Morgunblaðið - 04.04.2000, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
ÞRIÐJUDAGUR 4. APRÍL 2000 11
Þing BHM haldið um helgina
Hugur í há-
skólamönnum
varðandi kom-
andi samninga
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Nálega 300 Austfirðingar sóttu fundinn á Egilsstöðum.
að í byrjun næsta mánaðar yrði ekki
nóg að yfii'lýsingin ein lægi fyrir; mik-
ilvægt væri að ekki aðeins væntingar
lægju þar að baki, heldur nokkur
vissa um að af framkvæmdum verði.
Halldór vitnaði til þess að ýmsir að-
ilar hefðu látið þau orð falla að undan-
fömu, að nú væri spilaborgin hrunin.
„Hver ímyndar sér að verið sé að
leika sér með þessa hluti? Menn
verða að hafa í huga að þegar hefur
verið fjárfest fyrir á fjórða milljarð
vegna þessa máls. Líklega mun kosta
um milljarð að rannsaka Kárahnúka-
vii-kjun. Hver ætti að greiða skaða-
bætur af þessum fjárútlátum,“ spurði
hann.
Halldór lagði áherslu á að stjóm-
völd hyggðust ekki fresta þeim fram-
kvæmdum sem þegar hefðu verið
ákveðnar og í því sambandi lægi fyrir
að ráðist yrði í framkvæmdir vegna
vegagerðar í Fljótsdal strax um um-
hverfismat lægi fyrir. Þær fram-
kvæmdir myndu kosta um 600 millj-
ónir kr. Þá nefndi hann samþykkt
ríkisstjórnarinnar um jarðgangagerð
í fjórðungnum, stutt væri í að útboð
vegna þeirra gætu hafist. Ekki væri
enn afráðið hvai- borað yrði, en vilji
austfirðinga sjálfra væri skýr í þeim
efnum.
Stendur ekki til að hætta við
„Okkur er enn full alvara og það
stendur ekkert til að hætta við í þessu
máli. Við höfum eytt miklu í það; póli-
tískri orku og fjármunum. Þess vegna
er ljóst nú að liggja verður fyrir frek-
ari skuldbinding en fólst í Hall-
ormsstaðaryfirlýsingunni. Fjárfest-
amir verða að sýna fram á skýran
vilja til að vinna það traust sem ber
svo miklu alvörumáli."
Halldór sagði ljóst að nýjar hug-
myndir kölluðu jafnframt á að stjóm-
völd fitu í kringum sig - ræddu .við
fleiri aðila á næstu vikum um stór-
iðjukosti og könnuðu vilja þeitra.
„Við verðum að kanna hvort aðrir
aðilar eru tilbúnir að koma að þessu
verkefni. Með því efumst við ekki um
vilja þeirra fjárfesta sem við ræðum
nú við; það er einfaldlega ekki hægt
að ræða eingöngu við þá um þetta
mikla alvörumál, eins og staða þess er
nú.“
Utanríkisráðherra tók af öll tví-
mæli um möguleika þess að reisa
stóriðju annars staðar en á Austur-
landi. „Alverið verður byggt á Aust-
urlandi eða ekki,“ sagði hann. „Það er
mjög mikilvægt að Austfirðingar sýni
samstöðu í þessu máli og hviki hvergi.
Hér er ekki aðeins um hagsmuni
Austurlands að tefla, heldur lands-
byggðarinnar allrar og þar með
landsins alls. Ég skora því á alla Aust-
firðinga að standa þétt saman,“ sagði
hann.
„Rfkisstjórnin ætlar að fylgja
þessu máli eftir af fullri einurð. Þetta
er stærsta hagsmunamál sem Aust-
urland hefur staðið frammi fyrir og
það verður haldið áfram að vinna í því
þar til framkvæmdir komast á,“ sagði
Halldór.
Samstaðan með
Halldóri brostin?
Fjörugar umræður spunnust á
fundinum að loknum erindum fram-
sögumanna. Fundarstjóri, Þorvaldur
Jóhannsson, framkvæmdastjóri Sam-
taka sveitarfélaga í Austurlandskjör-
dæmi, var kjamyrtur vel og bein-
skeyttur í hlutverki sínu; brýndi fyrir
mönnum að halda ekki ræður, spytja
þess heldur skorinort og knappt.
Fyrsti fyrirspyrjandinn, Kári
Olafsson af Héraði, var þungorður í
garð stjórnvalda vegna málsins og
taldi alla samstöðu með Halldóri Ás-
grímssyni brostna. Hann minnti á að
Finnur Ingólfsson, þáverandi iðnað-
arráðherra, hefði komið til fundar við
Austfirðinga vígreifur mjög, allt væri
að bresta á. „Við höldum nú senn 30
ára álafmæli," sagði Kári og taldi
næstu skref felast í að Byggðastofnun
beitti sér fyrir byggingu stórhýsa í
Reykjavík fyrir þá Austfirðinga sem
eftii- væiu
Valgerður Sverrisdóttir svaraði því
til að menn mættu ekki gefast upp nú,
þrátt fyrir vonbrigðin. Ekki hefði ver-
ið hætt við allt saman. „Skilaboðin eru
alls ekki þau að fólk eigi allt að flytja
suður, en þó er ijóst að stjómvöld
geta ekki ráðið ákvörðun hvers og
eins í þeim efnum,“ sagði hún.
Fjárfestarnir lækkað
mjög í áliti
Karl Th. Birgisson af Stöðvarfirði
vildi að iðnaðarráðhema skýrði frekar
orð sín um siðferðilegar skuldbind-
ingar þær sem fjárfestai’nir hefðu
tekist á hendur.
Ráðhema svaraði því til að líklega
væri ofmælt að segja að fjárfestamir
væm rúnir trausti, en þeir hefðu hið
minnsta lækkað mjög í áliti í Ijósi nýj-
ustu tíðinda. „Við höfum þolað tölu-
verð pólitísk óþægindi vegna þessa
máls og nú aðeins örfáum vikum
seinna er komið annað hljóð í strokk-
inn. Nú er þeima að vinna aftur þetta
traust og ég trúi því að þeir muni gera
það.“
Einn fundarmanna spurði hverjir
úr hópi fjárfestanna hefðu staðið fyrir
kúvendingunni nú, íslendingar eða
fulltrúar Hydro?
Geir A. Gunnlaugsson svaraði því
til að samstaða hefði verið um málið,
arðsemi yrði meiri með stækkaðri
verksmiðju. Minnti Geir á að fjárfest-
ar yrðu að gera kröfu um mikla fjár-
festingu, þeir væm að tefla með fé
annama og það setti mark sitt á mál-
ið.
Geir bætti því við að fjárfestamir
gerðu sér grein fyrir því að þeir ættu
ekki einkarétt á málinu. Vildu stjóm-
völd ræða við aðra yrði svo að vera.
Fyrirspumir vom af ýmsum toga,
en ekki leyndi sér að margir úr hópi
fundarmanna vom mjög óánægðir
með framvindu málsins.
Ein stór
kosningabrella
Þannig var sett fram sú kenning að
Finnur Ingólfsson hefði vikið úr stóli
iðnaðamáðhema þar sem hann hefði
séð fyrir þessar lyktir málsins. Málið
hefði allt verið ein stór kosninga-
brella. Annar fyrirspyijandi velti því
upp hvort frestun málsins nú kæmi
sér ekki einmitt sérlega vel fyrir
stjórnvöld í Ijósi mikillar þenslu. Sá
þriðji vildi vita hvort Geir A. Gunn-
laugsson væri tilbúinn að gefa út dán-
arvottorð á framkvæmdir nú; það
hefði hann þegar gert í tengslum við
aðrar stóriðjm- á ámm áður. Sagði sá
hinn sami að málið allt væri stór áfell-
isdómur yfir ríkisstjóminni. Fjórði
vildi vita hvort hátt vaxtastig um
þessar mundir hefði haft áhrif á
ákvörðun fjárfestanna.
Halldór Asgrímsson brást reiður
við þessari gagnrýni og sagði tómt
ragl að tala um kosningabrellur í
þessu sambandi. Framsóknarflokk-
urinn hefði þvert á móti fært pólitísk-
ar fómir vegna þessa máls og umræð-
an öll um það hefði gert flokknum
erfitt fyrir enda hefði andstaðan við
það orðið mun meiri en menn hefðu
átt von á.
Halldór sagði margt sagt í hita
leiksins og samsæriskenningar væm
margar. Það væri hins vegar fráleitt
að Finnur Ingólfsson hefði hætt
vegna þessa máls og velti utanríkis-
ráðheira því upp hver tilgangurinn
væri með slíku bulli, eins og hann orð-
aði það.
„Það er ekki ætlunin að gefa út
dánarvottorð vegna þessa máls, enda
hefur ekkert verið hætt við. Eini aðil-
inn sem það getur er þjóðin í þessu
landi,“ sagði Halldór ennfremur.
Hann svaraði því neitandi að frest-
un framkvæmda nú kæmi stjómvöld-
um vel í ljósi þenslunnar. Hann sagði
að málin þyrfti að skoða í samhengi,
ekki væri víst að þenslan héldist
áfram næstu ár. Þvert á móti benti
ýmislegt til þess að hagvöxtur verði
minni, verði ekki af framkvæmdum
við álver og virkjanir.
Spurður um vaxtastig svaraði Geir
A. Gunnlaugsson því til að hátt vaxta-
stig nú hefði ekkert haft með lyktir
málsins að gera, hann gæti fullvissað
fundarmenn um það.
Fundarmenn vom þó ekki einróma
í gagnrýni sinni á stjórnvöld vegna
málsins, ýmsir hvöttu aðila málsins til
dáða og vildu jafnvel kanna hvort
heimamenn gætu sjálfir staðið fyrir
fyrirtæki um orkuframkvæmdir í
Fljótsdal, myndað eins konar Orkubú
Austfjarða.
Græningja
í Sænautasel
Annar stakk upp á því að láta
Byggðastofnun kanna hvort stækka
mætti Sænautasel uppi á heiði, svo
koma mætti þar fyrir „Græningjum“
þeim sem mest hefðu haldið uppi
gagnrýni í þessum málum.
Valgerður Sverrisdóttir svaraði því
til að líklega yrði að stækka selið
nokkuð, því svo virtist sem „Græn-
ingjamir" væm nokkuð fjölmennir
um þessar mundfr.
„Ég er satt að segja ekki viss um
við hveija er átt með þessu orði,“
sagði ráðherrann. Gerði hún þó ráð
fyrir að átt væri við Vinstrihreyfing-
una - grænt framboð og sagði ráð-
herra þá að því miður væra fylgjend-
ur þeirrar hreyfingar býsna
fjölmennir um þessar mundir. „Ég
geri þó alls ekki ráð fyrir að sá flokk-
ur sé vinsæll á landsbyggðinni og alls
ekki hér á Austurlandi.“
Valgerður sagðist að lokum leggja
á það áherslu að Norsk Hydro sæi
sóma sinn í að senda hingað til lands
einn af sínum æðstu mönnum til að
undirrita yfirlýsingu um framhald
mála í maí nk. „Það er það minnsta
sem þeir geta gert,“ sagði hún.
BJÖRK Vilhelmsdóttir, formaður
Bandalags háskólamanna, segir að
hún sé mjög ánægð með þing sam-
takanna sem haldið var um helg-
ina. „Það er alveg ljóst að það er
hugur í háskólamönnum varðandi
komandi samninga og mikill vilji til
að vinna vel,“ sagði Björk.
Hún sagði að þingstörfin hefðu
tekið mið af því að samningar væru
framundan. Vinnuhópar hefðu ver-
ið að störfum á þinginu, í kjaramál-
um, réttindamálum, vinnuumhverfi
og skattamálum. Þetta hefði verið
byrjunin á því að leggja línurnar
fyrir kjarasamningana, en ætlunin
væri að halda kjararáðstefnu í vor
eða byrjun sumars, þar sem sam-
eiginleg atriði í kröfugerðinni yrðu
mótuð, en samningarétturinn væri
hjá hverju aðildarfélagi fyrir sig.
„Síðan er einhugur um þá vinnu
sem unnin hefur verið að undan-
förnu að réttindamálum opinberra
starfsmanna. Sú vinna er komin
mjög langt og var kynnt lauslega á
þinginu," sagði Björk.
Hún sagði að menn væm sáttir
við þá hugmyndafræði sem lögð er
áhersla á í þessum réttindamálum,
sem væri jafnrétti á vinnumarkaði
og að jafnað yrði á milli vinnu-
markaða og milli kynja.
Björk sagði að hlutverk banda-
lagsins væri að standa við bakið á
aðildarfélögunum, bjóða þeim upp
á sérfræðiaðstoð og sjá um upp-
lýsingastreymi og miðlun upplýs-
inga milli félaganna.
24 aðildarfélög
í Bandalagi háskólamanna eru
24 aðildarfélög með 6.500 félaga
samtals, en stærstu félögin eru Fé-
lag íslenskra hjúkrunarfræðinga,
Félag íslenskra náttúrufræðinga
og Félag háskólakennara.
Aðalfundur BHM er haldinn á
tveggja ára fresti og var Björk
endurkjörin formaður. Auk hennar
eiga sæti í stjórninni Herdís
Sveinsdóttir, varaformaður Félags
NÝJAR reglur Póst- og fjarskipta-
stofnunar um forval og fast forval
símnotenda tóku gildi 1. apríl sl.
Reglurnar fela m.a. í sér að símnot-
endur geta gert samning við þjón-
ustuveitanda um fast forval og þurfa
þá ekki að velja fjögurra tölustafa
forskeyti áður en hringt er til út-
landa. Fram til þessa hefur einungis
verið hægt að nýta þjónustu Lands-
símans án forskeytis í millilanda-
símtölum.
í forvali geta símnotendur kosið
þjónustu nýrra þjónustuveitenda,
t.d. fyrir símtöl til útlanda, með því
að velja fjögurra tölustafa forskeyti.
Er þá fyrst valið forskeytið, síðan 00
og eftir það landsnúmer og síma-
númer þess sem hringt er í. For-
skeytin era frá 1000 til 1100. Nauð-
synlegt er að notendur skrái sig hjá
viðkomandi þjónustuveitanda fyrir-
fram. Símnotendur eiga þess einnig
kost, eins og fyrr segir, að gera fyr-
irfram samning um fast forval við
þjónustuveitanda og þurfa þá ekki
að velja forskeytið í hverju símtali
íslenskra hjúkrunarfræðinga, með-
stjórnendur; Auður Antonsdóttir,
Félagi íslenskra náttúrafræðinga,
Halldóra Friðjónsdóttir, Útgarði -
félagi háskólamanna, Jörundur
Guðmundsson, Félagi háskóla-
kennara, Már Ársælsson, Félagi
tækniskólakennara og Ólafur G.
Kristjánsson, Félagi háskóla-
menntaðra starfsmanna stjórnar-
ráðsins.
Björk sagði að samningar aðild-
arfélaga BHM væru lausir í lok
október nk. Fyrir þann tíma ætl-
uðu þau að vera búin að semja um
réttindi opinberra starfsmanna,
bæði hvað varðar fæðingarorlof,
veikindarétt og réttarstöðu trúnað-
armanna.
Kærir lög-
regluna
fyrir meint
harðræði
HÁLFÞRÍTUGUR karlmaður
hefur kært lögregluna í
Reykjavík fyrir meint harðræði
í fyrrinótt. Lögreglumenn vom
sendir að heimili hans seint á
sunnudagskvöld til að svipta
hann vörslu bifreiðar hans.
Sakar maðurinn tvo lögreglu-
þjóna um ofbeldi, högg og
spörk að tilefnislausu í kjölfar
þess að hann sagði lögreglunni
álit sitt á framkomu hennar
gagnvart sér á vettvangi.
I lögregluskýrslum kemur
hins vegar skýrt fram að mað-
urinn hafi beitt sér líkamlega
gegn lögreglunni þegar taka
átti bifreiðina og það hafi leitt
til átaka á vettvangi.
Málið verður rannsakað hjá
ríkissaksóknara.
en geta strax valið 00 og síðan lands-
númer og símanúmer eins og áður.
Símnotandi sem kýs fast forval
verður að skrá sig hjá viðkomandi
þjónustuveitanda en hann skal
senda símnotandanum staðfestingu
á skráningu og tilkynna símafyrir-
tækinu sem notandinn er tengdur
við um forvalið. Það á ekki að taka
nema 5 daga eftir skráningu að
koma á föstu forvali. Þjónustuveit-
andinn greiðir kostnað af að koma á
föstu forvali hvers notanda. Sím-
notandinn fær reikninga fyrir sím-
töl sem veljast í föstu forvali frá
þjónustuveitanda.
Þrátt fyrir að hafa gert samning
um fast forval við þjónustuveitanda
geta símnotendur valið annan þjón-
ustuveitanda með því að velja for-
skeyti hans á undan 00.
Þjónustuveitendur sem gera
samning við símnotendur um fast
forval ber að upplýsa þá hvort læs-
ing á símum þeirra vegna símtala til
útlanda verði óvirk þegar föstu for-
vali er komið á.
Hægl að semja um
fast forskeyti í
millilandasímtölum