Morgunblaðið - 24.08.2000, Blaðsíða 42

Morgunblaðið - 24.08.2000, Blaðsíða 42
42 FIMMTUDAGUR 24. ÁGÚST 2000 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. ÁGÚST 2000 43 STOFNAÐ 1913 Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík. Framkvœmdastjóri: Hallgrímur B. Geirsson. Ritstjórar: Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. KVÓTAÞAKIÐ s Ifrétt í Morgunblaðinu í fyrra- dag um afkomu Granda hf. á fyrstu sex mánuðum ársins sagði Edda Rós Karlsdóttir hjá rannsóknum og greiningum Búnað- arbankans verðbréfa, að Grandi hf. væri einn af betri fjárfestingarkost- um í sjávarútvegi en hins vegar væri ljóst, að frekari sameiningar þyrftu að koma til, ef ná ætti meiri hagræð- ingu og framlegð út úr greininni. I tilefni af þessum ummælum sagði Brynjólfur Bjarnason, for- stjóri Granda hf, í samtali við Morg- unblaðið í gær: „Fyrirtæki á Islandi eru á undanförnum árum búin að fara í gegnum miklar breytingar þar sem orðið hafa samrunar og hagræð- ingar og náð fram meiri framleiðni, en við erum engu að síður í gríðar- legri samkeppni erlendis. Að mínu mati hafa komið út úr þessu bæði heilbrigðara umhverfi og heilbrigð- ari fyrirtæki sem nú eru við rekstur, en þau þurfa auðvitað að fá svigrúm til að halda áfram og þá finna sér samruna eða þau eignarlegu tengsl sem gera það að verkum að hægt sé að ná fram hagræðingu. I lögunum um hámark aflaheimilda í einstökum tegundum eru því hins vegar settar skorður hvernig hin eignarlegu tengsl mega vera.“ Friðrik Jóhannsson, fram- kvæmdastjóri Burðaráss hf., sem er stór hluthafi í nokkrum sjávarút- vegsfyrirtækjum og á þess vegna mikjlla hagsmuna að gæta í þessu sambandi, segir af sama tilefni í Morgunblaðinu í gær, að frekari hagræðingu í sjávarútvegi væru sett ákveðin takmörk, þannig að fyrir- tæki gætu ekki sameinast. Þó væri alveg ljóst, að mikið hagræði væri í því að fá stærri einingar. Rökin fyrir stærri einingum í sjáv- arútvegi eru augljós. Utgerðarfyrir- tækin geta náð sama aflamagni með enn færri skipum en nú, sem mundi spara miklar fjárhæðir í rekstri þeirra. Ekki fer á milli mála, að sjávar- útvegsfyrirtækin eru að byrja að reka sig á vegg. Þau ná ekki meiri hagræðingu en orðið er í rekstri, bæði vegna lagaákvæða, sem banna einstökum fyrirtækjum að eiga meira en ákveðið hlutfall af afla- heimildum og eins vegna margvís- legra takmarkana á framsali afla- heimilda. Þessi ákvæði hafa verið sett í lög til þess m.a. að mæta þeirri þungu gagnrýni, sem beinzt hefur að sjáv- arútveginum frá almenningi vegna núverandi kerfis, þar sem fyrirtæki, sem fengið hafa veiðirétt í fiskveiði- lögsögunni fyrir ekki neitt hafa get- að selt hann fyrir stórfé. Ekki þarf að hafa mörg orð um þann milljarða- hagnað, sem einstaklingar og fyrir- tæki hafa náð til sín með þessum hætti og haft hefur afdrifarík áhrif á þróun íslenzks þjóðfélags á þessum áratug. Hins vegar er jafn ljóst, að um leið og sjávarútvegsfyrirtækin borga gjald fyrir réttinn til þess að veiða í fiskveiðilögsögunni, sameign þjóðar- innar allrar, er engin ástæða til að setja takmarkanir á framsal kvótans eða kvótaþak. Forsendan fyrir áframhaldandi hagræðingu í sjávar- útvegi er því, að atvinnugreinin sjálf fallist á að greiða eðlilegt gjald fyrir þennan rétt. Um leið og slíkt kerfi er komið á, eru engin rök fyrir því að takmark rétt til framsals eða setja ákveðið þak á kvóta fyrirtækjanna. Það eru því orðnir hagsmunir sjávarútvegsins sjálfs að samþykkja slíkar greiðslur enda alveg ljóst, að fyrrnefndar takmarkanir verða ekki afnumdar án þess, að slíkar greiðsl- ur komi til. Til þess væru engar póli- tískar forsendur. FERÐUM FÆKKAR Isamtali við Morgunblaðið í fyrra- dag sagði Halldór Halldórsson, bæjarstjóri Isafjarðar, að hann sjálf- ur notaði innanlandsflug mun minna en áður. Fyrir nokkrum árum hefði bæjarstjóri jafnvel þurft að vera á ferðinni tvisvar í viku en nú þætti mikið ef hann þyrfti að vera í slíkum ferðum tvisvar í mánuði. Ástæðan fyrir þessu væru aukin samskipti með tölvupósti og fjarfundabúnaði. I samtölum við Morgunblaðið í gær tóku fleiri bæjarstjórar á lands- byggðinni undir þetta sjónarmið. 01- afur Kristjánsson, bæjarstjóri í Bol- ungarvík, kveðst nota tölvupóst og fjarfundabúnað til þess að leysa mörg minni háttar mál. Reynir Þorsteinsson, sveitarstjóri Raufarhafnarhrepps, segir að ferðum til höfuðborgarsvæðisins hafi fækk- að, bæði vegna aukinnar notkunar tölvupósts og fjarfundabúnaðar en einnig vegna þess, að erindum hafi hreinlega fækkað. Hann segir af því tilefni að stjórnsýslan sé orðin skilv- irkari en áður. Snorri Björn Sigurðsson, sveitar- stjóri Skagafjarðar, segir að ferðum sínum til Reykjavíkur hafi fækkað en til þess séu fleiri ástæður en aukin notkun tölvupósts eða fjarfundabún- aðar. Það sé líka vegna breyttra þjóð- félagshátta og minna um að sveitar- stjórnarmenn þurfi að fara til höfuðborgarinnar til þess að sinna hagsmunamálum sinna byggðarlaga. Þetta eru mjög athyglisverð tíð- indi. Þau sýna, að hin nýja samskipta- tækni er að skila verulegri hagræð- ingu. Allir sjá, að sveitarstjórnar- menn ná meiri árangri í störfum og skila meiru ef þeir þurfa ekki að vera á stöðugum ferðalögum. Nú er spurningin hvenær þessi þróun nær til samskipta við aðrar þjóðir, bæði á vegum utanríkisráðu- neytis og annarra ráðuneyta svo og Alþingis. Flest bendir til að tíð ferða- lög til útlanda séu komin út í öfgar. Ríkisstjórnir og löggjafarþing geta heldur ekki verið þekkt fyrir að verða eftirbátar fyrirtækja og sveitar- stjórna í notkun nýrrar tækni. Norð- urlandaþjóðirnar ættu að ganga á undan með góðu fordæmi enda tæknivæddari að þessu leyti en nokkrar aðrar þjóðir. ✓ Vestur-Islendingar í hátíðarskapi í íslensku landnámsbyggðunum í Kanada Morgunblaðið/Árni Sæberg Islendingadagurinn í Gimli er einn af hátindum hátíðarhalda V-Is- lendinga í Kanada á árinu. Tugir þúsunda fylgdust með þegar Lenore Good, fjallkona ársins, ók ásamt hirðinyjum sínum i opnum bil, sem var í fararbroddi mikiilar skrúðbílalestar, um götur Gimli. Morgunblaðið/Arni Sæberg Jón Baldvin Hannibalsson, sendiherra Islands í Bandaríkjunum og Kanada, Hjálmar W. Hannesson, skrifstofustjóri í utanríkisráðuneyt- inu, og Svavar Gestsson, aðalræðismaður íslands í Kanada, við stytt- una af Jóni Sigurðssyni fyrir framan þinghúsið í Winnipeg. 200 viðburðir í nær öllum fylkjum Kanada Fólk af íslenskum uppruna fjölmennir á s hátíðarhöld og aðra Islandsviðburði sem efnt er til í Kanada á þessu ári í tilefni landafundaafmælis og til að minnast þess að 125 ár eru liðin síðan fyrstu íslensku landnemarnir settust að við Winnipegvatn. Alls eru viðburðirnir í Kanada á hátíðarár- inu 200 talsins í nær öllum fylkjum lands- ins. Omar Friðriksson hitti nokkra V-íslendinga að máli og talaði við Svavar Gestsson, aðalræðismann Islands í Kan- ada, um hátíðarhöldin. _ Morgunblaðið/Arni Sæberg Shannon McDonald í Islendingahúsinu í Vancouver. „Amma mín var frá Islandi og hét Dorianne Thorsteinson. Eg er Islandsprinsessa Is- lensk-kanadíska félagsins á árinu 2000. Það er margra ára hefð fyrir því í félaginu að velja stúlku af íslenskum ættum til að vera prinsessa ársins,“ segir hún. Shannon stendur við hlaðið veisluborð þar sem var m.a. boðið upp á niðurskorna vínartertu, þjóðarrétt Kanadamanna af íslenskum ættum. EFNT er til mikilla há- tíðarhalda og íslands- viðburða af margvís- legu tagi í Kanada á þessu ári í tilefni landafundaafmælis og þess er einn- ig sérstaklega minnst að í ár eru 125 ár liðin síðan fyrstu íslensku landn- emarnir settust að á Nýja íslandi við Winnipegvatn í Manitoba. Með- al hátinda í hátíðardagskrá, sem stendur yfir í sjö mánuði, var opnun hátíðarhaldanna í Ottawa 6. apríl sl. að viðstöddum Davíð Oddssyni for- sætisráðherra. Koma víkingaskips- ins íslendings til L’anse aux Mead- ows á Nýfundnalandi 28. júli og opinber heimsókn Ólafs Ragnars Grímssonar, forseta íslands, til Kanada dagana 3.-10. ágúst vöktu einnig mikla athygli í Kanada. Um næstu helgi verður Sturla Böðvarsson samgönguráðherra við- staddur mikil hátíðarhöld í Halifax og afhjúpun minnisvarða um ís- lenska landnema í Markland í Nova Scotia. Síðasti hápunktur hátíðar- dagskrárinnar verður svo í október en þá verður haldið upp á landnám fyrstu íslendinganna í Manitoba með margvíslegum hætti allan mánuðinn, m.a. með opnun glæsi- legrar menningarmiðstöðvar við Betel-stofnunina í Gimli. „íslenskur október í Manitoba" Svavar Gestsson, aðalræðismað- ur íslands í Kanada, og Guðrún Ágústsdóttir, eiginkona hans, hafa haft í nógu að snúast við undirbún- ing og skipulagningu hátíðarhald- anna í Kanada í samstaríi við landa- fundanefnd, þjóðræknifélög og vinafélög Islands í Kanada. „Við höfum skipulagt um 200 at- burði í Kanada með einum eða öðr- um hætti. Oft höfum við gert það með öðrum. Þannig er Islendinga- dagurinn yfirleitt skipulagður af áhugamannafélögum en við höfum hjálpað til eins og við höfum getað. ÁUs eru þetta um 200 viðburðir," segir Svavar. „Síðasti hápunktur hátíðarhald- anna er það sem ég hef kallað „Is- lenskan október í Manitoba“. Þar mun m.a. Sinfóníuhljómsveit fs- lands leika, nýja byggingin í Gimli verður formlega tekin í notkun, ís- lenska bókasafnið í Winnipeg verð- ur opnað formlega og þess verður minnst sérstaklega að þá eru ná- kvæmlega liðin 125 ár frá því að ís- lendingar lentu við víkina í Willow Point. Auk þessa verða haldnar hátíðir um allt land, m.a. í Halifax í lok ágúst og í Calgary í síðari hluta september. Okkur tekst að vera með einhver hátíðarhöld í nær öll- um fylkjum Kanada á þessu ári,“ segir Svavar. Svavar hefur unnið ötullega að undirbúningnum undanfarið ár og m.a. komið á fót vinnuhópum fólks af íslenskum uppruna í öllum fylkj- um Kanada. „Sums staðar þurfti talsvert átak til að koma þessu af stað. Við bjuggum til hópa, t.d. Friends of Iceland í Ottawa og kom- um á fót sérstakri árþúsundanefnd í Edmonton, sem hefur orðið til þess að Edmonton er að verða eitt lífleg- asta íslendingasamfélagið í Kan- ada. Hlutur Kanadamanna í íslend- ingafélögunum hefur verið afar þýðingarmikill,“ segir Svavar. Menning-arleg og félagsleg tengsl styrkist til langframa Svavar var spurður um hvaða af- rakstur hann vildi sjá af þessu há- tíðarári í Kanada. „Ég vil sjá að menningarleg og félagsleg tengsl Islands og Kanada styrkist til lang- frama litið. Ég er þeirrar skoðunar að í þessum tengslum við Vestur- Islendingana, sem svo eru kallaðir, séu fólgin stórkostleg menningar- leg og fjárhagsleg verðmæti,“ segir Svavar. Hann minnir einnig á að í ræðu sem Llyod Axworthy, utanríkisráð- herra Kanada, flutti á íslendinga- daginn í Gimli 7. ágúst hafi komið fram að kanadísk stjórnvöld telji að í Kanada séu í dag 70 þúsund manns af íslenskum uppruna, skv. upplýs- ingum úr kanadíska manntalinu. „Það þýðir með öðrum orðum að í kanadíska manntalinu hafa 70 þús- und manns svarað því játandi að þeir séu íslenskir að uppruna. Það er líka ljóst að þúsundir eða tugir þúsunda svara ekki svona spurn- ingu. Þegar komið er fram í fimmta lið svara menn því ekki endilega að þeir séu af íslenskum uppruna. Ég held að þessi hópur sé um 100 þúsund manns og ég er viss um að í þessum hópi séu fólgin mikil verð- mæti fyrir Island. Það er mikilvægt SVAVAR Tryggvason, fyrrver- andi skipstjóri, er búsettur skammt fyrir utan Vancouver í Bresku Kólumbíu, á vesturströnd Kanada. Svavar er 84 ára gamall, ættaður úr Svarfaðardal en hann flutti til Kanada árið 1953. Svavar er faðir Bjarna Tryggvasonar geimfara. Ég hitti Svavar að máli í Term- inal City Club í miðborg Van- couver en hann var þangað kom- inn til að fylgjast með hringborðsumræðum um framlag V-Islendingatil menningarsamfé- lags hinna mörgu þjóðarbrota sem byggja Kanada. Hef alltaf komist í Moggann, einhvers staðar Svavar ber sig vel og er fullur áhuga á öllu því sem tengist Is- landi. Hann flutti til Kanada árið 1953 eða fyrir 47 árum. Svavar segist vera í litlu sam- bandi við Vestur-Islendinga en hittir þá þó stöku sinnum í Is- að virkja þetta fólk í menningarleg- um, félagslegum og viðskiptalegum efnum,“ segir Svavar. Hef aldrei talið ástæðu til að stytta nafnið eða breyta því Kristrún Turner, kanadísk kona af íslenskum ættum, er sammála öðrum V-íslendingum, sem blaða- maður Morgunblaðsins hitti að máli á ferð um Kanada, að áhugi færi nú lensk-kanadíska félaginu sem heldur uppi margbreytilegri starfsemi í íslendingahúsinu í Vancouver. „Ég gleymi ekki íslenskunni. Ég kann Ijóð og allt mögulegt. Ég hef alltaf komist í Moggann, ein- hvers staðar og les gamlar bækur, Laxness og Islendingasögur og man vísur alveg síðan ég var strákur," segir hann. Svavar segist hafa komið til Is- lands fyrir tveimur árum og farið víða um landið. Hann segir að ís- land í dag sé þó gjörólíkt því þjóð- félagi sem hann þekkti þegar hann yfirgaf landið fyrir 47 árum og flutti til Kanada. „Ég ók í bfl norður og flaug svo suður og fannst landið svo lítið. Það er allt svo breytt. Það er ekk- ert þar sem maður fór frá,“ segir hann. „Og heill og heiður hinir landar góðu“ Svavari finnst ánægjulegt að mjög vaxandi á að rækta tengsl Kanadamanna af íslenskum upp- runa og íslendinga. Kristrún var viðstödd hátíðarhöld í þinghúsgarð- inum í Winnipeg og fylgdist þar með þegar Ólafur Ragnar Gríms- son, forseti íslands, lagði blómsveig að styttu Jóns Sigurðssonar, í opin- berri heimsókn forsetans til Kan- ada. „Ég heiti fullu nafni Kristrún Ingibjörg Guðrún og þegar ég var í hitta Ólaf Ragnar forseta íslands og aðra Islendinga sem voru með honum í för: „Okkur þykir mjög vænt um að fá forsetann og aðra góða landa, eða eins og Jónas sagði: „ Og heill og heiður hinir landar góðu, sem hólnmnn gamla farið mí að sjá. Þar sem að vorar vöggur áður stóðu og vinarorðið fyrst á tungu lá. “ Ég lærði þetta þegar ég var tíu ára,“ segir Svavar. Ætlarðu að koma aftur til Is- lands? „Ekki býst ég við því. Mér finnst allt svo dýrt þar,“ svarar hann. Grét af stolti þegar Discovery var skotið á braut um jörðu Svavar ber stoltur mcrki geim- ferjunnar Discovery í barminum með áletruðum nöfnum Bjarna og annarra geimfara úr áhöfnin geimferjunnar, sem skotið var á skóla fannst mérgaman að gefa upp allt nafnið mitt. Eg hef alltaf gengið undir nafninu Kristrún og hef aldrei talið ástæðu til að stytta það eða breyta því,“ segir hún. Móðir hennar, Jakobína Jónsdóttir, flutti frá Brú í Jökuldal til Vesturheims árið 1904. Kristrún talar ágæta íslensku, þótt hún segist sjálf vera orðin nokkuð stirð í móðurmálinu. „Ég hef engan að tala íslensku við. Móð- Ljósmynd/Ómar Friðriksson Svavar Tryggvason hefur búið í Kanada í 47 ár. braut um jörðu í ágúst fyrir þrem- ur árum. „Maður verður að vera montinn af honum,“ segir Svavar þegar talið berst að Bjarna. Svavar segist ekki hafa treyst sér til að vera viðstaddur geim- skotið í Flórída af heilsu- farsástæðum en segist hafa fylgst með því í beinni sjónvarpsútsend- ingu á hcimili sínu. „Þegar honum var skotið upp, sat ég við skjáinn og hágrét, ekki af hræðslu, heldur af stolti yfir þvf að okkur tókst þetta,“ segir Svavar að lokum. Svavar Tryggvason er ættaður úr Svarfaðardal Gleymi ekki íslenskunni Snorraverkefnið Ljósmynd/Ómar Friðriksson Frænkurnar Erika Marie Bardal frá Vancouver og Jenna Davíðsdóttir Bardal frá Winnipeg eru af fslenskum ættum. Þær dvöldu á Húsavík í nokkrar vikur í júlí sl. í tengslum við Snorra-verkefnið. Þær eru afkom- endur Halldórs Sigurgeirssonar frá Svartárkoti í Bárðardal, sem flutti með fjölskyldu sinni og Arinbirni bróður sínum til Kanada 1886. Á ferð sinni um Norðurland heimsóttu Erika og Jenna m.a. Svartárkot og kynntu sér einnig minjar um lífshætti forfeðranna, sem varðveittar eru á byggðasafninu á Grenjaðarstað í Aðaldal, þar sem myndin er tekin. V-íslensk ungmenni á slóðum forfeðranna ir mín kenndi mér íslensku. Ég held að ég hafi lært íslensku áður en ég lærði ensku,“ segir hún. Á uppvaxtarárum sínum bjó Kiistrún hjá foreldrum sínum í Vatnabyggðinni í Saskatchewan- fylki. „Þegar ég varð 17 ára kom ég til Winnipeg til náms. Móðir mín sagði alltaf að stúlkur þyrftu, rétt eins og drengirnir, að læra til að komast áfram í lífinu." Menningarmiðstöð í Gimli Glæsileg íslensk menningar- miðstöð, Betel Waterfront-stofn- unin, hefur verið reist við Betel- heimilið í Gimli, og er henni ætlað að verða miðstöð starfsemi Is- lendingafélaganna á þessum slóð- um, að sögn Neil Bardal, ræðis- manns í Gimli. Verður byggingin fonnlega tekin í notkun 21. októ- ber næstkomandi að viðstöddum Davíð Oddssyni forsætisráð- herra. I húsinu verður m.a. minja- safnið Nýja ísland, um íslensku arfleifðina í Kanada, þar sem sér- stök áhersla verður lögð á land- nám V-Islendinga við Winni- pegvatn. Ibúðir verða í einni álmu húss- ins á vegum Betel-stofnunarinnar en rekið hefur verið hjúkrunar- og elliheimili fyrir aldraða V-ís- lendinga á Betel-heimilinu allt frá árinu 1915. Á öðrum hæðum verður nokk- urskonar miðstöð fyi-ir íslenska starfsemi í Manitoba-fylki, Þjóð- ræknisfélag Vestur-Islendinga fær þar inni, Neil Bardal, ræðis- maður í Gimli, mun hafa þar að- stöðu og Lögberg-Heimskringla verður þar til húsa. I Gimli er að verða til menning- armiðstöð V-íslendingasamfé- lagsins eða eins og Neil Bardal orðaði það í samtali við blaðið: „Við erum farin að líta á Gimli og hátíðarhöldin á íslendingadaginn sem einskonar Þingvelli vestur- íslenska menningarsamfélagsins. Hér komum við saman til að fagna, leggja á ráðin og skipu- leggja starfið,“ sagði hann. Alltaf Iangað til íslands Um helmingur heimilismanna á Betel-dvalarheimilinu eru af- komendur íslensku landnemanna í Kanada. Fyrir utan Betel-heim- ilið hitti blaðamaður aldraða konu sem sat þar og fylgdist peð opin- berri heimsókn forseta Islands og skrúðgöngunni miklu um götur Gimli á Islendingadaginn, 7. ágúst. Hún kvaðst heita Emilía Olson og vera nýorðin 87 ára. Emilía er fædd í Kanada og bjó í Riverton í Manitoba. Hún segist aldrei hafa komið til Islands. „Mig hefur samt langað að fara þangað,“ segir hún. Emilía talar nokkuð skýra ís- lensku og hef ég orð á því við hana. „Já, ég tala góða íslensku. Móðir mín kenndi mér hana. Is- lenska var fyrsta málið sem ég lærði. Ég les líka íslensku og hef alltaf gert,“ segir hún. Fjölmennt íslendingafélag Bresku-Kólumbíu í borginni Vancouver í Bresku- Kólumbíu á vesturströnd Kanada er einnig að finna gróskumikið V- íslendingastarf, enda er þar starfrækt eitt fjölmennasta íslandsvinafélag utan íslands, ís- lensk-kanadíska félagið. Að sögn Normu Guttormsson, formanns félagsins, eru nú 515 meðlimir skráðir í félagið. ís- lensk-kanadíska félagið rekur margskonar starfsemi í íslend- ingahúsi, sem er að finna í New Westminster, úthverfi Vancouv- er-borgar. Þar hefur m.a. verið komið upp veglegu bókasafni og er þar að finna mikið safn ís- lenskra bóka. Markmið félagsins hefur alla tíð verið m.a. að varðveita ís- lensku arfleifðina, halda uppi ís- lenskukennslu og efla og rækta tengsl V-íslendinga og íslend- inga. Gefur félagið út fréttabréf í hverjum mánuði. Norma segir að Íslensk-kanadíska félagið muni halda upp á 125 ára afmæli land- náms íslendinga í Kanada með veglegum hætti í haust. KANADÍSK ungmenni af íslensk- um ættum hafa dvalið á íslandi í sex vikur í senn sl. tvö sumur í tengslum við svokallað Snorra- verkefni. Markmiðið með því er að kynna ungum Vestur-fslendingum landið, sögu þess og menningu og dvelja ungmennin hjá íslenskum fjölskyldum, í nokkrar vikur. Mikil áhersla var lögð á þetta verkefni og mikilvægi þess að efla og styrkja ungmennaskipti milli íslands og Kanada við hringborðs- umræður sem fram fóru um sam- skipti V-Islendinga og Islendinga í Winnipeg 4. ágúst sl. Um 30 þátt- takendur ræddu þar ýmsa mögu- Ieika sem væru fyrir hendi til að auka tengslin milli landanna. Dav- id Arnason, einn þátttakendanna, benti á að „ömmu-þátturinn“ „KOMDU sæll. Ég heiti Hrund Adamsdóttir Skúlason. Ég hef átt heima hér í Ameríku í 80 ár,“ scgir kona, sem situr í öndvegi í hópi vestur-íslenskra kvenna fyrir framan styttuna af Jóni Sigurðs- syni við þinghúsið í Winnipeg. Hrund er orðin 92 ára gömul og farin að missa heyrn en er ræðin og glaðleg, talar skýra og lýtalausa íslensku. Hún er ein örfárra vest- ur-íslenskra landnema sem enn eru á lifi í Kanada en þangað kom hún aðeins ellefu ára gömul árið 1919. „Þegar ég var barn átti ég lieima á Einarsstöðum í Reykjadal í Þing- eyjarsýslu,“ segir Hrund. „Faðir minn hét Adam Þorgrímsson, son- ur Þorgríms í Nesi í Aðaldal og móðir mín var Sigrún frá Mýri í Bárðardal, dóttir afa gamla, Jóns á Mýri,“ segir hún. Hrund fæddist á Akureyri 1908, en bjó lengst af Einarsstöðum hjá Jóni Haraldssyni og Þóru Sigfús- dóttur eða þar til hún flutti með móður sinni, Hólmfríði Magnús- dóttur, ömmu sinni, og systkinum dygði ekki lengur til að viðhalda arfleifðinni og minningunni um ís- lenskan uppruna yngri kynslóðar- innar. Heather Alda Ireland, ræð- ismaður fslands í Vancouver, mælti með að komið yrði á fót föstum ungmennaskiptum milli landanna og tóku margir undir það. Fáir ungir fslendingar koma á V-Islendingaslóðir Kanada Fram kom við umræðurnar að þrátt fyrir aukinn áhuga á hinni íslensku arfleifð væri ekki allt sem sýndist. Bent var á að fáir ungir Islendingar kæmu á Islendinga- slóðirnar í Kanada og að innan við helmingur nemanda í íslensku við háskólann í Manitoba væri af ís- lenskum ættum. til Vesturheims árið 1919. „Við vorum fyrstu árin á Einarsstöðum í Reykjadal hjá Jóni Haraldssyni. Hann var uppeldisbróðir mömmu, Haraldur faðir hans ól mömmu upp. Hann var náskyldur Jóni gamla á Mýri. Dætur Jóns frá Mýri búa í Saskatchewan," segir hún. „Faðir minn fór frá Islandi 1913 og lærði til prests hér í Ameríku. Við áttum að koma ári eftir en stríðið skall á og við komumst ekki fyrr en 1919,“ segir Hrund. Fjölskyldan bjó fyrst í Hayland og síðar í Lundarbyggð í Mani- toba. Hrund segist hafa komið sjö sinnum til Islands. „Ég fór seinast til Islands þegar ég var níræð. Þá var ég þar í tvær vikur og ferðað- ist um allt land. Ég kom til Akur- eyrar og Húsavíkur," segir hún. Og ætlarðu að fara þangað aftur? „Já, það ætla ég mér,“ svarar Ilrund. Eiginmaður Hrundar var Jónas Skúlason, bóndi í Geysir en hann lést árið 1959. Hrund Adamsdóttir frá Einarsstöðum Morgunblaðið/Ami Sæberg Hrund Adamsdóttir fyrir miðri mynd í hópi v-íslenskra kvenna sem fylgdust með hátfðarhöldum við þinghús Manitoba-fylkis þegar forseti Islands var þar í opinberra heimsókn. Hef sjö sinnum heimsótt Island
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.