Morgunblaðið - 02.09.2000, Side 54

Morgunblaðið - 02.09.2000, Side 54
54 LAUGARDAGUR 2. SEPTEMBER 2000 MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR KRISTJANA GUÐRÚN JÓNSDÓTTIR + Kristjana Guð- rún Jónsdóttir, fyrrverandi hús- freyja að Botni í Súg- andafirði, fæddist á Suðureyri 7. nóvem- ber 1909. Hún andað- ist á Fjórðungs- sjúkrahúsinu á Isafirði laugardag- inn 26. ágúst síðast- iiðinn. Foreldrar hennar voru Jón Ein- arsson, útgerðar- maður og síðar íshús- stjóri á Suðureyri, f. 9.6. 1873, d. 22.9. 1939 og Kristín Kristjánsdóttir húsmóðir, f. 28.6. 1874, d. 25.1. 1931. Systkini Kristjönu: Kristín Þóra Hjartar, f. 19.12. 1896, d. 31.12. 1982, hún var gift Friðriki Hjartar, skólastjóra og kennara, síðast á Akranesi, sem er látinn; Sigríður, f. 20.8.1899, d. 30.8.1899; Sigríður, f. 20.8. 1899, d. 2.9. 1899; Einar Sturla, f. 24.8. 1902, d. 2.10. 1996, útgerðarmaður og hreppstjóri á Suð- ureyri, hann var kvæntur Kristeyju Hallbjörnsdóttur sem er látin; Þorlákur Jón, f. 23.12. 1907, d. 22.1. 1998, rafvirkjameist- ari í Reykjavík, hann var kvæntur Kristjönu Ömólfsdóttur sem er látin; Jóhannes Þórð- ur, f. 21.6. 1916, fyrrv. kaupfélagsstjóri á Suðureyri, en dvelur nú á Hrafnistu í Reykjavík, hann var kvæntur Svövu Valdimarsdóttur sem er látin. Kristjana giftist 13.11. 1932 Friðbert Péturssyni, f. 31.10.1909, d. 30.5.1994, bónda að Botni. Hann var sonur Péturs Sveinbjarnarson- ar, Pálssonar og Kristjönu Frið- bertsdóttur, Friðbertssonar sem bjuggu á Laugum í Súgandafirði. Böm Kristjönu og Friðberts em: 1) Elsku amma mín. —.'Ég hitti þig síðast í nóvember á síð- asta ári þegar haldið var upp á níræð- isafmælið þitt. Þú varst svo glöð og þér fannst svo gaman hvað margir komu að heimækja þig á þessum degi. Aroni Emi fannst svo gaman að fara í flugvél í fyrsta skipti að heimsækja langömmu, en þá var Rebekka Yr ennþá í maganum á mér og þú náðir aldrei að sjá hana nema á mynd, en ég veit að þú munt fylgjast með okkur öll- um. Ég kom eitt sumar í sveit eins og það heitir, sumarið 1987 var ég tvær vi]jur hjá þér og afa í Botni. Það var margt sem við gátum dundað okkur við og þú kenndir mér margar vísum- ar sem þú söngst svo oft. Ég man hvað mér fannst alltaf gaman að fara út í fjós að sækja mjólk. Það varst þú sem kenndir mér að leggja tveggja manna kapal og fleiri til. Þeir voru ófáir perlu- plattamir sem þú bjóst til og ég á marga slíka sem ég nota mikið. Þeir vora líka ófáir dúkamir sem þú málað- ir og ég er stolt af að eiga dúk sem amma mín málaði. Svona væri lengi hægt að telja upp það sem þú hefur tekið þér fyrir hendur því þú hafðir svo gaman af að fondra. Það var alltaf stutt í hláturinn hjá þér og húmoi-inn hafðir þú líka. Ég gleymi því ekki í eitt skiptið sem ég fékk afmæliskort frá þér og afa og þar stóð: „Elsku Svala mín nr. 19“. Hvað átti það nú að þýða? Jú, ég var bamabamið ykkar nr. 19 og jafnframt það yngsta. Þetta varst þú allt með á hreinu og við Sandra hlóg- um mikið að þessu afmæliskorti. Nú ert þú búin að fá hvíldina og ég veit að þú ert komin á góðan stað og að afi hefiir tekið vel á móti þér. Ég ætla nú að kveðja þig amma mín, takk fyrir allt og Guð blessi minningu þína. Svala Baldursdóttir. Mig langar að minnast elskulegrar tengdamóður minnar, Kristjönu Jóns- dóttur, eða Sjönu í Botni eins og hún var oftast kölluð. Þegar ég kom inn í fjölskylduna bjuggu þau Friðbert stórbúi í Botni. Það var alltaf gaman að koma í Botn og fylgjast með bú- skapnum. Það vora margir sem komu í heimsókn og alltaf var veisla, þessi gamla íslenska gestrisni var þar í há- vegum höfð, og síðsumars vora það nýtínd aðalbláber og ijómi sem voru í öndvegi. Þótt heimilisfólkið væri margt var eins og ein fjölskylda til eða frá í mat og gistingu skipti ekki máli, það var alltaf pláss í Botni, en eitt passaði Sjana alltaf upp á og það var KRISTMUNDUR BJARNASON Kristmundur Bjamason fædd- ist á Straumi Hróarstungu 10. nóv- ember 1906. Hann lést 24. ágúst síðast- liðinn. Foreldrar hans vora Bjarni Bjarnason og Stein- vör Guðmundsdóttir. Var hann yngstur 10 -systkina, þar af kom- ust sjö til full- orðinsára. Eftirlifandi eigin- konu sinni, Gróu Kristinsdóttur, f. 7.4. 1918, frá Hrollaugsstöðum í Hjaltastaðaþinghá, kvæntist Kristmundur 23. september 1938. Þau bjuggu á Ánastöðum í Hjalta- staðaþinghá frá 1939-1967. Það- an fluttu þau á Egilsstaði og hafa búið þar síðan. Á Egilsstöðum starfaði hann lengst af hjá Mjólk- ursamlagi K.H.B eða til 1986. Kristmundur og Gróa eignuðust þrjá syni. 1) Dagur, f. 14.4. 1940, kvæntur Þuríði Ingólfsdóttur, f. 3.4. 1947. Þeirra börn eru: Jóna Dag- björt, f. 24.6. 1968, Unnur Inga, f. 6.1. 1970 og Kristmund- ur, f. 20.3. 1977. 2) Bjarni, f. 14.7. 1943, kvæntur Sigur- björgu Þórarinsdótt- 20.2. 1945. Böm þeirra eru: Dagrún Eydís, f. 28.8. 1965, Gróa Kristfn, f. 23.3. 1967, Þórarinn, f. 24.8. 1970 og Steinar Berg, f. 5.9.1986. 3) Krist- inn Aðalbjöm, f. 14.2. 1954. Barnabarnabörain eru fimm tals- ins. Utfór Kristmundar fer fram frá Egilsstaðakirkju í dag og hefst at- höfnin klukkan 14. Elsku afi, nú ertu lagstur til hinstu hvflu og ég veit að þú ert hvfldinni feginn, enda ert þú búinn að inna þitt lífsstarf vel af hendi og vel það. Þú varst alltaf að. I fullri vinnu til átt- ræðs og meira en það, því þegar heim var komið fórstu í bústörfin að hugsa ujn hesta og kindur. Því bóndi varstu fyrst og fremst. Iðjusemi þín og elja var okkur barnabörnunum þínum til fyrirmyndar. Þú varst maður sem ræktaðir garðinn þinn og hugsaðir afskaplega vel um þitt og þína. Og alltaf varstu mættur þar serr^þú tald- ir að þín væri þörf. Þú varst einstak- lega góður og hjartahlýr afi. Enda Svavar, f. 14.5. 1933, d. 27.7. 1969, vörubflstjóri á Suðureyri, en eftir- lifandi kona hans er Reynhildur Friðbertsdóttir og eignuðust þau fimm börn. 2) Birkir, f. 10.5. 1936, bóndi í Birkihlíð í Súgandafirði, kvæntur Guðrúnu Fanný Björns- dóttur og eiga þau sex böm. 3) Kristjana, f. 22.9. 1939, verslunar- maður í Garðabæ, gift Hafsteini Sigmundssyni og eiga þau þijú börn. 4) Kristín, f. 30.8.1943, versl- unarmaður í Reykjavík, gift Baldri Áraasyni og eiga þau þijú böm. 5) Ásta Björk, f. 8.7. 1947, forstöðu- kona félagsstarfs aldraðra á Suð- ureyri, gift Kjartani Þór Kjartans- syni og eiga þau tvö börn. Afkomendur Kristjönu og Frið- berts eru nú orðnir 67. Kristjana fæddist á Suðureyri og ólst þar upp. Hún flutti að Botni í Súgandafirði 1934 og hóf þar bú- skap með manni sínum, Friðbert Péturssyni búfræðingi. Þar bjuggu þau um hálfrar aldar skeið, eða til 1983 er þau hættu búskap og fluttu að Hjallvegi 16 á Suðureyri. Eftir að Friðbert lést árið 1994 dvaldi hún hjá dóttur sinni, Ástu Björk, á Suðureyri, en hafði nú um árabil verið á öldrunardeild sjúkrahúss- insá ísafirði Utför Kristjönu fer fram frá Suð- ureyrarkirkju í dag og hefst at- höfnin klukkan 14. að allir skrifiiðu í gestabókina, og margar vora vísumar sem menn skrif- uðu þar. Bamabömin komu líka gjaman og dvöldu tíma úr sumri, með- al annars okkar böm, og þess minnast þau með þakklæti. Annað var það sem Kristjana passaði vel, þótt annríkið væri oft mikið í sveitinni, það var að halda dagbók. í áratugi féll ekki úr dagur og var þar sagt frá veðri, bú- störfum, gestakomum og fleira. Þessu hélt hún allt þar tfl Friðbert féll frá 1994. Kristjana var mikil hannyrðakona, hún pijónaði mikið og margir vora vettlingamir og sokkamir sem frá henni komu. Hún stundaði fóndrið fram á síðasta dag, málaði á léreft og „perlaði“, bjó til diskamottur úr litlum plastperlum. Hugmyndaflugið var óþijótandi og engar tvær mottur vora eins. Sjana hafði gaman af því að syngja og á spítalanum tók hún gjam- an lagið þegar gesti bar að garði og þótt minnið væri farið að gefa sig und- ir það síðasta var allt á hreinu með lög og texta. Hún hafði líka gaman af að spila á spil og þegar við heimsóttum hana fyrir rúmum mánuði gaf hún ekkert eftir í spilamennskunni. Þegar rífa átti gamla bæinn í Botni og losa þurfti húsið, lenti hjá okkur varstu líka þekktur fyrir að hafa ein- staklega gott lag á bömum. Hjá þér fengum við bamabörnin alltaf at- hygli og nutum þess að vera kringum þig. Þegar foreldrar okkar systkin- anna bragðu sér af bæ varst það ein- ungis þú sem komst til greina til að passa okkur. Heimsóknir í Laufás 14 þar sem þið amma bjugguð ykkur heimili eftir að þið fluttuð á „mölina" var ákaflega ríkur þáttur í uppvext- inum og æ síðan. Enda var þar alltaf tekið hlýlega á móti manni. Þar sem þú varst alltaf svo heilsuhraustur og náðir þessum háa aldri, fengu börnin okkar og litli bróðir okkar Steinar einnig að njóta þinnar einstöku hlýju. Við kveðjum þig með söknuði en minningin lifir með okkur. Amma, við vottum þér okkar dýpstu samúð. Eydís og Gróa Kristín Bjarnadætur. Margs er að minnast og margs er að sakna þegar Kristmundur afi er annars vegar. Minningin um einstaklega hlýjan og góðan mann stendur uppúr þegar afa er minnst en jafnframt duglegan, eljusaman og hagsýnan. Allt era þetta eiginleikar sem nýttust honum vel á vegferð sinni. Hann missti móður sína tæplega átta ára gamall. Það atvik rifjaði hann upp við mig fyrr í sumar og áréttaði hversu mikilvægt væri að takast á við erfiðleika af festu og standa styrkari á eftir. Lífið á fyrstu áratugum tuttugustu aldarinnar var enginn dans á rósum fyrir fátækan vinnumannsson en sökum skapfestu, gamla saumavélin hennar Sjönu. Vélin var illa farin, mikið notuð og sennilega orðin um 80 ára gömul, en eftir tveggja ára tómstundavinnu er hún orðin stofustáss og mikið gladdist Sjana þegar hún sá myndir af gömlu saumavélinni sinni. Nú er Botnsbærinn horfinn og síð- asta færslan hefur verið skrifuð í dag- bókina hennar Sjönu og ég veit að Friðbert tekur vel á móti henni. Þetta orti Friðbert til Kristjönu: Við áttum sólskimð saman umsumarlangandag. Þávar líf okkar leikur og gaman oglífiðorktisinnbrag. Þá var eldur í æðum beggja og ilmur úr grænni jörð þá var hlátur í hugum tveggja og heiðríkt um SúgandaQörð. Við geymum minningamar um mæta konu og biðjum Guð að blessa hana. Baldur Áraason. Þegar ég tveggja ára gamall kom fyrst í Súgandafjörð gat ég varla, lítt málga barnið, búist við því þá að fjörðurinn ætti eftir að verða vett- vangur minn að hálfu tfl jafns við Hafnarfjörð. En tfl þess lágu þær djúpu rætur er fólust í móður minni, sem hér í firði var fædd og uppalin. Því fór það svo að upp úr fimm ára aldri fór ég að dveljast hér sumar- langt og undi lengstum á Stað hjá því yndislega fólki sem þar bjó. Eftir margra sumra dvöl fór ég að leita mér að vinnu sem gaf meira í aðra hönd en mögulegt var í almennri sveitavinnu. Var þá lögð gjörv hönd á margt. En á miðjum þrítugsaldri var ég aftur kominn aftur til Suðureyrar og nú sem trillusjómaður. I kjölfarið fylgdi ýmis verkamannavinna og málning- arvinna uns ég réðist sem verslunar- stjóri hjá Kaupfélagi Súgfirðinga þar sem ég var í nokkur ár og leið afskap- lega vel. Ég starfaði hins vegar fyrir sunnan í sex eða sjö ár en 1984 er komið að máli við mig og falast eftir vinnu minni á bæjunum Botni-Birki- hlíð í Súgandafirði og hef ég verið tengdur fólki og staðnum þar fram á þennan dag. Kristjana var gift Friðbert Péturs- syni, móðurbróður mínum og fannst mér alla tíð eins og þau væru ungt og ástfangið par sem hefði hist í gær og lífið endalausa blasti við hvem ein- asta dag með eilífu sólskini og unaðs- stundum. Þetta kvæði úr fyrri Ijóða- bók Friðberts, Fallin lauf sýnir þetta vel, en ljóðið orti hann til Sjönu eins og hún var iðulega kölluð af vinum sínum: viljastyrks og jákvæðrar lífssýnar tókst honum að komast vel til manns. Afi og amma hófu búskap á Ána- stöðum í Hjaltastaðaþinghá 1939. Þar þurfti að byggja allt að mestu upp og stækka tún. Við það starf naut sín vel dugnaður hans, ósér- hlífni og lagni en hann var hagur bæði á tré og járn og gat bjargað sér um flesta hluti. Bóndi var hann af lífi og sál og engan mann hef ég þekkt eins natinn við skepnur. Heyskapur var oft erfiður á þessum áram en hann átti jafnan fyrningar sem var honum kappsmál til að vera aflögu- fær við þá sem minna höfðu. Hjálp- semi var mjög ríkur þáttur í fari hans. Eftir mjög farsælan búskapar- feril fluttu þau á Egilsstaði 1967. Sveitastörfin sagði hann þó ekki al- veg skilið við því hann hafði með sér um tvo tugi kinda og nokkra hesta á mölina. Held ég að umhirða dýranna hafi veitt honum lífsfyllingu sem hann vildi ekki vera án. Segja má að ég hafi kynnst honum fyrst þegar hann tók mig, smápollann, með sér í hest- húsið. Við náðum strax mjög góðu sambandi sem hélst allar götur síð- an. Gæsku hans og dugnaðar naut fjölskyldan í ríkum mæli. Hvort sem um var að ræða byggingarvinnu, heyskap, kartöfluupptöku eða eitt- hvað annað var hann boðinn og búinn að leggja hönd á plóginn, áhugasam- ur, kappsamur og starfsglaður. Það mikla andlega veganesti sem þú gafst af þér verður seint fullþakk- að. Vonandi verður kærleiksríkt Um hugann líður liðin stund og löngu gengin, lífseigari enn finnst engin. Sáégvorogæskuást íaugumþínum, síðan ertu í söngvum mínum. Þessi eldur augna þinna ummigstreymdi, bjarta, fagra, drauma dreymdi. Mér er ljúft að minnast þeirra mörgufunda,- okkar gömlu stolnu stunda. Þá var ort með augum beggja ástarkvæði, sem við áttum saman bæði. Friðbert minnti mig oft á Kletta- fjallaskáldið, bóndann sem yrkti jörð- ina sína eins og nauðsyn bar til, en sat svo með kompuna og blýantinn og skrifaði bæði bundið og óbundið mál eins og andinn bauð og alþjóð þekkir. Húsakynnin í Botni vora ekki stór, þótt úr rættist smátt og smátt. Oft var margt fólk í heimili. Þá reyndi á útsjónarsemi Sjönu að koma öllu og öllum fyrir svo vel færi. Þar á heimil- inu vora og tvær konur, tengdamóðir hennar, Kristjana Friðbertsdóttir frá Laugum þar tfl hún flutti tfl Suður- eyrar, og föðursystir Friðberts, Ólöf Sveinbjömsdóttir sem var vinnukona og lést í hárri elli. Dyggara hjú var ekki hægt að hugsa sér og skal þess minnst nú. Starfsvettvangur Sjönu var fyrst og fremst innan heimilisins þótt hún færi svo sannarlega í heyskap þegar þess var þörf og mjaltir stundaði hún þegar frá leið og enn var mjólkað á gamla háttinn. Til að drýgja tekjur heimilisins eignaðist hún pijónavél og pijónaði á háa sem lága það sem tfl þurfti og hljóð vélarinnar barst um bæinn eins og niður bæjarlækjarins og dynur fossins neðan Hafradals. Og sláturtíminn var mikill annatími. Afla þurfti birgða til næsta árs. Hver ein- asti partur skepnunnar var nýttur til hins ýtrasta. Sultugerð var mikil. Berjatínsla, aðalbláber, bláber, krækiber. Þá vora tínd fjallagrös. Og kola- og rauðsprettuveiðar vora stundaðar og svo virkjaði fjölskyldan Hafradalslækinn og mikil var gleði heimilisfólksins þegar týrði á fyrstu ljósaperanni, eins og fram kemur í ljóði Friðberts um þá merkisstund. En á stóra sveitaheimili þar sem skepnunum fjölgaði ört og miklar skepnuhússbyggingar stóðu fyrir dyram, vora það þó bömin sem sátu í fyrirrúmi. Þau þurftu sína umönnun eins og öll böm. En bömin í Botni urðu furðu fljótt sjálfstæð og sjálf- starf þitt alla tíð metið að verðleikum á næsta tilverastigi. Ég kveð þig með virðingu, þökk og söknuði. Þórarinn Bjarnason. Kallið er komið. Kristmundur Bjarnason frá Ánastöðum er allur. Hann var oftast kenndur við þann bæ, enda þótt hann ætti lengur heima á Egilsstöðum. Þegar hann brá búi og fluttist í Egilsstaði gerðist hann starfsmaður mjólkursamlags- ins þar, þannig að segja má að hann hafi haldið áfram að sinna landbún- aðarstörfum þótt starfsvettvangur- inn væri annar. Eftir að hann hætti hjá mjólkursamlaginu aðstoðaði hann Kristin, son sinn, við líkkistu- smíði en Kristinn rekur líkkistu- vinnustofu á Egilsstöðum. Hirðu- semi, hreinlæti, iðni og nærgætni voru ríkir þættir í fari hans. Þessir þættir gera hvern þann sem þá hefur að góðum starfsmanni. Kristmundur var góður starfsmaður hvort sem hann var að vinna fyrir sjálfan sig eða aðra. Starfsþrekið entist bless- unarlega lengi eða fram yfir nírætt þannig að handtökin vora orðin mörg áður en yfir lauk. Hann var sívinn- andi alla tíð og taldi ekki eftir sér að sinna því sem þurfti að koma í verk hverju sinni. Þess vegna var jafnan allt í röð og reglu og gott skipulag á öllu því sem hann sýslaði með. Hann var bindindissamur og hógvær og leitaðist við að gera gott úr öllum málum. Ég vil að lokum þakka hon- um samfylgdina. Hvfldu í friði. Einar Kristinsson.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.