að
lesa sjálfar bækumar líka. Þetta
má lesandinn hins vegai- hvergi
segja upphátt, sér í lagi ekki í
desember þegar hann á möglun-
arlaust að vera að lesa bækur.
Hann á líka að vei-a að baka,
skreyta, vinna, versla, pakka inn,
þrífa og drekka glögg - en fyrst
og síðast að lesa bækur. Þær bera
nefnilega uppi allar samræður út
mánuðinn á vinnustöðum, í sam-
kvæmum og í biðröðum.
„Ertu búinn að lesa 01af?“ spyr
einhver í röðinni á dekkjaverk-
stæðinu og hinn almenni lesandi
svitnar og byijar að hugsa: „Ólaf
hvaða? Ólaf Jóhann? Ólaf land-
lækni? Ólaf Gunnarsson ... já,
hvað heitir hún aftur Vetrarkirkj-
an, nei, Fjallaferðin ... nei, Fjall-
kirkjan, já, auðvitað eða bíddu
var það ekki einhver annar...?“
Vaxandi sviti.
Svona lendir hinn meinti les-
andi endurtekið í klemmu á al-
mannafæri þar sem hann reynir
að hylma yfir fákunnáttu sína í
flóðinu. Til þess að halda and-
litinu bregður hann á það ráð að
læra bestu frasana úr Bóka-
tíðindum utan að, slípaðar
auglýsingalínur eða kynningar-
orð af bókarkápum: „Magnaður
söguþráður, meitlaður stíll.“ Með
þessari lýsingu getur hann slegið
um sig margsinnis því hún á
áreiðanlega við um fjölda bóka.
Sumar sögur em um „mikinn
metnað, miklar fómir og mikinn
harm“ og aðrar „halda lesanda í
heljargreipum frá fyrstu síðu til
þeirrar síðustu".
Hið eina sem okkar ágæti les-
andi þarf að passa er að rugla
ekki saman bókum og umsögnum
og halda því þá kannski fram um
frumlega skáldsögu að hún „sé
byggð á Disney-teiknimynd" eða
segja um ættfræðirit að þar ríki
„dulúð og spenna á hverri síðu“.
Hann má heldur ekki fullyrða að
Gísla saga Súrssonar sé „einnig
til sem hljóðbók í lestri höfundar“
og ef hann segir um mynd-
skreytta matreiðslubók að „hún
hlífi engum með óvægnum lýs-
ingum“ þá kemst endanlega upp
um hann.
Það besta sem lesandinn getur
gert í stöðunni er að leggja leið
sína í bókabúð og kaupa eins og
eina bók. Um hana getur hann þá
alla vega rætt með góðri sam-
visku og hver veit nema fleiri
fylgi í kjölfarið. En um leið og
gengið er inn í bókabúðina tekur
vanmáttarkenndin völdin á nýjan
leik, því bókaverslanir eru fleyti-
fullar af bókum sem lesandinn
hefur ekki lesið. Þessu er vel lýst
í bókinni Se una notte d’invemo
(Ef ferðalangur á vetramóttu)
eftir ítalska höfundinni Italo
Calvino og er stuttur kafli hér til-
færður í lauslegri snömn:
„Þegar í útstillingai-glugga
bókabúðarinnar komstu auga á
kápuna með titlinum sem þú leit-
aðir að. Þú eltir þessa sjáanlegu
slóð með því að olnboga þig í
versluninni í gegnum hina þungu
stíflu Bókanna-sem-þú-hefur-
ekki-lesið þar sem þær horfðu
grettnar á þig af borðunum og úr
hillunum í von um að fá þig til að
fara hjá þér. En þú veist að þú átt
ekki að þurfa að skammast þín,
þú veist að á meðal þeirra em
hektarar á hektara ofan af Bók-
um-sem-þú-kemst-af-með-að-
lesa-ekki, Bókum-sem-gerðar-
era-til-annarra-nota-en-lesturs
og Bókum-sem-þegar-era-
lesnar-án-þess-að-þær-þurfí-
einu-sinni-að-opna-þar-sem-þær
-tilheyra-flokknum „þegar-
lesnar-áður-en-þær-vora-
skrifaðar".
Þannig kemstu gegnum fyrstu
vamarmúrana og fyrir framan
þig sprettur upp fótgöngulið
Bókanna-sem-þú-myndir-að-
sjálfsögðu-lesa-með-ánægju-ef-
þú-hefðir-níu-líf-en-því-miður-
era-dagar-þínir-jafnfáir-og
-raun-ber-vitni. Með snöggii bol-
vindu kemstu hjá þeim og lendir í
miðri breiðfylkingu Bókanna-
sem-þú-hefur-í-hyggju-að-lesa
-en-þarft-fyrst-að-lesa-nokkrar-
aðrar, Bókanna-sem-era-of-
dýrar-þannig-að-þú-hyggst-bíða
-þar-til -þær-verða-seldar-á-
hálfvirði, Bókanna-(sama og að
ofan)...þar-til-þær-koma-út-í-
kilju, Bókanna-sem-þú-gætir
-beðið-einhvern-að-lána-þér og
Bókanna-sem-allir-hafa-lesið
-þannig-að-það-er-eiginlega-
-eins-og-þú-hafír-lesið-þær-
-sjálfur."
HJÖRTUR MAGNÚS
SVAVARSSON
+ Hjörtur Magnús
Svavarsson
fæddist 5. desember
1961. Hann lést 22.
nóvember síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Svavar Sveins-
son, f. 6.2. 1936, d.
5.2. 1966, og Elsa
Valdís Engilberts-
dóttir, f. 24.8. 1940,
d. 7.4. 1989.
Systkini Hjartar
eru: 1) Kristín Friðr-
ika Svavarsdóttir, f.
2.6. 1959. Hennar
maður er Stefán
Magnússon og eiga þau fimm
börn. 2) Sveinn Ingi Svavarsson,
f. 4.11. 1960. 3) Árni Garðar
Svavarsson, f. 14.4. 1964. Hans
kona er Inga
Hrefna Jónsdóttir
og eiga þau eitt
barn. 4) Hulda J.
Jónsdóttir, f. 22.3.
1969. Hennar mað-
ur er Gísli Gunn-
steinsson og eiga
þau þrjú börn.
Eftirlifandi eigin-
kona Hjartar er Sól-
rún Sigurðardóttir,
f. 7.6. 1951. Þeirra
sonur er Davíð Orn.
Börn Sólrúnar er ól-
ust upp hjá þeim
eru Gísli Guðmunds-
son og Ingvi Arnar Halldórsson.
títför Hjartar fer fram frá
Áskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
Kæri bróðir.
Þegar ég sit hér og rifja upp ævi
þína sem lauk svo skyndilega vona
ég og trúi að þér líði betur og sért
kominn í faðm mömmu og pabba.
Lífið var þér ekki alltaf auðvelt en þú
áttir vissulega þínar góðu stundh-.
Eg man þegar við vorum börn hvað
þú og Sveinn bróðir áttuð stórt og
fallegt bú og gátuð leikið ykkur þar
þó ég skildi ekki hvernig væri hægt
að „hanga“ í svona búi í lengri tíma.
Ungur fórst þú að heiman og fórst að
vinna fyrir þér. Fyrst í Björk hjá
Maríu og Reyni, sem reyndust þér
mjög vel á unglingsáranum og síðar
og eiga þau þakkir skildar fyrir það.
Eftir að þú laukst gagnfræðaprófi
fórst þú í Vélskólann og bjóst hjá
ömmu og afa á Grensásveginum og
fór vel um þig þar og reyndust þau
þér alltaf vel. Þú laukst Vélskólanum
með sóma og sama vor kynntist þú
Sólrúnu, sem síðar varð kona þín og
áttuð þið saman Davíð Örn. Einnig
ólust synir Sólrúnar, þeir Gísli og
Ingvi, upp hjá ykkur. Ekki var sam-
búðin ykkur auðveld síðari árin og
höfðuð þið slitið sambúð sem þú
varst ekki sáttur við, en Sólrún
reyndist þér alltaf vel en það gat oft
verið erfitt.
Eftir margra ára störf á skipum
hjá Eimskip söðlaðir þú um vegna
vinnuslyss og fórst í Iðnskólann að
læra rafeindavirkjun. Þú laukst því
námi með glæsibrag eins og þín var
von og vísa. Þú fórst að vinna hjá Al-
tec, fyrst upp á Grundartanga og síð-
an í Reykjavík. Starf sem þér líkaði
vel. Þú vildir helst gera allt fullkom-
ið. Þú teiknaðir og hannaðir sög
tengda vinnu þinni og þegar vélin
var smíðuð og sett saman var allt
eins og það átti að vera. Vinnan var
þér mikils virði, þú varst nýkominn
frá Suður-Afríku og þú virtist vera
ánægður og að sættast við tilveruna
eins og hún var. En eitthvað varð til
þess að þú gafst upp og sást ekki
Íjósið í myrkrinu.
Elsku Hjörtur, það er ekki okkar
að dæma en við reynum að skilja og
fyrirgefa. Guð blessi þig og varðveiti
og Guð gefi okkur styrk og kærleik
til að standa saman sem fjölskylda
og styðja hvert annað. Farðu í friði,
kæri bróðir.
Þín systir,
Kristín.
Elsku mágur og frændi.
Margserað minnast,
margter héraðþakka.
Guði sé lof fyrir Íiðna tíð.
Margserað minnast,
margseraðsakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(V. Briem.)
Hjörtur mágur minn er látinn
langt fyrir aldur fram.
Fyrstu kynni okkar Hjartar vora
þegar hann kom vestur í heimsókn
til móður sinnar og systur. Voru
kynni okkar ágæt og reyndist hann
mér mjög vel alla tíð síðan. Ég man
eftir því þegar þú, Sólrún og Davíð
komuð í heimsókn til okkar systur
þinnar Kristínar. Þá vorum við að
byggja bílskúr, ekki lást þú á liði
þínu við að aðstoða mig við undir-
búninginn. Við ætluðum að steypa
eftir hádegi daginn eftir. Þegar
smiðurinn kom vorum við systir þín
ekki heima og þú sagðir við smiðinn:
„Ætli þau séu ekki farin í berjamó."
Hefði þetta aldrei gengið nema með
þinni hjálp og frænda þinna, sem
sakna þín sárt, þar sem þú reyndist
þeim vel.
Síðastliðinn vetur áttum við fjöl-
skyldur okkar og systkini þín
ánægjulega helgi á vélsleðum og
ánægjulegar kvöldstundir sem hefði
verið gaman að endurtaka í vetur.
Síðast þegar ég hitti þig varstu að
undirbúa sendingu á tækjum til út-
landa. Spennan og áhuginn við að
fara að setja tækin upp voru mikil og
fórstu stuttu seinna. Gekk ferðin vel
hjá ykkur vinnufélögunum. En það
er erfítt að takast á við það að standa
í þeim erfíðleikum sem þú varst
búinn að lifa við, missa foður þinn
mjög ungur, móður og móðurömmu
fyrir nokkram áram, sem reyndu að
reynast þér vel, og standa í skilnaði
sem þú sættir þig ekki við, en fannst
eins og þú stæðir einn og varst
hræddur. En, Hjörtur minn, það var
ekki rétt, systkini þín og fjölskyldur
þeirra voru tilbúin að hjálpa þér og
fleiri. Kristín systir þín var nýbúin
að hitta þig. Þá varstu svo jákvæður.
Þetta er mikill söknuður fyrir hana
sem tók við móðurhlutverkinu þegar
mamma ykkar systkina dó.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guðþérnúfylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Innilega samúð vottum við fjöl-
skyldu þinni, Sólrúnu og sonum,
systkinum og öðrum aðstandendum.
Meðal okkar lifir minning um góðan
dreng.
Stefán Magnússon,
Engilbert, Svavar, Pétur,
Sveinn og Magnús.
Mig dreymdi mikinn draum: Ég stóð
með Drottni háum tindi á
og horfði yfir lífs míns leið,
Hann lét mig hvert mitt fótspor sjá.
Þau blöstu við. Þá brosti Hann.
„Mitt barn,“ Hann mælti, „sérðu þar,
ég gekk með þér og gætti þín,
í gleði og sorg ég hjá þér var.“
Þá sá ég fótspor frelsarans
svo fast við mín á langri braut.
Nú gat ég séð, hvað var mín vörn
í voða, freistni, raun og þraut.
En annað sá ég síðan brátt:
Á sumum stöðum blasti við,
að sporin voru aðeins ein.
- Gekk enginn þá við mína hlið?
Hann las minn hug. Hann leit til mín
og lét mig horfa í augu sér:
„Þá varstu sjúkur, blessað bam,
þá bar ég þig á herðum mér.“
(Sigurbj. Ein.)
Far í friði, bróðir.
Hulda.
Elsku Hjörtur.
Ekki hefðum við trúað því á föstu-
dagskvöldið þegar þú kvaddir okkur
að það yrðu okkar síðustu samvera-
stundir.
Þú komst til okkar í heimsókn,
eins og þú gerðir oft, borðaðir með
okkur kvöldmat og við áttum nota-
lega kvöldstund. Þín síðustu orð
vora: „Ég er oft heima á kvöldin."
Við ætluðum að kíkja til þín fljótlega,
en það verður víst ekki af því.
Þú varst hjartahlýr og góður
drengur. Okkur leið vel nálægt þér.
Hjörtur minn, þú varst greiðvikinn
mjög og hjálpaðir okkur oft, þegar
við vorum að byggja, bæði hús og
sumarbústað.
Þú varst búinn að vera veikur
lengi og líða illa. Þjáningum þínum
er lokið, og við trúum því að þér líði
vel núna. Hjörtur minn, minningin
um þig lifír. Við biðjum góðan Guð að
geyma þig.
Elsku Sólrún, Davíð, Gísli, Ingvi,
systkini og fjölskyldur, við sendum
ykkur okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Jón (Donni) og Guðbjörg.
Nú þegar líður að hátíð ljóss og
friðar hefur Hjörtm- frændi barn-
anna minna kvatt sitt jarðneska líf.
Aldrei grunaði mig að ég ætti eftir
að rita minningarorð um þennan
unga mann en enginn veit sína ævina
fyrr en öll er.
Ekki er það ætlun mín að rekja
ættir hans eða lífsferil heldur þakka
honum það sem hann var mér og
hugleiða örlítið.
Einn af örfáum frá mínu „fyrra“
lífi sýndi hann mér tryggð og vináttu
sem ég mat mikils. Hann virtist
skynja hversu erfitt það væri að
kveðja nánast heila fjölskyldu eftir
langa samvera. A mitt heimili gat
hann komið óboðinn og sl. fjögur ár
hefur hann gefið sér tíma frá dagsins
önn og litið inn kringum jólin eða
haft samband og mun ég af einlægni
sakna þess. Hjörtur minn, hafðu
þökk fyrir það.
Ég minnist síðustu samræðna
okkar og eftir situr sektarkennd.
Hefði ég getað gert betur? Ef til vill.
En þú varst miklu veikari en ég
gerði mér grein fyrir og mér til
huggunar verð ég að hugsa að allt
hefur sinn tíma.
Frá hverju ertu á flótta?
Finnurðu hjá þér ótta -
við eitthvað - sem enginn sér?
Finnurðu um þína fætur -
fjötra-svoþúgrætur
tárum-semtilheyraþér.
(G.V.G.) -
Nú er þjáningum þínum lokið og
þú ert kominn heim. Þar veit ég að
þú hefur mætt foreldram þínum og
öðram sem á undan eru gengnir og
öðlast frið í faðmi þeirra.
Systkinum, ættingjum og öðrum
sem eiga um sárt að binda sendi ég
innilegustu samúðarkveðjur.
Elsku Sólrún mín og börn. Mínar
innilegustu samúðarkveðjur. Orð
eru lítils megnug þegar sorgin ber að
dyi'um.
Drottinn vakir, Drottinn vakir
daga’ognæturyfirþér.
Blíðlynd eins og besta móðir
berhannþigífaðmisér.
Allir þótt þér aðrir bregðist,
aldrei hann á burtu fer.
Drottinn elskar, - Drottinn vakir
daga’ognæturyfirþér.
(Sig.Kr.Pét)
Blessuð sé minning Hjartar. Hann
hvíli í friði. Drottinn vemdi hann og
blessi.
Sóley Benna Guðmundsdóttir.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu
vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett.
Sé handrit tölvusett er æskilegt, að diskl-
ingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er
móttaka svokallaðra ASCII-skráa, öðru
nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin
Word og Wordperfect eru einnig auðveld í
úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í
bréfasíma 569 1115, eða á netfang þess
(minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið
greinina inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum.
Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina
fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðal-
línubil og hæfilega línulengd - eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnar-
nöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.