Morgunblaðið - 11.02.2000, Page 62

62 FÖSTUDAGUR 11. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Enginn
* misskilningur
, KRISTJÁN Bersi
Ólafsson, fyrrverandi
skólameistari, gerir í
Morgunblaðinu 9.
febrúar sl. athuga-
semd við grein mína
„Eigum við ekki Is-
land?“ í sama blaði
26. janúar sl. I þeirri
grein fann ég að því
sjónarmiði hans að
•^jandið ætti sig sjálft“
en að maðurinn hefði
„rétt til að nýta það
og njóta þess“ sem
fram kom í pistli frá
honum í Morgunblað-
inu 29. desember 1999
og taldi ég það enda-
leysu og firru.
Kristján Bersi segir: „Mér sýn-
ist augljóst að annaðhvort hefur
Jakob ekki skilið hvað ég var að
fara eða kosið að misskilja það,
sem mér finnst raunar líklegra".
Hvorugt er rétt. Hann segist alls
ekki hafa verið að tala um „eign
eða eignarrétt í lögfræðilegum
skilningi heldur allt
aðra hluti“. En eign á
landi og nýtingarrétt-
ur á því eru í hæsta
máta lögfræðileg og
réttarfarsleg hugtök
og hafa verið frá
landnámstíð hér á
landi. Um það bera
Ijósan vott allar þær
landamerkjadeilur,
sem forfeður okkar í
íslenska bændasamfé-
laginu hafa rekið fyrir
dómstólum, allt frá
landnámstíð til okkar
daga, löngu fyrir daga
iðnbyltingarinnar. Yf-
irstandandi deila um
mörk þjóðlendna í Árnessýslu
bendir ekki til að þeim sé lokið.
Sögnin „að eiga“ er vissulega
stundum notuð í merkingu sem
ekkert hefur með lögfræði að gera.
En í sambandinu að „eiga land“ og
„eiga rétt“ er merkingin ávallt lög-
fræðileg í eðli sínu. Ef Kristján
Bersi var ekki að tala um eign og
Jakob
Björnsson
Fyrir
villtar og
vandlátar
■ *
II
Laugavegi 46, simi 561 4465
bímu
rétt í lögfræðilegum skilningi átti
hann að orða hugsun sína öðruvísi
og alls ekki að nota þessi tvö orð í
þessu samhengi.
Forfeður okkar og formæður í
íslenska bændasamfélaginu hafa
vissulega búið öldum saman „í
nánu sambandi við náttúruna og
landið“, eins og Kristján Bersi
kemst að orði. Ekkert skorti á að
það samband væri náið. Mörg
þeirra trúðu því að huldufólk og
tröll, verur af mennsku eðli og
með margskonar mennska hátt-
semi, byggju í hólum, björgum og
hamraborgum. En ekki minnist ég
Virkjunarréttur
Náungar okkar eru
allir jarðarbúar, segir
Jakob Björnsson,
bornir og óbornir.
sagna um, að þetta fólk tryði því,
að hólarnir, björgin og hamraborg-
irnar væru sjálfar „í einhverjum
skilningi lifandi". Slíkar hugmynd-
ir held ég að sé eingöngu að finna í
trúarbrögðum frumstæðra þjóða,
sem trúa á stokka og steina, nátt-
úruanda og þvíumlíkt.
Svo er að sjá af grein Kristjáns
Bersa að fyrir honum vaki um-
hyggja fyrir framtíð mannsins á
jörðinni. Það er lofsvert og þar er
brýninga þörf. Við minnumst á
þessu ári þúsund ára afmælis þess
að í þessu landi var upp tekin trú
sem býður manninum að elska ná-
ungann eins og sjálfan sig. Náung-
ar okkar eru allir jarðarbúar,
bornir og óbornir. Sú trú og það
boðorð nægir til að tryggja fram-
tíð mannsins á jörðinni - ef boð-
orðinu er fylgt. Það er engin þörf
á að leita aftur til frumstæðra
trúarbragða náttúrudýrkenda. Við
þurfum að læra að bera umhyggju
og virðingu fyrir fólki, náungum
okkar nær og fjær, bornum og
óbornum en ekki fyrir „landinu“,
holtum og móum, klettum og
klungrum eða öðrum hlutum.
Höfundur er verkfræðingur og
fyrrverandi ork umáíasljóri.
VEGNA þeirra
breytinga sem fyrir-
hugaðar eru á lög-
gæslumálum Grind-
víkinga vil ég segja
lítillega frá persónu-
legum samskiptum
mínum við lögregluna
í Grindavík. Eg vona
að sýslumaður og
valdhafar í þessu máli
geti betur skilið hvað
íbúar Grindavíkur
eiga við, þegar þeir
tala um að hafa lög-
regluna búsetta og
starfandi í Grindavík.
í átta ár starfaði ég
í félagsmálaráði og
barnaverndarnefnd Grindavíkur. Á
þeim tíma var komið á nefnd sem
skyldi vinna að breytingum á úti-
vistartíma ungmenna og var ég full-
Löggæsla
Með þessari frásögn
er Hrafnhildur
Björgvinsdóttir að
benda á, hvað búseta
lögreglumanna á staðn-
um skiptir miklu máli.
trúi félagsmálaráðs í nefndinni, en
auk mín voru sóknarprestur, full-
trúi frá íþrótta- og æskulýðsráði,
foreldra- og kennarafélagi, félags-
málastjóri og lögregla. Án mikillar
og góðrar samvinnu við lögregluna
hefði ekki tekist svona vel að koma
á þessum breytingum. Við vorum á
vakt með lögreglu, fórum með ungl-
inga sem brutu útivistarreglur til
síns heima, spjölluðum við foreldr-
ana og í alla staði gekk þetta átak
mjög vel og þar átti lögreglan
stærstan þátt. Eg sé ekki að svona
aðgerðir mundu ganga jafn vel með
utanaðkomandi lög-
reglumönnum, því
svona aðgerðir kölluðu
á nokkrar fundarsetur
og skipulagningu. Eg
vil benda á, að ég hef
hringt á lögreglustöð-
ina hér og beðið lög-
regluna að athuga fyr-
ir mig með ungling
sem var ekki kominn
heim á tilsettum tíma.
Ekkert mál var það og
unglingurinn kom
heim eftir stuttan
tíma. Ef ég hringi í
lögregluna í Keflavík
og bið um þetta sama,
þá ætti ég von á því að
fá þetta svar : „Því miður þekki ég
ekki unglinginn þinn.“
Ég vil líka segja frá öðrum sam-
skiptum mínum við lögregluna í
Grindavík. Fyrir þremur árum átti
sér stað voðaatburður á mínu heim-
ili, sjálfsvíg. Það fyrsta sem við
gerðum var að hringja í lögregluna
í Grindavík. Þeir voru ekki á vakt
þegar þetta var, en þá voru bak-
vaktir lögreglu ennþá hér (sem nú
er búið að afnema). Ég fullyrði að
lögreglan var komin til okkar innan
fimm mínútna. Þeir komu hlaup-
andi upp að húsinu og léttirinn við
að sjá þá koma og bregðast svona
fljótt við er ólýsanlegur. Á slíkri ör-
lagastundu skiptir hver mínúta
máli og ég hefði ekki viljað bíða
margar mínútur eftir aðstoð lög-
reglu.
Með þessari frásögn minni er ég
að benda á, hvað búseta lögreglu-
manna á staðnum skiptir miklu
máli, líka þegar slys verða og hrein-
lega lífið liggur við. Ég skora á
valdhafa í þessu máli að setja aftur
á bakvaktir lögreglu í Grindavík og
að þeir leyfi okkur Grindvíkingum
að hafa okkar lögreglumenn á vakt-
inni, á okkar lögreglustöð, í okkar
bæ, Grindavík.
Höfundur er hiísmóðir.
Mínútur
skipta máli!
Hrafnhildur
Björgvinsdóttir
Hvar og hvenær? Allt
hefur sinn stað og stund
ÞAÐ er bjartviðri og
góð spá, snjór yfir öllu
og færð eins og hún
gerist best að vetrar-
lagi. Jeppinn stendur
tilbúinn á hlaðinu,
svefnpoki, skjólfatnað-
ur og nesti komið um
borð, síminn og GPS-
tækið í lagi, kortin í
hanskahólfinu. Hvað
jafnast á við það að
halda til fjalla á góðum
bíl í góðra vina hópi í
fallegu vetrarveðri?
Mjöllin rýkur undan
dekkjunum og nokkrir
vélsleðar slást í hóp-
inn. Það er stjörnu-
bjart og norðurljósin á fleygiferð um
himinhvolfið. í áfangastað bíður op-
inn skáli. Það er sjálfsagt að byrja á
því að fara í heita laugina og ein-
hverjir fá sér einn léttan eða tvo fyr-
ir svefninn. Einhverjum finnst þó
ekki nóg að gert, þeir hafa nestað
sig vel og ástæðulaust að spara það.
Nú fer að fara lítið fyrir fjallakyrrð-
inni. Vissara að hafa gætur á
mannskapnum, hann gæti farið sér
að voða, stefnir í að þessir einstakl-
ingar verði ofurölvi. Einhver gæti
hreinlega drukknað í lauginni eða
króknað í snjóskafli á leið heim í
skála. Gististaðurinn er fjallaskáli,
öllum opinn og hlutverk gæslu-
manns er ekki að passa fullorðið
fólk, sem kann ekki fótum sínum
forráð. Hann lætur sig samt hafa
það, sefur lítið eða ekki en er á
stjákli að fylgjast með því að enginn
verði eftir í lauginni eða snjóskafli
utandyra. Mikill meiri-
hluti gesta kvartar
undan ónæði þeirra ör-
fáu sem kunna ekki
fótum sínum forráð og
skálavörður gerir sitt
besta til að halda ró í
skálanum. Hvað skal
gera? Skálareglur
kveða skýrt á um að of-
neysla áfengis geti
valdið brottvísun úr
skála. Skálavörður er
hins vegar ekki öfunds-
verður af þvi að þurfa
að taka þá ákvörðun að
vísa ofurölvi gesti á dyr
út í snjó og frost. Kost-
irnir eru fáir og enginn
góður. Fleygja manninum út og eiga
á hættu að hann fari sjálfum sér að
voða eða láta hann ónáða alla aðra
gesti skálans. - Á sunnudagsmorgni
er lagt af stað heimleiðis. Flestir eru
tilbúnir til heimfarar, jafn vel undir-
búnir og þeir voru fyrir brottför að
heiman. Það á þó ekki við um alla. Sá
sem fékkst ekki til að leggja sig fyrr
en undir morgun eftir að hafa setið
við drykkju alla nóttina er ekki í ást-
andi til að keyra, þótt hann sé
kannski á annarri skoðun sjálfur.
Þess eru þó dæmi að ekið sé af stað
við slíkar aðstæður.
Allt hefur sinn stað og sína stund.
Óhófleg neysla áfengis og fjallaferð-
ir eiga ekki saman. Mikill meirihluti
fjallafara er til fyrirmyndar á sínum
ferðalögum. Þama er upp til hópa á
ferðinni skynsamt og vant fólk, öll-
um hnútum kunnugt og vel búið.
Undantekningar eru þó þar á, því
Varnaðarorð
✓
Islensk náttúra á það
skilið af okkur, segir
Inga Rósa Þdrðarddtt-
ir, að við njótum hennar
með fullu viti og við
eigum það skilið að
koma heil heim.
miður, og öllum til ama. Það er ekk-
ert skemmtilegt við það að horfa á
samborgara sína dauðadrukkna og
fá ekki notið svefnfriðar fyrir ólát-
um. Það er ekkert skemmtilegt við
það að horfa á ferðafélaga setjast
kófdrukkinn undir stýri á jeppa eða
vélsleða og „botngefa". Það er ógn-
vænlegt og stórhættulegt en ekki
skemmtilegt. Afleiðingamar hafa
orðið skelfilegar; slys á fólki,
örkuml, skemmdir á eigum og land-
spjöll eins og nýleg dæmi sanna.
Nú fer í hönd sá árstími þegar
jeppar og vélsleðar streyma um fjöll
og firnindi. íslensk náttúra í vetrar-
búningi er ægifögur og ástæðulaust
að sljóvga skilningarvitin með taum-
lausri áfengisdrykkju. íslensk nátt-
úra á það skilið af okkur að við njót-
um hennar með fullu viti og við
eigum það skilið að koma heil heim.
Góða ferð og góða skemmtun.
Höfundur er frnmkvæmdastjóri
Ferðafélags íslands.
Inga Rósa
Þórðardóttir