Morgunblaðið - 16.02.2000, Blaðsíða 50

50 MIÐVIKUDAGUR 16. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Dýraglens
NU KEMUR TIL ÞINNA KASTA HAUI.
ÉG VERPTIEGGJUNUM, ÞÚ LIGGUR Á
01999 Tribune Media Sennces. Inc.
Jl'^O *• RtflM* Re*erv«i.
Grettir
Ferdinand
Smáfólk
Kringlunni 1103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
- Orku-
Aflsvæði
Almynd
mynstur -
FráAtla Hraunfjörð:
SÍÐASTLIÐIÐ haust, 14. og 21.
ágúst, birtist grein í Lesbók Mbl.
eftir Esther Vagnsdóttur.
Hvert er eðli alheimsins. Esther
gat um nálgun viðfangsefnisins úr
tveim ólíkum áttum af sjónarhóli
tveggja vísindamanna, er ekki vissu
hvor um annan, enda viðfangsefnin
ólík. Annar vísindamaðurinn er dr.
Karl Pribam, taugalífeðlisfræðingur
við Stanford, og hinn dr. David
Bohm, kjarneðlisfræðingur við
Lundúnaháskóla.
Eitt áttu þeir sameiginlegt, það er
nafnið á fyrirbrigðinu sem þeir rák-
ust á við tilraunir og rannsóknir sín-
ar. Þeir gáfu því nafnið Holograf eða
almynd.
Vísindamennimir höfðu komist að
þeirri niðurstöðu, að ýmislegt af því
sem talið var óvefengjanlegt, var
ekki það traust að nota mætti við
rannsóknir. Pribam fékkst aðallega
við rannsóknir á heilanum, þar sem
vísindin gátu ekki skýrt ýmsa starf-
semi hans. Þrátt fyrir að hann fjar-
lægði stóran hluta heilans, virtist
sem sérhver bútur af því sem eftir
var, geymdi í sér allt hitt, líkt og al-
myndarbútur. Bohm fékkst við rann-
sóknir á öreindasviðinu, þar sem lög-
mál hraða og rúms áttu ekki lengur
við, en virtist geyma atburði, eins og
bútur úr almynd geymir í sér alla
myndina. Báðir þessir vísindamenn,
óháðir hvor öðrum, komust að þeirri
niðurstöðu að með hjálp hins nýja
sjónarmiðs, benti margt til þess að
heimurinn væri „holografiskur" í eðli
sínu og renndi hvað styrkustu stoð-
um undir módelið, að það gat útskýrt
betur en fyrr og gert nánari grein
fyrir næstum öllum yfirskilvitlegum
fyrirbærum, sem ekki hefur tekist að
skýra með hefðbundnum vísindaleg-
um aðferðum. í bókinni Dr. Helgi
Pjeturss, Samstilling lífs og efnis í
alheimi, er fjallað um rannsóknir
innan orkudeilakenningarinnar og
notað orðið orkumynstur yfir skylt
fyrirbæri og áðurnefnt holograf.
„Eitt gleggsta einkennið á orkudeili-
kenningunni er það sem á ensku
heitir phase entanglement, til bráða-
birgða hef ég kallað það fasafléttu.
Fasaflétta er það, að hver þau kerfi
sem einu sinni hafa samstillst, verða
það að eilífu, óháð vegalengdum,
óháð tíma og áhrifin dvína ekki með
fjarlægð. Það er fasafléttan sem
veldur því að allt leitar samstillingar.
011 samstilling myndar mynstur þeg-
ar atburðir gerast í náttúrunni og
sökum fasafléttunnar hljóti minning-
in um allt, að geymast í formi sam-
stilltra orkumynstra og varðveitast í
alheiminum og er honum líkt við
tölvudisk sem geymir allt, til að
mynda hugsanir manna og athafnir,
sem og náttúruhamfarir. Bent er á,
að rými sviðsfasans rúmar allt efni
heimsins og nær útfyrir allar vetrar-
brautir. Orkumynstur og almynd er
líklega af sama toga, einnig það sem
dr. Helgi Pjeturss kallar aflsvæði, en
það er fyrirbrigði sem geymir mynd-
ir og tal liðinna atburða í tíma og
rúmi, sem og atferlismynstur
mannsins, hugsanir hans og gerðir
og tiltrú annarra tO hans í samræmi
við þá hegðun er hann sýnir af sér.
Eftir því sem best verður séð, eru
þessi þrjú fyrirbæri, almynd, orku-
mynstur og aflsvæði sami hluturinn.
ATLI HRAUNFJÖRÐ,
Marargrund 5, Garðabæ.
Hverjir stjórna
íslenska ríkinu?
Frá Birni Finnssyni:
Það var fróðlegt að heyra forstjóra
Visa íslands, segja í sjónvarpi 13.1.
2000. „Bágt á kortlaus maður núna“.
Þessi orð Einars S. Einarssonar eru
auðvitað bull, því engir eiga bágra líf
fyrir höndum en kortakarlar og -kerl-
ingar. Þetta fólk er bundið á klafa í
langri kaupstaðalest stórbænda við-
skiptalífsins, með bankana, eigendur
kortafyrirtækjanna í fararbroddi.
Fólk er ginnt með auglýsingum, fag-
urgala og tilboðum, æ lengra út í fen
þrældóms og eyðslu, sem það gefur
sig á vald með því að láta glepjast af
hverju tilboðinu á fætur öðru. Fólk
hefur gefið sig í þrældóm, og böm og
unglingar eru dregin með á mann-
gjafamarkaðinn, þegar hugsanlegum
tekjum næsta árið eða árin, hefur ver-
ið eytt fyrii',fram í tómt pijál og drasl
sem sífellt þarf að endumýja. Fólki er
att í utanlandsferðir til innlaupa. Það
er svo komið að fólk gæti ekki hafið
baráttu fyrir bættum launakjörum þó
það vildi, því falli úr dagur við vinnu
er heimilið veðsett fyrir öllu bmðlinu
og fer á uppboð. Það verkur líka at-
hygli hvemig eigendur kortafyrir-
tækjanna stjóma peningaflæði og
-magni í umferð og troða svo á rétti
þeirra sem nota löggiltan gjaldmiðil
íslensku þjóðarinnar, með sérfríðind-
um og afsláttum kortagreiðslufólks.
Slík tilboð ýmis em andstæð sjálf-
stæðu peningakerfi hvers ríkis og
hverri ríkisstjóm til vansæmdar.
Þegai- stjóm ríkis gefst upp á þennan
hátt fyrir banka- og kortafyrirtækj-
um, væri henni meiri sæmd í að taka
upp einhvem alvöm gjaldmiðil, evm,
dal, jen eða einhvem annan. íslenska
krónan er orðin hjórri eitt vegna
plastpeninga hlutafélaganna, sem um
margt em líkir brauðpeningum
dönsku kaupmannanna hér áður fyrr.
Sami aumingjaskapur er í skír-
teina-skilríkjaútgáfu íslenska ríkis-
ins. Reiknistofa bankanna býr til öku-
skfrteini, enginn gefur út alvöm
nafnskírteini og vísast að banka- og
kortafyrirtæki verði líka fengin til að
gefa út íslensk vegabréf í framtíðinni.
Samkvæmt lögum um peningaþvætti
sagði hagstofustjóri mér fyrir nokkr-
um áram, að einu löggiltu skírteinin
til að sanna hver maður væri í við-
skiptum væri nafnskírteini og vega-
bréf. Oftast væm samt ökuskfrteinin
tekin gild.
í dag virka lána- og staðgreiðslu-
kort bankanna á þann veg að fólk tek-
ur þau trúanleg sem staðfestingu á
nafni og aldri manna. Varla getur rík-
isstjóm lotið lægra en svo að láta
kortafyrirtæki og bankahlutafélög
ráða gjaldmiðli ogskírteinaútgáfu
þjóðar sinnar. Stjóm sem ekki hefur
tök á þessum þáttum getur varla ráð-
ið við það sem flóknara er í samfélag-
inu.
BJÖRN FINNSSON
Krammahólum 13, Rvík.