Morgunblaðið - 04.10.2000, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 4. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Sameiningar Þýzkalands
fyrir tíu árum minnzt
Opnaði
leiðina að
einingu
Evrópu
Dresden, Berlín. Reuters, AFP.
PJÓÐVERJAR minntust þess með
margvíslegum hætti í gær, að rétt tíu
ár voru liðin frá formlegri samein-
ingu þýzku ríkjanna tveggja. Stjóm-
málaleiðtogar innlendir sem erlendir
lofuðu þennan sögulega atburð sem
blessun fyrir alla Evrópu og þýzkur
almenningur dansaði þar sem Berlín-
armúrinn, helzta tákn kaldastríðs-
skiptingar álfunnar, stóð áður.
„Sameining Þýzkalands opnaði leið-
ina að einingu allrar álfunnar," tjáði
j Jacques Chirac Frakklandsforseti
i hátíðargestum, þar á meðal leiðtogum
( Austur-Evrópuríkja og utanríkisráð-
i herra Bandaríkjanna, í Semper-óper-
unni í austur-þýzku borginni Dresden,
á aðalhátíðarfundinum sem þýzk
I stjómvöld skipulögðu í tíleíni dagsins.
„Þýzkaland fagnar einingu sinni í
dag. Öll Evrópa samfagnar því yfir
sameiningunni," sagði Chirac og lýsti
því yfir að Frakkar myndu nýta for-
mennskumisserið í ráðherraráði
ESB, sem rennur út um áramót, til að
koma í höfn umbótum sem búa eiga í
haginn fyrir stækkun sambandsins
austur íyrir járntjaldið fyrrverandi.
Undanfama daga höfðu deilur um
það hvert hlutverk Helmut Kohl,
„kanzlari sameiningarinnar", bæri í
tengslum við sameiningarafmælis-
fögnuðinn annars varpað á hann
skugga. Kohl var ekki viðstaddur há-
tíðarfundinn í Dresden en sú sátta-
stemmning sem einkenndi anda sam-
einingardagsins smitaðist þó líka yfir
til Kohls. Margir ræðumenn dagsins
Stuðningsmaður Helmuts Kohls í maruifjöldanum fyrir utan Semper-
óperuhúsið í Dresden f gær heldur á loft spjaldi með hvatningarorðum
j til „kanzlara sameiningarinnar".
Jacques Chirac, forseti Frakklands (t.h.), klappar er hann yfirgefur Semper-óperuhúsið í Dresden ásamt Ger-
hard Schröder, kanzlara Þýzkalands, eftir að hafa tekið þátt í hátfðarfundi í tilefni af tíu ára sameiningar-
afmæli Þýzkalands í gær.
beindu hólsyrðum til kanzlarans
fyrrverandi, sem hefur tapað miklu
af þeirri virðingu sem hann áður
naut, vegna leynireikningahneykslis-
ins svokallaða.
Kohl mærður
þrátt fyrir deilur
I því skyni að minna á hver sess sér
beri í þýzkri samtímasögu hefur Kohl
beint harkalegri gagnrýni að forystu-
mönnum miðju- og vinstriflokkanna,
sem tóku við völdum af Kohl fyrir
tveimur árum. Segir Kohl Gerhard
Schröder kanzlara og aðra forystu-
menn jafnaðarmanna og græningja
hafa sýnt takmarkaðan vilja til að
sameina landið eftir að Berlínarmúr-
inn var failinn. Margir þýzkir vinstri-
menn, og reyndar sum grannríki
Þýzkalands í vestri, höfðu uppi efa-
semdir um ágæti þess að þýzku ríkin
sameinuðust og útmáluðu jafnvel
hættuna á að slík þróun myndi skapa
„fjórða ríkið“.
En margir ræðumenn gærdagsins
mærðu hlut Kohls í að gera friðsam-
lega sameiningu Þýzkalands mögu-
lega, þar á meðal jafnaðarmaðurinn
Johannes Rau, forseti landsins, sem
er einn þeirra stjómmálamanna sem
Kohl hafði beint spjótum sínum gegn.
„Hann er ekki þátttakandi í hátíð-
arhöldunum hér í dag. En burtséð frá
öllum deilum langar mig að leggja
áherzlu á, að ekkert fær gert lítið úr
því sem Kohl fékk áorkað í þágu sam-
einingar landsins," sagði Rau.
Chirac sagði Kohl hafa verið rétta
manninn á réttum tíma. „Helmuts
Kohls verður minnzt í sögunni sem
mikilsverðs Þjóðverja og mikilsverðs
Evrópumanns,“ sagði franski forset-
inn.
Þessi viðurkenningarorð kunna að
hafa verið Kohl nokkur huggun, en
nokkrir þingmenn jafnaðarmanna
lýstu því yfir á þingi í gær, að þörf
væri á því að Kohl sætti frekari yfir-
heyrslum af hálfu rannsóknamefnd-
arinnar, sem þingið skipaði tíl að
kanna ásakanir um að leynilegar
greiðslur í sjóði Kristilegra demó-
krata (CDU) á stjórnarámm Kohls
tengdust nokkmm umdeildum
ákvörðunum ríkisstjórnar hans.
Minni hátíð en er falls
Berlínarmúrsins var minnzt
Semper-óperuhúsið í Dresden var
viðeigandi vettvangur fyrir ræður
þar sem rifjuð var upp sundmng
Evrópu og kallað eftir einingu og
sameiginlegri framtíð. Eins og aðrar
fallegar barokkbyggingar í þessari
borg, sem áður var stundum kölluð
Saxelfar-Feneyjar, var lögð í rúst á
einni nóttu rétt fyrir lok síðari heims-
styijaldar, í febrúar 1945. Borgin reis
úr rústum undir austur-þýzku
kommúnistastjóminni og er nú tákn
héraðs í hjarta Evrópu, sambands-
landsins Saxlands, sem er smám
saman að blómstra á ný. Aðalhátíðar-
fundur sameiningardagsins í ár fór
fram í Dresden vegna þess, að Sax-
land gegnir nú formennsku í sam-
bandsráðinu, efri deild þýzka þings-
ins, sem skipað er fulltrúum stjórna
sambandslandanna 16.
Hátíðarhöld gærdagsins vora flest
með smærra sniði en þegar þess var
minnzt í nóvember í fyrra að tíu ár
vora liðin frá falli Berhnarmúrsins.
En hundrað þúsunda manna tóku
þótt í þjóðhátíðarstemmningunni á
götum Dresden-borgar og í Berhn
sóttu enn fleiri tónleika við ríkisþing-
húsið og Brandenborgarhliðið.
Þjóðhátíðastemmningunni spilltu
þó fréttir af því, að nýnazistar hefðu
gert tilraun til að kveikja í bænahúsi
gyðinga í Dusseldorf og málað haka-
krossa á minnismerki í Buchenwald-
fangabúðum nazista í grennd við
Weimar aðfaranótt gærdagsins.
Palestínski drengurinn sem var skotinn í örmum föður síns
Hneykslun
og reiði
víða um heim
París. AFP.
DAUÐI palestínsks drengs, sem skotinn
var í örmum föður síns, er orðinn táknrænn
fyrir harmleikinn í Miðausturlöndum, átök-
in milli ísraela og Palestínumanna. Hafa
sjónvarpsmyndir af atburðinum vakið
hneykslan og reiði víða um heim og fyrir
Israelsstjórn og raunar Israela alla er hann
mikið áfall og álitshnekkir.
Þeir feðgarnir, Jamal al-Durra og Moh-
amed, 12 ára gamall sonur hans, lentu fyrir
tilviljun inni á svæði þar sem ísraelskir her-
menn og Palestínumenn áttust við og
reyndu strax að leita skjóls fyrir kúlnahríð-
inni.
Líkt við fræga mynd úr
V íetnamstríðinu
„Sonur minn var skelfingu lostinn og bað
mig að gæta sín. Ég bað til guðs að við
slyppum og kallaði til ísraelsku hermann-
anna að skjóta ekki en þeir skutu samt,“
sagði Jamal. Var sonur hans skotinn í örm-
um hans og sjálfur særðist hann alvarlega.
Palestínskur starfsmaður franskrar
sjónvarpsstöðvar náði myndum af þessum
atburði og síðan hafa þær verið sýndar víða
um heim. Líkja sumir þeim við frægustu
myndirnar úr Víetnamstríðinu, af barni,
sem hleypur nakið eftir vegi, æpandi af
skelfingu og sársauka eftir napalmárás.
Hosni Mubarak, forseti Egyptalands;
Madeleine Albright, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna; Hubert Vedrine, utanríkis-
ráðherra Frakklands, og Bill Clinton
Bandaríkjaforseti eru meðal þeirra, sem
hafa lýst harmi sínum og hneykslan eftir að
hafa séð myndirnar, og fjölmiðlar á Vestur-
löndum hafa ekki sparað stór og stórar fyr-
irsagnir.
„Táknrænt, palestínskt barn“
„Þannig deyrðu 12 ára gamall" var fyrir-
AP
Jamal al-Durra kallar til hermannanna að skjóta ekki en skömrnu síðar var sonur hans
liðið lík og hann alvarlega særður.
sögn í ítalska blaðinu La Repubblica og
franska blaðið Le Monde sagði, að Moham-
ed væri „táknrænt, palestínskt barn“.
Robert Fisk, sem á langan feril að baki sem
fréttamaður í Miðausturlöndum, sagði í
Independent: „Ég tek jafnan við mér þegar
ég heyri sagt frá átökum en í Miðaustur-
löndum þýðir það næstum alltaf, að Israelar
hafi drepið einhverja saklausa manneskju."
Bandarískar sjónvarpsstöðvar veigruðu
sér í fyrstu við að sýna myndirnar, þóttu
þær of svakalegar, eða þar til CNN-sjón-
varpsstöðin reið á vaðið með það.
Talsmaður ísraelska hersins sagði í gær,
að rannsókn benti til, að ísraelskir hermenn
hefðu skotið drenginn.
Jamal, faðir Mohameds, er nú á sjúkra-
húsi í Amman í Jórdaníu en læknar segja,
að hægri handleggur hans verði honum
ónýtur það sem eftir er. I gær skoraði hann
á fólk um allan heim að hjálpa sér við að
hefna dauða sonar síns.