Morgunblaðið - 11.02.2000, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 11. FEBRÚAR 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
lltsöliinni lvkur*i kiuiinriltiíi
n n
Ulrich kveðst afar hrifinn af íslenska dansflokknum, hann nái hinum fræga alþjóðlega mælikvarða sem Iagður er á alla hluti í nútímanum. Eitt helsta
sérkenni flokksins er sterkar og fagrar konur.
mjög mikilvægt að menn reyni
ekki að skilgreina þegar þeir fara í
leikhús, heldur fremur að opna
skilningarvitin og njóta þess sem
er í boði. Leikhús á í mínum huga
að örva næmi tilfinninganna og
skynjunarinnar."
Ulrich segir að menn sem starfa
í dansheiminum rekist oftlega á
Diaghilev og arfleifð hans og verði
að viðurkenna hann sem frægustu
táknmynd listræns stjórnanda sem
til er í danslistinni. „Hann lagði
grunn að sterkri hefð og gerði
dansinn að einni meginlist nútím-
ans. Mér fannst mjög áhugavert að
skoða hvernig hann fór að og þó
svo að ekki sé hægt að komast að
því til hlítar, er rannsóknin mjög
fróðleg. Hún leiðir í ljós mann sem
bjó yfir ótrúlegri ástríðu á sviði
fegurðar, sköpunargáfu og dans-
listar. Hann hóf feril sinn sem lista-
safnari og setti saman afar mikil-
vægar sýningar á rússneskum
málverkum, stóð að útgáfu tíma-
rita og beindi sjónum manna að
þeim krafti sem rússnesk list bjó
yfir á þeim tíma.
Hann flutti alla þessa þætti til
Parísar, varð vitni að þeim áhrifum
sem rússnesk list hafði á Frakka og
skildi hvaða möguleikar fólust í
hrifningu þeirra. Þegar litið er til
baka verður að skrifa þau áhrif að
mörgu leyti á góðar samgöngur,
þar sem lest gekk á milli Moskvu
og Parísar, auk þess sem mikilvægi
samskipta milli landa á sviði lista
og menningar jókst til muna á öðr-
um og þriðja áratug 20. aldarinnar.
Frökkum fannst einsog um bylt-
ingu væri að ræða, ekki síst þar
sem list Rússanna hafði yfir sér
austrænan og framandi andblæ.
Rússarnir dældu nýju og heitu
blóði inn f danslistina, á þeim tfma
sem siðferðisleg hnignun og stöðn-
un var rikjandi."
Diaghilev hafði sáralítinn áhuga
á ballett fram til ársins 1898 og um
áratugur leið áður en hann tók að
einbeita sér að honum. Diaghilev
setti á stofn faranddansflokkinn
Ballet Russes 1908-1909 og stýrði
honum með harðri hendi, út-
sjónarsemi, kænsku, heppni og
hæfileikum til dauðadags árið
1929. Saga flokksins var vörðuð
sigrum. Þegar samstarfsmenn
hans á þessu tuttugu ára tfmabili
eru skoðaðir, er ekki laust við að
menn skilji ögn betur hvers vegna
Diaghilev og flokkur hans náðu
jafn einstæðum árangri og raun
ber vitni. Tónskáldin Igor Strav-
insky, Rimsky-Korsakov (sem gafst
upp á að kenna Diaghilev á píanó),
Ravel, Debussy, Satie og Weber,
svo einhverjir séu nefndir, dansar-
arnir Vaslav Nijinsky og Anna
Pavlova, Tamara Karsavina, Spess-
itseva, Danilova og Anton Dolin,
myndlistarmennirnir Picasso, Mat-
isse, Miró, Max Ernst, Giorgio de
Chirico og Braque, svo fá-
einir séu upp taldir. Di-
aghilev laðaði að sér hæf-
ustu listamenn sinnar
kynslóðar og virkjaði þá til
að gera eins vel og þeir gátu,
og það ekkert
slor. Diaghilev
var í senn „list-
rænn stríðshöfð-
ingi og endurreisnarmaður", segir
Árni Ibsen í grein um þessa goð-
sögn ballettheimsins í leikskrá með
sýningu Islenska dansflokksins.
Bylting sem verður
ekki endurtekin
„Ég held að sú bylting sem
Diaghilev stóð fyrir verði ekki end-
urtekin,11 segir Ulrich. „Það er búið
að framkvæma allt. Við verðum að
einbeita okkur að öðrum hlutum,
t.d. innri þörf mannsins fyrir fagr-
ar listir. Diaghilev var stöðugt ást-
fanginn, meðal annars af dönsur-
um sfnum, og listaverk hans voru
vitnisburður um þá ást og ástríðu,
á sama hátt og t.d. Faraóarnir létu
byggja píramíta." Hann kveðst líta
svo á að nútímamaðurinn verði að
líta til þeirra dansverka og tónlist-
ar sem hafa tilvísun í samtfmann.
Menn séu orðnir margfróðir við-
takendur alls kyns fjölmiðlunar og
því færir um að sætta sig við marg-
slungna fléttu sem hann ber á borð
fyrir þá í Borgarleikhúsinu í kvöld,
Ljóðræn fantasía
um byltingarmann
IBYRJUN 20. aldar, á þeim
tíma sem hin keisaralegu
leikhús f Rússlandi höfðu
ennþá einkaleyfi á að setja
upp leikrit, óperur og balletta op-
inberlega, kom fram á sjónarsviðið
ungur maður frá Novgorod, upp-
flosnaður lögfræðinemi að nafni
Sergei Pavlovits Diaghilev. Þessi
ungi maður átti að öðrum ólöstuð-
um drýgstan þátt í að bylta því
staðnaða kerfi sem var við lýði í
listaheiminum rússneska og færa
ballettinn til vegs og virðingar sem
listgrein f Evrópu. Hann starfaði
m.a. sem sýningarstjóri á mál-
verkasýningum, listrænn sljórn-
andi óperu- og ballettuppfærslna
Islenski dansflokkurinn frumsýnir í kvöld
verkið Diaghilev: Goðsagnirnar sem þýski
danshöfundurinn Jochen Ulrich samdi sér-
staklega fyrir flokkinn. Hann á heiðurinn af
vinsælasta dansverki sem sýnt hefur verið
hérlendis, Eg dansa við þig... Sindri
Freysson rændi morgunsundinu af Ulrich
og ræddi við hann um goðsagnir, eldfjöll,
gjaldbrot og fagrar, dansandi konur.
og leikhússtjóri og ávann sér stöðu
goðsagnar, enda var hann ekki að-
eins einstaklega fundvfs á hæfileik-
aríka samstarfsmenn og hugmynd-
ir sem nýjabrum var af, heldur og
byltingarmaður á sínu sviði. Fyrir
vikið er einsog „danslistin öðlist
sjálfsvitund með tilkomu Diaghi-
levs“, eins og þýski danshöfundur-
inn Jochen Ulrich hefur látið hafa
eftir sér. íslenski dansflokkurinn
frumsýnir í kvöld
verk hans um
þessa rússnesku
ráðgátu; „Diaghi-
lev: Goðsagnirnar",
sem Ulrich samdi sér-
staklega fyrir dans-
flokkinn.
Sköpun í
þágu dansins
Verkið er þriðji hluti
þríleiks Ulrichs sem
sækir innblástur í sögu
danslistarinnar og áhrif
Diaghilevs, en um leið og
þau hylla ballettsögu 20. al-
darinnar og hafa innbyrðis teng-
ingar, getur hvert þeirra staðið
sjálfstætt, óháð hinum. Ulrich
dreymir um að sýna öll verkin í
einni heild og kveðst gera sér vonir
um að draumurinn rætist í Inns-
bruck í Austurrfki, en hann hefur
verið ráðinn í stöðu stjórnanda
dansflokks þar í borg og hyggst
setjast þar að innan skamms.
„Verkið er ekki ævisögulegt,
heldur fjallar það um þá orku og
sköpunargáfu sem einkenndi
Diaghilev. Það fjallar um sköpun f
þágu dansins og þá orku sem sköp-
unin býr yfir. Þetta er leiðslukennt
Ijóð um tilfinningalcga reynslu f
dansi. Mér finnst þetta verk vera
mjög ljóðrænt, það er ljóðræn
fantasfa ef svo má segja, og það á
lfka við um tónlistina. Ég tel þó
Allir jakkar á........kr. 5.000
Allar buxur...........kr. 2.000 eða 3.000
Allar blússur........ kr. 1.000 eða 2.000
Allir kjolar......... kr. 2.000 eða 4.000
.. kr. 2.000 eða 3.000
fcHSS.......-Jmt il
Opið laugardag frá kl. 10-16
arion