Morgunblaðið - 15.06.2000, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 15. JÚNÍ 2000 33
ERLENT
Ríkissaksóknarinn hættir
ekki rannsókninni
Eþíópía mun sam-
þykkja friðaráætlun
Addis Ababa. Reuters.
EÞÍÓPÍSK stjórnvöld lýstu því yfir
í gær að her landsins hefði náð borg-
inni Tesseney í vesturhluta grann-
ríkisins Erítreu
aftur á sitt vald
eftir bardaga
stríðandi íylk-
inga. Jafnframt
sagði Seysoum
Mesfin, utanrík-
isráðherra lands-
ins, að fyrir lægi
að ríkisstjórn
Eþíópíu mundi
samþykkja frið-
Seysoum
Mesfín
aráætlun sem binda mun enda á
tveggja ára stríð Austur-Afríkuríkj-
anna.
Mesfin sagðist vænta skjótra og
jákvæðra viðbragða við friðartillög-
um Einingarsamtaka Afríkuríkja
(OAU) jafnvel þótt örðugt muni
vera að byggja upp traust og sam-
skipti við Erítreu á meðan núver-
andi stjórn væri þar við völd. „Það
er von mín að ekki muni líða á löngu
áður en ákvörðun stjórnarinnar
mun liggja fyrir og líklega verður
það fyrir vikulokin,“ sagði Mesfin í
gær.
Erfíð samnings-
staða
Erítreustjórn er í erfiðri samn-
ingsstöðu vegna ófara hersveita
sinna undanfarnar vikur og hefur
gengist við friðartillögum þeim sem
OAU átti frumkvæði að. Hefur
Erítreustjórn þó lýst yfir miklum
efasemdum um mörg atriði er varða
drög að landamærum ríkjanna.
Eþíópíustjórn sagði í gær að her-
sveitir sínar hefðu náð Tesseney,
sem liggur við landamæri Súdan, á
sitt vald viku síðar en hún féll fyrir
sveitum Erítreumanna. Erítreu-
menn sögðust hins vegar enn halda
herliði sínu í borginni og sagði Haile
Woldensae, utanríkisráðherra
landsins, að stríðið sjálft væri það
sem skipti mestu máli, ekki einstak-
ir bardagar.
Ríkissaksóknari Indónesíu,
Marzuki Darusnian, sagði hins
vegar við fréttamenn í Jakarta að
rannsókninni á spillingarmálum
Suhartos yrði haldið áfram þrátt
fyrir viðræðurnar um friðhelgi.
„Samningaviðræðurnar eru undir
stjórn forsetans," sagði hann og
bætti við að stjórnin vonaði að fjöl-
skylda Suhartos upplýsti í viðræð-
unum hvar peningarnir væru.
Ríkissaksóknarinn hefur rann-
sakað ásakanir um að forsetinn
fyrrverandi og fjölskylda hans hafi
dregið sér miklar fjárhæðir úr
sjóðum sjö góðgerðastofnana sem
Reuters
Suharto, fyrrverandi forseti Indónesíu, á leið heim af sjúkrahúsi á síð-
asta ári. Með honum er elsta dóttir hans.
voru undir stjórn Suhartos. Suh-
arto er í stofufangelsi og ríkis-
saksóknarinn stefnir að því að rétt-
arhöldin í máli hans hefjist. í ágúst.
Suharto er 79 ára og lögfræðingar
hans segja að hann geti ekki komið
fyrir rétt vegna heilsubrests.
Suharto hefur neitað því að hafa
dregið sér fé og falið það erlendis.
Hann höfðaði meiðyrðamál gegn
tímaritinu Titne, sem fullyrti að
hann hefði sankað að sér andvirði
1.100 milljarða króna, en indónes-
ískur dómstóll vísaði málinu frá í
vikunni sem leið.
hugsanlega
friðhelgi
Suharto
veitt
Jakarta. Reuters, AFP.
STJÓRN VÖLD í Indónesíu hafa
hafið samningaviðræður um að
veita Suharto, fyrrverandi forseta
landsins, og fjölskyldu hans frið-
helgi gegn því að hún skili hluta
auðsins sem hún er talin hafa sank-
að að sér og lagt inn á bankareikn-
inga erlendis.
Indónesíska fréttastofan Antara
hafði í gær eftir Abdurrahman
Wahid forseta, sem er á ferðalagi
um Bandaríkin, að indónesísk yfir-
völd hefðu hafið viðræður við elstu
dóttur Suhartos, Siti Hardiyanti
Rukmana, og vin fjölskyldunnar,
Bambang Yudhoyono, náma- og
orkumálaráðherra og fyrrverandi
hershöfðingja.
„Ef þetta væri undir mér komið
myndi ég veita slíka tryggingu
[fyrir friðhelgi] um leið og ég
kæmi heim,“ sagði forsetinn.
Wahid hefur sagt að hann myndi
náða Suharto ef hann yrði dæmdur
sekur um spillingu á 32 ára valda-
tíma sínum.
Dyrnar kunna að opn-
ast fyrir Austurríki
Lissabon. Reuters.
ANTONIO Guterres, forsætis-
ráðherra Portúgals, sagði í gær að
Evrópusambandsríkin gætu opn-
að dyrnar fyrir Austurríki án þess
þó að aflétta þeim þvingunum sem
landið hafi verið beitt síðan Frels-
isflokkurinn, undir stjórn hægri-
mannsins Jörgs Haiders, tók sæti
í ríkisstjórn landsins.
Portúgal gegnir um þessar
mundir formennsku innan Evr-
ópusambandsins, ESB, og hefur
mælst til þess að aðildarríki sam-
bandsins dragi úr andstöðu sinni
við Austurríki, eitt aðildarríkja
ESB. „Ég held að það verði engin
stórbreyting en líklega opnaðar
dyr,“ sagði Guterres í viðtali við
Reuters í gær. Vildi hann þó ekki
lýsa nánar hvað myndi felast í til-
slökunum ESB í garð ríkisstjóm-
ar Austurríkis.
Handtaka fj olmiðlakongsins Vladimfrs Gúsinskís gagnrýnd í Rússlandi og víðar
Pútín neitar allri
aðild að málinu
Moskva, Madríd, Jerúsalem, New York. AP,
AFP, Reuters.
VLADIMÍR Pútín, forseti Rúss-
lands, neitaði því í gær að handtaka
rússnesks fjölmiðlakóngs í Moskvu á
þriðjudag hefði verið fyrirskipuð af
sér. Eigandi rússnesku Media-
MOST-fjölmiðlasamsteypunnar,
Vladimir Gúsinskí, er nú í fangelsi í
Moskvu samkvæmt skipun frá ríkis-
saksóknara Rússlands sem hefur
hann grunaðan um fjárdrátt. Gús-
inskí er sakaður um að hafa tekið
þátt í stuldi á jafnvirði 750 milljóna
íslenskra króna úr opinberum sjóð-
um í tengslum við einkavæðingu
rússneskrar ríkissjónvarpsstöðvar í
Sankti Pétursborg árið 1990.
Fjölmiðlar í Rússlandi hafa haldið
því fram að handtaka Gúsinskís
tengist því að fjölmiðlar í hans eigu
hafa ítrekað gagnrýnt rússnesk yfir-
völd, ekki síst Pútín forseta. Þá hafa
samtök gyðinga og stjórnvöld í Isra-
el mótmælt handtökunni en Gúsinskí
er einn helsti forystumaður rúss-
neskra gyðinga.
Sagðist ekki ráða athöfnum
ríkissaksóknara
Pútín forseti, sem var í gær stadd-
ur í Madríd, höfuðborg Spánar,
vegna opinberrar heimsóknar hans
til landsins, sagði að hann hefði ekki
haft tækifæri til að ræða málið við
ríkissaksóknara, Vladimir Ustinov.
Hann benti hins vegar á að hann réði
ekki hvað saksóknari tæki sér fyrir
hendur því embættið væri sjálfstætt
stjómvald. Hann lofaði engu að síður
að fara ofan í saumana á málinu þeg-
ar hann kæmi aftur Rússlands.
Dagblöð í Rússlandi réðust mörg
hver harkalega að rússneskum yfir-
völdum í gær vegna handtöku Gús-
inskís. „Ef þú gagnrýnir yfirvöldin,
lendir þú í fangelsi," var fyrirsögn í
einu þeirra, Sevodnya, sem er í eigu
Media-MOST-samsteypunnar. Blað-
ið hélt því fram að handtakan væri
aðför að frelsi fjölmiðla í landinu í
dularvervi lögreglurannsóknar. Fyr-
irheit Pútíns forseta um að skapa
„einræði laganna" hefði snúist upp í
„einræði óttans“.
Annað blað, Vremya Novostei,
komst að þeirri niðurstöðu að mál
Gúsinskís sýndi að tímabil áhrifa
kaupahéðna og iðjuhölda, sk. olik-
arka, í rússneskum stjórnmálum
væri liðið. En blaðið sagði að rúss-
neskum yfirvöldum myndi ekki
reynast auðvelt að sýna fram á að
handtakan væri ekki af pólitískum
rótum runnin.
Studdi Jeltsín
Gúsinskí hefur verið áberandi í
rússnesku samfélagi síðasta áratug
og að mati margra leikið lykilhlut-
verk í þeim miklu breytingum sem
þar hafa átt sér stað á tímabilinu.
Fjölmiðlar í hans eigu hafa verið boð-
berar frjálslyndis í efnahagsmálum
og hafa stutt samvinnu við Vestur-
lönd. Þeir studdu á sínum tíma Borís
Jeltsín, fyi-rverandi forseta, t.a.m. í
forsetakosningunum árið 1996.
Hermt er að ijölmiðlar Gúsinskís hafi
upp frá því orðið sífellt gagnrýnni á
yfirvöld í Moskvu. Til dæmis hafi
þeir, einkum og sér í lagi NTV-sjón-
varpsstöðin, átalið stríðsreksturinn í
Tsjetsjníu ólíkt öðrum rússneskum
fjölmiðlum. Gúsinskí studdi Grígorí
Javlinskí, formann Jabloko-flokksins,
í síðustu forsetakosningum en ekki
Pútín.
Því er haldið fram að yfirvöld hafi á
síðustu misserum verið að missa þol-
inmæði gagnvart fjölmiðlum Media-
MOST og séu nýleg atvik til vitnis um
það. Til dæmis hafi forráðamönnum
JVTV-sjónvarpsstöðvarinnar verið
AP
Vladimír Gúsinskí, eigandi
Media-MOST-fjöImiðlasam-
steypunnar í Rússlandi.
skipað að hætta að láta brúðu Pútíns
koma fram í vinsælum brúðuþætti
þai- sem gert er grín að rússneskum
stjórnmálamönnum. Öllu alvarlegra
var að í síðasta mánuði réðust t.d.
hundruð vopnaðra og grímuklæddra
„skattalögreglumanna" inn í höfuð-
stöðvar samsteypunnar í Moskvu
vegna meintra skattsvika fyrirtækis-
ins. Aðförin hefur verið dæmd ólög-
leg af rússneskum dómstóli.
Skiptar skoðanir í Dúmunni
Þingmenn á þingi Rússlands,
Dúmunni, kröfðust þess í gær að
Pútín gæfi frá sér yfirlýsingu um
málið. Formaður rússneska Komm-
únistaflokksins, Gennadí Zjúganov,
sagði að handtaka Gúsinskís hefði
komið sér á óvart og að hann myndi
fara fram á skýringar af hálfu ríkis-
saksóknarans. Borís Beresovskí,
auðjöfur sem á sæti í Dúmunni, fór
hörðum orðum um handtökuna og
virtist vilja afsaka Gúsinskí með
þessum orðum: „Það er enginn vafi á
því að hver sá sem hefur stundað
hefur viðskipti í Rússlandi á síðasta
áratug hefur beint eða óbeint gerst
brotlegur við rússnesk lög, aðallega
vegna þess að þau hafa verið gölluð
og tekið sífelldum breytingum á
þessu stutta tímabili.“
Vladimír Shírínovskí, formaður
Fijálslynda lýðræðisflokksins, sagði
hins vegar að Gúsinskí væri aðeins
sá fyrsti í röðinni af mörgum sem til
stæði að handtaka og væri búið að
rýma 130.000 fangaklefa í fangelsum
landsins handa þeim. „Þetta er að-
eins byrjunin. Auðjöfrar, fyrrver-
andi ráðheiTar landsins, fulltrúar og
héraðsstjórar verða næstir," sagði
Shírínovskí og hvatti fólk til að vinna
með stjórnvöldum í málinu.
Blaðamenn og samtök gyðinga
Iýsa áhyggjum
Alþjóðleg samtök blaðamanna og
ritstjóra, Intemational press instit-
ute (IPI), sendu Pútín bréf í gær þar
sem handtöku Gúsinskís er harðlega
mótmælt. í bréfinu segir að fjölmiðl-
ar Media-MOST hafi sætt ofsóknum
af hálfu rússneskra stjórnvalda.
Stjórnvöld eru meðal annai's sökuð
um að hafa haft í frammi hótanir um
að koma í veg fyrir að starfsleyfi
fjölmiðlanna yrðu endurnýjuð og að
hafa reynt að koma því til leiðar að
þau fengju að skipa einn af æðstu yf-
irmönnum NTV-sjónvarpsstöðvar-
innar. Að mati samtakanna virðast
stjórnvöld hafa gert sig sek um
skipulagða aðför gegn Media-
MOST-samsteypunni vegna gagn-
rýninnar umfjöllunar fjölmiðla á
vegum hennar.
Ráðherrar í ríkisstjórn Israels
lýstu í gær áhyggjum vegna hand-
töku Gúsinskís sem er einn helsti
leiðtogi rússneski-a gyðinga. Innan-
ríkisráðherra ísraels, Natan Shar-
ansky, sagði að þrátt fyrir yfirlýsing-
ar rússneskra stjórnvalda virtist
sem Gúsinskí hefði verið handtekinn
af pólitískum ástæðum.
I yfirlýsingu frá Heimsráði gyð-
inga, World Jewish Congress
(WJC), sem hefur aðsetur í New
York, sagði að svo virtist sem hand-
taka Gúsinskís væri liður í vaxandi
aðgerðum gegn hagsmunum gyð-
inga í Rússlandi. „Við höfum áhyggj-
ur af því að það sem er að gerast
endurspegli afturhvarf til Sovét-tím-
ans,“ sagði formaður heimsráðsins,
Elan Steinberg, í gær.
PALULWTUIl
ÞOR HF
Reykjavík - Akureyri
Reykjavík: Ármúla 11 - sími 568-1500
Akureyri: Lónsbakka - simi 461-1070