Morgunblaðið - 24.08.2000, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 24. ÁGÚST 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Raddir Evrópu æfa í Reykholti.
Sá sem vill heyra engla-
söng komi til Islands
hann. Umbeðinn um nánari lýsingu á
verkinu segir hann aðeins, að hann
telji það áheyrendum auðskilið.
„Maður verður bara að hlusta vel eft-
ir nöfnunum í textanum, þau breyt-
ast sífellt. Ekkert nafn má tapast,
þau eru öll mikilvæg," segir hann
spozkur á svip og gefur þar með
sterka vísbendingu um uppbyggingu
kórtónverksins.
En fyrst tónskáldið er viðstatt
undirbúning frumflutningsins, er
það þá að umskrifa verkið að ein-
hverju leyti ennþá? Aðspm-ður um
þetta segir Part, að venjulega sé tón-
skáldið við slíkar aðstæður í sam-
bærilegu hlutverki og skraddari,
sem er búinn að sauma flík, en þarf
síðan að gera lítils háttar betium-
bætur þegar kúnninn er búinn að
máta hana. „Það kemur þó líka fyrir,
að þörf reynist á meiri háttar betr-
umbótum. Til allrar hamingju hefur
þó ekki verið nein þörf á slíku í þetta
sinn,“ segir hann. „Nóturnar geta
allar staðið óbreyttar eins og búið er
að prenta þær. Betrumbæturnar
takmarkast því við styrkleika- og
hraðaáherzlur. Það er eðlilegt. Tón-
list er alltaf eins konar samtal miOi
nótna og flytjenda. Hún er lifandi."
Brauðið fullbakað í Reykjavík
Part segist alltaf reyna að vera
viðstaddur frumflutning verka sinna
og taka þátt í undirbúningi hans. „Ég
minnist þess ekki að hafa látið mig
vanta við undirbúning frumflutnings
nokkurs minna verka,“ segir hann.
Hann verður viðstaddui- báða tón-
leika Radda Evrópu í Hallgríms-
kirkju í Reykjavík um helgina, en
fylgir kómum ekki eftir á tónleika-
ferðinni til hinna menningarborg-
anna átta. „Brauðið verður að vera
fullbakað strax á tónleikunum í
Reykjavík," segir hann og hlær við.
Hann minnir ennfremur á, að á efnis-
skránni séu miklu fleiri verk en sitt
eigið. Þau séu hvertmeð sínum hætti
og ekki síður áhugaverð.
Aðspurður hvort hann geti hugsað
sér að framhald verði á samstarfi
hans við íslenzka tónlistarmenn játar
hann því hiklaust. Hins vegar geti
hann ekkert sagt íyrir um framtíðar-
tónsmíðar sínar. Eitt viti hann þó
iyrir víst, og það sé að hann vilji
gjaman koma oftar til þessarar
undraeyjar í norðri.
Raddir Evrópu frumflytja um helgina nýtt
tónverk eftir Arvo Párt, eitt þekktasta tón-
-----------------------7-----------------------
skáld samtímans. I samtali við Auðun
Arnórsson lætur Párt vel af reynslu sinni af
íslenzku söng- og tónlistarfólki.
Arvo Part
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
EISTNESKA tónskáldið Arvo Párt
hefur dvalið þessa vikuna hérlendis,
til að vera viðstaddur undirbúning
framflutnings Radda Evrópu á verki
sínu, „ which was the son of “, en verk-
ið samdi hann sérstaklega fyrir
þennan einstæða 90 manna ung-
mennakór.
Kórinn hefur þessa vikuna dvalizt
í Reykholti við æfingar fyrir tón-
leikaferð milli allra borganna níu,
sem bera titil Menningarborgar
Evrópu í ár. Kórinn er skipaður tíu
söngvuram frá hverri þessara borga.
Fyrstu tónleikarnir verða í Hall-
grímskirkju um helgina. Þorgerður
Ingólfsdóttir er yfirstjórnandi kórs-
ins, en kórstjórar frá hinum borgun-
um átta halda um stjórnandasprot-
ann er kórinn syngur það söngverk
sem er framlag hverrar menningar-
borgar til efnisskrár kórsins.
Hikaði ekki
Morgunblaðinu gafst færi á að
eiga tal við Arvo Part í æfingahléi í
Reykholti og var hann fyrst spurður
hvernig það hafi komið til, að hann
samdi verk fyrir Raddir Evrópu.
„Upphafið að þessu verki tengist
því, að ég hef komið einu sinni áður
til þessa lands. Ég naut þeirra for-
réttinda, að íslenzkir tónlistarmenn
fluttu mína tónlist," segir hann. „Sú
reynsla sannfærði mig um, að sá sem
vill upplifa englasöng verður að
koma til íslands og hlýða á kóra und-
ir stjóm Þorgerðar Ingólfsdóttur."
Fyrir tveimur áram flutti tvöfaldur
Hamrahlíðarkór og Kammersveit
Reykjavíkur tónverkið Te Deum eft-
ir Párt, sem er samið fyrir tvo kóra
og kammersveit.
„í kjölfarið kom upp þessi hug-
mynd, að ég semdi verk fyrir Raddir
Evrópu,“ segir Párt. „Þessi uppá-
stunga var mér óvænt ánægja. Hún
einhvern veginn hitti mig í hjarta-
stað. Ég samþykkti þetta því þegar í
stað.“ Um samningu verksins segir
hann að það sé mjög oft þannig, að
erfitt sé að byija, að finna grann-
þemað fyrir tónverk sem er samið
svona eftir pöntun. „En í þessu tilviki
verð ég að segja að þau áhrif sem ég
hafði orðið fyrir á Islandi, af landinu,
fólkinu og menningunni, kveikti hik-
laust hjá mér hugmyndina að því
þema sem „which was the son of“
snýst um, en það er ættartal. Ein-
hvem veginn hafði ég það á tilfinn-
ingunni, að þetta efni væri eitthvað
sem væri mjög einkennandi fyrir ís-
land og íslenzka menningu," segir
hann til skýringar. „Ef þetta ættar-
tré mun koma til með að bera ávöxt,
þá er það íslandi að þakka. Þetta efni
á sér mjög djúpar rætur á Islandi.“
„which was the son of“ tileinkar
Párt Þorgerði Ingólfsdóttur.
Eldmóður
Undirbúning framflutningsins
segir Párt einnig hafa gengið mjög
vel. „Við leggjum hart að okkur, en
allt þetta unga söngfólk gengur til
verks af miklum eldmóði og áhuga.
Samstarf okkar Þorgerðar er stór-
gott. Hún er geypilega hæf tónlistar-
manneskja, hún hefur mjög sjálf-
stæða sýn á tónlistina og það er mér
mikils virði að heyra hennar álit,“
segir tónskáldið. „Það er mér mikil
ánægja að flutningur míns verks
skuli vera í hennar höndum.“
Þeir sem bezt til tónsmíða Párts
þekkja hafa skipt tónsmíðum hans
upp í tvö afmörkuð tímabil. Fyrri
verk hans era sögð einkennast af
raðtækni og ýmsum framúrstefnu-
áhrifum. Þessu tímabili hafi lokið
með verkinu Credo árið 1968. Næstu
átta árin hafi Párt notað til að endur-
skoða afstöðu sinna til tónsmíða frá
grunni. Síðara tímabilið hafi síðan
hafizt árið 1976, og verk hans hafi
upp frá því verið undir sterkum
áhrifum miðaldatónlistar. Helzta
einkenni tónlistar hans þetta síðara
tímabil sé svonefndur „bjöllu-
hljóms-stíll“ (sem hann sjálfur nefnir
tintinnabuli), þar sem þríhljómurinn
gegnir meginhlutverki.
Nýr hljómur
Párt var því spurður, hvort hann
teldi að hið nýja verk sitt væri í stíl
við önnur sín nýrri tónverk. „Það tel
ég ekki,“ segir hann eftir að hafa
hugsað sig um í smástund. „Reyndar
mun ég sjálfur sennilega fyrst geta
metið það eftir framflutninginn. Ég
held ég geti þó fullyrt að í þessu
verki kveði við nokkuð nýjan tón í
samanburði við önnur verk sem ég
hef samið á síðustu áram,“ segir
Bærinn
minn í Is-
landsbanka
BYGGÐASAFN Hafnarfjarðar og
Islandsbanki opna ljósmyndasýning-
una „Bærinn minn“ mánudaginn 28.
ágúst. A sýningunni era myndir úr
eigu Sigríðar Erlendsdóttur, sem
ekki hafa komið fyrir almennings-
sjónir fyrr, í nýju húsnæði bankans í
Strandgötu í Hafnarfirði.
Sigríður var áhugamanneskja um
ljósmyndir og eftir hana liggur fjöld-
inn allur af filmum og ljósmyndum
sem bera vitni um sýn Sigríðar á
bæinn sinn og fólkið sem hann
byggði.
I kynningu segir: „Sigríður Er-
lendsdóttir fæddist að Merkinesi í
Höfnum sunnudaginn 17. júlí árið
1892. Um aldamótin 1900, í kjölfar
nýrra atvinnuhátta í útgerð, tók fjöl-
skylda hennar sig upp og fluttist til
Hafnarfjarðar þar sem faðir hennar,
Erlendur Marteinsson, hafði fengið
vinnu hjá einum af útgerðamönnum
bæjarins. Arið 1902 réðst hann í það
verk að reisa hús fyrir sig, konu sína
og einkadóttur, sem þá var á tíunda
ári. Byggðu þau sér hús í skjóli
hraunsins, efst á Kirkjuveginum.
Sigga, eins og hún var ávallt köll-
uð, var atorkusöm og kraftmikil
kona sem lét fátt fram hjá sér fara.
Snemma hóf hún störf á fiskreitum
bæjarins við breiðslu og síðar vask,
jafnframt því sem hún sá um dreif-
ingu Alþýðublaðsins í Hafnarfirði. A
fiskreitunum kynntist hún baráttu
verkafólksins fyrir bættum kjöram
og því að vinna sömu vinnu og karl-
amir íyrir helmingi lægri laun.
Henni var jafnaðarmennska í blóð
borin og fann hún skoðunum sínum
farveg innan Alþýðuflokksins og
verkalýðshreyfingarinnar.
Eitt af helstu baráttumálum henn-
ar innan verkalýðshreyfingarinnar
var stofnun dagheimilis fyrir börn
útivinnandi kvenna, en sjálf var
Sigga bamlaus og ógift.
Sigga lést í hárri elli á Elli- og
hjúkrunarheimilinu Sólvangi, árið
1980. Arfleiddi hún Verkakvennafé-
lagið að eignum sínum þar sem hún
óskaði eftir að Hafnarfjarðarbær
varðveitti húsið við Kirkjuveginn."
Árið 1988 fékk Byggðasafnið Siggu-
bæ til varðveislu og hefur húsið síðan
verið opið gestum yfii- sumartímann.
Helgin nú verður síðasta helgi sum-
arsins sem Siggubær verður opinn.
Erla Þórólfsdóttir og William
Hancox.
Tónleikar í
Stykkis-
hólmskirkju
SÓPRANSÖNGKONAN Erla Þór-
ólfsdóttir og píanóleikarinn William
Hancox koma fram á tónleikum í
Stykkishólmskirkju í kvöld, fimmtu-
dagskvöld, kl. 20.30.
Eftir að Erla lauk námi við Trinity
College of Music hefur hún stundað
einkanám hjá Ron Murdoc og nú í
vetur hefur hún sótt tíma hjá Sigríði
Ellu Magnúsdóttur.
William Hancox hefur leikið í öll-
um helstu tónleikasölum London og
spilað íyrir BBC og Classie FM.
Hann er m.a. kennari við Guildhall
School of Music and Drama, Trinity
College of Music og Britten-Pears
School í Aldeburgh.