Morgunblaðið - 17.06.2000, Blaðsíða 42

Morgunblaðið - 17.06.2000, Blaðsíða 42
42 LAUGARDAGUR 17. JÚNÍ 2000 MORGUNBLAÐIÐ LISTIR Morgunblaðið/Halldór B. Runólfsson Ein af myndum Elínar G. Jóhannsdóttur í Listasal Man, Skólavörðustíg. Nafn rósarinnar eða J aug’u Yggdrasils Bunulæk- ur blár og tær MYNDLIST Listasalur Man, S k ó I a v ö r ð u s t í g MÁLVERK ELÍN G. JÓHANNSDÓTTIR Til 25. júní. Opið á verslunartíma ELÍN G. Jóhannsdóttir sýnir fimmtán málverk sem hún hefur málað á undanförnum þremur ár- um af sama myndefninu; vatni að seytla í grjóti. Þetta myndefni er vissulega gott og blessað, en eins og það er sett fram gætir vissrar einhæfni í efnistökum. Málaralist er ekkert sérlega hentug til sköp- unar myndraða nema því aðeins að hver mynd leiði af sér nýmæli í tæknibrögðum og inntaki. Þetta skynjuðu þeir svo vel, Goya, Turner, Matisse, Picasso og Bacon. Þótt öllum léti vel að vinna syrpukennt var ekki þar með sagt að ein myndin væri endurtekning hinnar næstu. Alltaf mátti finna út- úrdúra, önnur sjónarhorn, aðrar persónur, nýjar leiðir í samsetn- „Elli“, er eflaust þekktaii fyrir norð- an en á höfuðborgarsvæðinu. Af átta einkasýningum hafa sex verið á Ak- ureyri en aðeins tvær í Reykjavík. „Náttúrubrot" eða „Helga jörð“ - yfirskrift sýningarinnar í Galleríi List og nokkurs konar sonnetta - gefur strax tóninn. Hér er á ferðinni býsna upphafin listsýning, sett upp sem nokkurs konar vé, með altari í miðjum salnum hvar á standa sjö dökkleitir bikarar eins og kaleiks- tákn, með mosa, steinum, sandi og vatni, fengnu úr íslenskri náttúru. Umleikis eru svo málverk Ella, af- löng og stílfærð, með kúptum fjöll- um og íbjúgum. Framan við fjöllin er ingu eða tæknilegri útfærslu. Allir voru þessir listamenn fígúratífir, enda þolir fígúratíf list illa þá full- komnu einsleitni sem er aðal og bókstaflegt markmið ákveðinnar abstrakt- eða minimallistar. Elín þarf að athuga forsendur myndefnis síns og finna marg- breytilegri leiðir til að nálgast það. Myndefni á borð við „Sprænur" er of almennt og einsleitt til að geta staðið undir heilli sýningu nema eitthvað annað og meira komi til. Það annað og meira gæti falist í fjölþættari tæknibrögðum sem reyndu á þanþol myndefnisins; djarfara sjónarhorni; og öðru frem- slétta sem minnir á borðplötu með steinum, hringmynduðum eða hnött- óttum eins og appelsínum. Myndirn- ar málar hann á kartonpappa að því sem best verður séð, sem síðan er límdur á dökkmálaðar tréplötur. Út- koman er stílfærð og stöðluð líkt og fjöllin væru sniðin hjá skraddara. Þessi stöðluðu vinnubrögð treysta ekki beinlínis inntakið í sonnettu Ella um jörðina helgu. Til þess er of lítið af ástríðu og einlægni í málverk- um hans. Jafn upphafmn boðskapur og birtist í ljóðinu krefst smekkvísi ur hugmyndaríkari útfærslu ásamt auknu næmi í notkun miðilsins. Vaninn er versti óvinur málar- ans. Hann fletur út myndirnar og varnar því að verkin skíni sem ein- stæð kraftbirting ómaksins. Næsta mál á dagskrá hjá Elínu er að yfir- vinna þá deyfð sem tálmar ljóman- um og kemur í veg fyrir að myndir hennar sindri eins og lækjarspræn- ur gera í raun og veru. Eilítil yfir- lega og aukin tilraunastarfsemi gæti gert gæfumuninn. Stundum þarf ekki meir en herslumun til að breyta dapurri mynd í ljómandi málverk. Halldór Björn Runólfsson af látlausustu gerð. Stöðlun sú og stílfærsla sem listamaðurinn temur sér er hins vegar „smartness" af þeirri tegundinni sem ekkert hefur með helga jörð að gera. Það er ekki hægt að ákalla sakleysi óspilltrar náttúru með staðlaðri skreytilist. Sem fyrr krefst listin órækrar af- leiðslu inntaks og ásýndar, en slík tengsl skortir því miður hvarvetna í sýningu Ella. Útkoman er sú að verk hans ganga í berhögg við boðskap- inn sem þeim var ætlað að flytja. Halldór Björn Runólfsson MYIVDLIST Lislhús Ófeigs, Skólaviirfiustíg TEIKNINGAR & TÖLVU- PRENT BJARNI H. ÞÓRARINSSON & GUÐMUNDUR ODDUR Til 21. júní. Opið mánudagatil föstudaga frá kl. 10-18 og laugardaga frá kl. 11-16. Sjónháttafræðingurinn Bjarni H. Þórarinsson heldur um þessar mundir sýningu hjá Ófeigi við Skóla- vörðustíg. Sér til halds og trausts hefur hann fengið með sér Guðmund Odd Magnússon, grafískan hönnuð, sem sér um staf- ræna vinnslu verk- anna og umbrot auglýsingaspjald- anna. Það hlýtur að heyra td tíðinda í hvert sinn sem rektor Vísiakadem- íunnar heldur sýn- ingu, því hingað til hafa verk hans ekki gert annað en skýr- ast og batna. Formgerð þeirra má rekja aftur til miðalda, enda er Bjami eini íslenski listamaðurinn sem er kominn af lýs- ingameisturum handritanna í bein- an karllegg, eftir að þeir Sölvi Helgason og Einar Jónsson hurfu til feðra sinna. Hann á hið sam- hverfa blómkrúnuskrúð sammerkt með þessum liðnu kollegum sínum, en töfrar mynda hans eru ekki hvað síst fólgnir í orðafléttunum sem hvert blað geymir og mynda í heild sinni þulu með ákveðinni og síbreyti- legri hrynjandi. Það sem Bjarna tekst svo vel að koma til skila er hug- myndinni um lífsins tré sem orðsins tré, en væntanlega var skilningstréð í aldingarðinum þess eðlis. Öðruvísi hefðu ávextir þess aldrei getað vald- ið slíkum usla, enda er tungumálið merkjakerfi mannkynsins og óskilj- anlegt öllum öðrum skepnum jarð- arinnar. Ólíkt grafískum áherslum fyrri verka er það litavalið sem nú blómstrar í allri sinni dýrð. Dumbir og mettaðir litirnir í tölvuprent- myndunum eru hlaðnir þeirri dulúð sem við þekkjum úr miðaldahandrit- um keltneskra klaustra, en sam- hverfri tilfinningu Bjarna svipar mjög til írskra og enskra handrita frá sjöundu og áttundu öld. Það þarf vart að kalla til Umberto Eco til að sanna eina ferðina enn hve mjög þankagangi okkar svipar til hug- mynda miðaldamannsins. Plúralísk- ar og strúktúralískar vangaveltur okkar kvikna og dafna í litlum lqör- hópum líkt og gerðist og gekk á miðöldum. Þær eru innsiglaðar í um- ræðuna líkt og blaðskrúð plöntu sem tilheyrir ákveðnum stofni með ákveðnum rótum. Öll hangir umræð- an saman á næringunni og rakanum sem hún fær úr jarðveginum og varnar þvi að hún fölni og dagi uppi. Þótt kerfið virðist stundum lang- sótt og flókið fara rósir Bjarna - þessi Yggdrasils augu - ótrúlega nærri þeirri formgerð sem þekkist og þrífst í samtímanum og við könn- umst við þegar við skoðum grafískar töflur, talnakökur og samanburðar- skífur hvers konar. Línuteikningu Bjarna virðast fá takmörk sett, og saman við stafræna mötun Guð- mundar Odds er útkoman þrungin tjáningu sem erfitt er að færa í orð. Hið eina sem hægt er að sakna úr þessum dularfulla heimi er að þeir félagar skuli ekki þegar hafa brotið handritsformið undir sig. Hvílík bók hlyti það ekki að vera sem næði utan um þetta óendanlega fléttukerfi. Halldór Björn Runólfsson Til nátt- úrunnar MYJYDLIST Gallerí List, Skiplioiti 50d MÁLVERK & SKIPAN ERLINGUR JÓN VALGARÐSSON Til 18. júní. Opið á verslunartíma. ERLINGUR Jón Valgarðsson, sm gegnir listamannsnafninu i i i i i i i Morgunblaðið/Halldór B. Runólfsson Frá sýningu Erlings Jóns Valgarðssonar, eða Ella, í Gallern List. Morgunblaðið/Halldór B. Runólfsson Frá sýningu Bjarna H. Þórarinssonar og Guð- mundar Odds, hjá Ófeigi við Skólavörðustíg. Ný sýnisbók bókmennta BÆKUR íí r v a I s a g n a « g I j ó ð a ÞYRNAR OG RÓSIR - Sýnisbók íslenskra bókmennta á 20. öld. Krislján Jóhann Jónsson, Sigríður Stefáns- dóttir og Steinunn Inga Óttarsdóttir völdu efnið. Vaka-Helgafell. 2000 - 410 bls. SÝNISBÆKUR bókmennta eru menningar- pólitísk verk, ekki síst þær bækur sem fjalla um nútímabókmenntir. Ég get ímyndað mér að höf- undum þyki mildlsvert að verk þeirra birtist í slíkum bókum. Mikilvægi þeirra felst umfram allt annað í því að þeim er ætlað að vera kennslu- bækur í framhaldsskólum og í gegnum slíkt úr- val fá yngri kynslóðir nasasjón af bókmenntum samtímans og kannski er þetta það eina sem stór hluti þeirra kynslóða les. Því er mikilvægt að vel takist til í slíku úrvali. Þyrnar og rósir nefnist ný sýnisbók bók- mennta á 20. öld og er ætluð framhaldsskólum. Ritstjóramir, þau Kristján Jóhann Jónsson, Sigríður Stefánsdóttir og Steinunn Inga Óttars- dóttir segja í formála að textamir í bókinni séu „ekki endilega sýnishom af því besta sem skrif- að hefur verið á öldinni, heldur em þeir valdir með það í huga að þeir endurspegli strauma, stefnur og tísku hvers tíma.“ Jafnframt er bent á að titillinn og verkið kall- ist á við bókmenntasögu Heimis Pálssonar sem fjalli um sama tímabil. I fljótu bragði virðist þessi háttur skynsam- legur og heppilegur í ljósi bókmenntasögulegra viðhorfa. Ritstjórarnir hafa valið þá leið að spanna nokkuð víðfeðmt svið sagna og ljóða og gamlar menningai’pólitískar væringar virðast ekki setja mark sitt á valið. Þannig em verk þeirra Sigurðar Einarssonar í Holti og Guð- mundar G. Hagalíns hlið við hlið, sömuleiðis verk þeirra Kristmanns Guðmundssonar og Ara Jósefssonar og þeirra Indriða G. Þorsteinssonar og Guðbergs Bergssonar. Meira að segja Guð- rún frá Lundi á sér sinn sess milli þeirra Snorra Hjartar og Jóns úr Vör. Athygli vert er einnig hve ríkulegan þátt konur eiga í bókinni. Tuttugu og átta kvenrithöfundar eiga verk í henni, nokk- uð sem ritstjórar telja réttilega að sumhver „hefði ekki verið að finna í sýnisbók íslenskra bókmennta fyrir nokkmm áratugum...“ Sá sem þetta skrifar átti framan af dálítið erf- itt að átta sig á röð höfunda. Ekki er miðað við aldursröð né stafrófsröð, einna helst að sjá að miðað sé við hvenær elsta ritverk höfundar sem birtist í sýnisbókinni sé gefið út. Það er sjálfsagt ekki verri regla en önnur. Raunar sakna ég ekki svo ýkja margra höfunda ljóða og sagna í bók- inni. Það er ánægjulegt að Kristján Karlsson hefur fengið náð fyrir ritstjómnum enda er hann eitt okkar fremsta nútímaljóðskáld þótt ýmsum þyki erfitt að nálgast Ijóðheim hans. Sömuleiðis gleður það mig að sjá að menn hafi áttað sig á mikilvægi fyrstu ljóðabókar Sigfúsar Bjartmarssonar, Út um lensportið, og valið ljóð úr henni. Ef ég man rétt vakti hún svo litla at- hygli við útkomu að um hana birtist enginn rit- dómur. Þetta getur þannig orðið þeim höfund- um uppörvun sem búa við fálæti alþjóðar. Eins höfundar sakna ég þó því að hann er í senn eitt mikilvægasta skáld sinnar kynslóðar auk þess sem hann er kjörinn fulltrúi heillar skáldskapargreinar innan ljóðlistai-innar, texta- gerðar. A ég þar við Megas sem að vísu er um- deilt skáld en hefur óneitanlega haft áhrif á seinni tíma höfunda. Ég verð þannig oft var við vísanir annarra skálda í verk hans. í formála bókarinnar er þess getið að þýðing- ar, leikrit og barnabókmenntir verði að liggja óbætt hjá garði í sýnisbókinni. Þetta eru raunar óhreinu börnin bókmenntastofnunarinnar og enn einu sinni verða þau útundan. Mér finnst það raunar ótækt. Ekki síst varðandi leikbók- menntimar sem eru að sönnu ekki mjög fyrir- ferðarmiklar. En á öldinni hafa þó komið fram mjög merkir leikritahöfundar. Sama gildir um barnasögur og þýðingar. Eitt ljóð er þó birt í , þýðingu Magnúsar Ásgeirssonar. Þymar og rósir er þykk bók, 410 blaðsíður. r Það er mín skoðun að heppilegra sé að prenta | minni kennslubækur. Enn hafa nemendur þess- ar bækur í töskum. Stórar bækur era þungar, fara þar illa og em óhentugar í allri vinnu. Ég tel því að skynsamlegra hefði verið að gefa sýnis- bókina út í tveimur bindum og taka þá jafnvel að einhverju marki tillit til þeirra bókmennta- greina sem útundan hafa orðið. í heildina verður þó ekki annað sagt en að vel hafi tekist til um úrvalið í þessa sýnisbók þótt sitthvað megi ávallt setja út á hana. Hún er fagnaðarefni og aðstandendunum að flestu leyti | til sóma. Skafti Þ. Halldórsson
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.