Morgunblaðið - 04.10.2000, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ________________________________________________MIÐVIKUDAGUR 4. OKTÓBER 2000 37
UMRÆÐAN '
Af hverju sam-
ræmd próf á
yngri stig’um?
ÞAÐ hefur hvflt á
mér í allt sumar að
skrifa þessar línur og
sennilega er betra að
þær birtist nú þegar
hugur er í mönnum en
sl. vor þegar allir voru
þreyttir eftir veturinn.
Það voru skjólstæðing-
ar mínir sem hvöttu
mig til að skrifa.
Eg leyfði nemendum
mínum að spreyta sig á
samræmdu prófi í ís-
lensku og stærðfræði sl.
vor, en þau voru þá í 3.
bekk. Mér blöskraði svo
tímalengd prófanna,
þrír tímar á hvert próf,
að ég varð að tjá mig um málið. Ég
get ómögulega skilið afhveiju sam-
ræmdu prófin sem ætluð eru 4. bekk
þurfa að taka svo langan tíma. Prófin
skiptast í þrjá þætti og þau fá frímín-
útur inn á milli en úthaldið er samt
löngu búið hjá sumum nemendum,
vitandi að þau eru enn í prófi. Mér
fannst oft verið að endurtaka atriði,
með örlítið breyttum áherslum, og
því verið í raun að prófa úthald en
ekki getu í öllum tilvikum. Ég hef
sjaldan átt eins erfitt og þegar slakir
nemendur voru með grátstafmn í
kverkunum yfir því að geta ekki klár-
að prófin haldandi að þá væru þeir
sennilega vitlausir.
Ég hef einnig kennt fyrir sam-
ræmd próf í 10. bekk og eiga þar
margir erfitt með að klára prófin og
finnst þrír tímar langur próftími, ekki
það að það er það sem bíður þeirra
þegar fram í sækir og vorkenni ég
þeim sama og ekkert. En í þeim ár-
gangi þjást samt margir af streitu og
eru undir miklu andlegu álagi tengdu
þessum prófum, jafnvel allan vetur-
inn.
í nágrannalandi okkar, Noregi, eru
engin samræmd próf hjá yngsta stigi
og miðstigi og það svona hvarflaði að
mér hverjum þessi próf gögnuðust.
Það er að segja einkunnir yngstu
nemendanna, þar sem skólamir meta
stöðu nemenda jafnt og þétt og eiga
aðgang að sérfræðing-
um sem meta nemend-
ur sem eiga við örðug-
leika að stríða. Reyndar
mætti sá stuðningur
víða vera miklu meiri en
oftar en ekki fá skólam-
ir þá þau svör að það
kosti of mikið. Ég
kenndi í Noregi vetur-
inn 1997-1998 og tóku
þá Norðmenn í gagnið
nýja aðalnámskrá ári á
undan okkur. Þar var
lögð rík áhersla á „proj-
ect“-vinnu eða nokkm’s
konar þemavinnu/hópa-
vinnu meðal nemenda á
öllum stigum, þverfag-
leg vinna milli námsgi’eina. Enda er
það góður undirbúningur fyrir nám
almennt, ekki síst á háskólastigi. Hér
á landi er svo mikil ofuráhersla á
samræmd próf, sérstaklega í 10.
bekk, að lítið annað kemst að sum-
Nám
Ég skora á mennta-
málaráðuneytið, segir
Alda Baldursdóttir,
að endurskoða þessi
próf og sér í lagi tíma-
lengd þeirra.
staðar, geta einstaklingsins í fyrir-
rúmi. Ég held að það sé ekki góð til-
finning að vera 8-9 ára og fara í tvö
löng þriggja tíma próf sem vaxa þér í
augum og vinnuhraði, þroski og
kannski dyslexía/lestrarörðugleikar
hamla því að þú Ijúkir prófinu. Af
hverju að vera að brjóta þau niður
svona snemma? Gefa þeim sem eru
slök stimpilinn „ómöguleg". Þau sem
eru „dugleg" á prófum halda oftast
nær áfram að vera það þegar fram í
sækir en hin slöku í 4. bekk geta verið
lengi að vinna sig út úr þeim tilfinn-
Alda
Baldursdóttir
Hverjir eru
hættulegastir?
hjóls sem gætir ekki að
umferðarmerkingum
eða ijósum. Það getur
verið gangandi vegfar-
andi sem gengur í veg
fyrir ökutæki án þess
að gæta að sér. Það get-
ur verið ökumaður
vélknúins ökutækis
sem þekkir ekki sín eig-
in takmörk eða ökutæk-
isins, t.d. með ofsa-
akstri. En engum
manni ætla ég það að
valda slysi viljandi.
Nú stendur yfir um-
Flest slys verða vegna Jóhann Guðni ferðarvika í Hafnarfirði
þess að eitt andartak Reynisson þar sem grunnskólan-
emendur eru sérstak-
lega virkjaðir til þess að benda á
helstu hættur í umferðinni.
Þessari viku er meðal annars ætlað
að vekja okkur öll til meðvitundar um
okkar eigin ábyrgð og benda á þá
staði og þær aðstæður sem ætla má
að séu hættulegastar.
Sem vegfarendur verðum við
ávallt að vera meðvituð um að aðra
vegfarendur skorti einbeitingu sem á
sekúndubroti getur valdið hrikaleg-
um harmleik. Hvert og eitt okkar
verður að spyrja sig: Er ég þannig?
Iíöfundur er upplýsinf'usíjörí hjá
Hnfnarfjarðnrbæ en hefur áður
starfað sem lögreglumaður.
Umferðarvika
Flest slys verða vegna
þess, segir Jóhann
Guðni Reynisson, að
eitt andartak missir ein-
hver einbeitingima eða
sýnir af sér gáleysi.
missir einhver einbeitinguna eða
sýnir af sér gáleysi. Það getur verið
ökumaður bifreiðar, bifhjóls eða reið-
VARLA hefur nokk-
urn tímann fyrr verið
eins rík ástæða til þess
að vekja vegfarendur
til aukinnar vitundar
um umferðaröryggi eft-
ir mörg hræðileg um-
ferðarslys á þessu ári.
Rétt er þó að ræða sér-
staklega um það megin-
atriði að ábyrgðin er
fyrst og fremst okkar
sjálfra sem eigum leið
umstrætiogtorg.
Fæst slys eru bílum
eða götum að kenna.
ingum sem fylgja í kjölfarið á þessum
prófum. Ég minnist þess að einn
kennari í Kennaraháskólanúm á sín-
um tíma nefndi hátt hlutfall sjálfs-
morða hjá ungum krökkum í Japan.
Tengdust þau of miklum kröfum í
skólakerfinu. Ég man að mér fannst
það skelfileg tilhugsun.
Er það nauðsynlegt að dæma nem-
endur svona ung? Viljum við þróa hjá
okkur skólakerfi sem veldur andlegri
vanlíðan hjá mörgum svo ungum
nemendum? Eins og ég sagði þá
spjara þessi duglegu sig og ég er ekki
að segja að þau eigi ekki að fá umbun,
þau taka próf í skólunum sem gefa
tækifæri á því og umbun er hægt að
veita með ýmsum hætti án þess að
gera lítið úr öðrum. Það er nú einu
sinni svo að við erum ekki öll steypt í
sama mótið. Mörg sem eru sein í
byijun eiga eftir að rétta úr kútnum,
„late bloomers", fara hægt af stað,
önnur sem eiga við lestrarörðugleika
að stríða eiga skilið að allur texti sé
lesinn fyrir þau og hjálpað við skriftir
án þess að fá sérstakar undanþágur,
en það fá þær víst ekki allir nema
mikið sé að, og hvaða skilaboð er þá
verið að gefa? Ef þú ert ekki „full-
korninn" þá... Ég spyr aftur, fyrir
hvern eru prófin?
Ef menntamálaráðuneytið telur
nauðsynlegt að kanna stöðu skólanna
sem slflcra, kennsluhætti og því um
lflct má örugglega finna leið til þess.
Og ef sú leið yrði valin að prófa á
yngstu stigunum þá ættu allir sér-
fræðingar um þroska á þessu ald-
ursstigi að vita að úthald í sömu
námsgrein í þrjá klukkutíma í senn er
fullmikið. Þau vita að um próf er að
ræða og þau vilja auðvitað öll standa
sig, nema hvað. Öll vilja þau gera sitt
besta svona ung. Klukkutími, mesta
lagi einn og hálfur, er alveg nóg til að
kanna stöðu nemenda. Ef prófasemj-
endur telja sig ekki ráða við það þá er
bara að finna aðra. Ég man ekki bet-
ur en að manni væri kennt í Kennara-
háskólanum að forðast endurtekn-
ingar í prófum, annaðhvort kunna
þau eða ekki. Svo er líka til í dæminu
að þessi próf verði bara eins konar
skoðanakönnun fyrir menntamálayf-
irvöld og þau myndu bera saman
bækur sínar. Jafnvel ekki nauðsyn-
legt að skólamir fái niðurstöður úr
einstökum prófum heldur bara um-
sagnir. Ef það væri t.d. einn þáttur
áberandi slakur hjá öllum nemendum
skólans væri hægt að bæta úr því.
Norðmenn byrja ekki að skrá ein-
kunnir nemenda sinna formlega fyrr
en í unglingadeild. Það eru bara um-
sagnir og kannanir yfir veturinn sem
duga og þó eru þeir ekki á flæðiskeri
staddir, með ríkari þjóðum heims.
Ég skora á menntamálaráðuneytið
að endurskoða þessi próf og sér í lagi
tímalengd þeirra. Það mætti kannski
nota aurana sem fara í þau í aukna
sérfræðiþjónustu, sem alls staðar
vantar, og stöðu námsráðgjafa í fleiri
skólum, sem líka vantar. Leyfum
bömunum okkar að vera bömum og
leyfum þeim að njóta sín hverju og
einu. Öll hafa þau sínar sterku hliðar
og læra smám saman að vinna sjálf-
stætt og í hópign. Ekki kæfa þau í
bullandi samkeppni strax á yngsta
stiginu.
Höfundur er grunnskólakennari.
Tetra-kerfí
á Islandi
ifr }
EINS OG fram hef-
ur komið í fréttum
hefur Lína.Net átt í
viðræðum við Stiklu
um sameiningu fyrir-
tækjanna Stiklu og
Irju ehf., sem er dótt-
urfélag Línu.Nets og
starfrækir Tetra-kerfi
skv. samningi við Rík-
iskaup. Viðræðurnar
hófust að frumkvæði
Línu.Nets með það að
markmiði að komast
hjá því að byggð verði
upp tvö Tetra-kerfi á
landsvísu með tilheyr- Eiríkur
andi kostnaði. Bragason
Viðræðum hefur nú
verið slitið af hálfu Stiklu og stað-
hæfir félagið í frétt í Mbl. 3.10.
2000, að ástæða slitanna sé að Lín-
a.Net hafi gefið rangar upplýsing-
ar um stöðu Irju. Ohjákvæmilegt
er að mótmæla þessum fullyrðing-
um Stiklu sem röngum og er ekki
annað að sjá en að hér sé um tylliá-
stæðu að ræða af hálfu félagsins til
þess að slíta viðræðum félaganna.
Upplýsingar Línu.Nets um stöðu
Irju m.t.t. uppbyggingar Tetra-
kerfisins hafa á hverjum tíma verið
réttar og aðgengilegar Stiklu. Lín-
a.Net harmar þessa einhliða
ákvörðun Stiklu og telur að eigend-
ur Stiklu, Landsvirkjun, Lands-
síminn og Tölvumyndir, hafi látið
sér úr greipum ganga tækifæri til
að gera rekstur Tetra-kerfis á ísl-
andi þjóðhagslega hagkvæman og
til að auka verulega öryggi í neyð-
arfjarskiptum landsmanna.
Oryggiskerfí
í nágrannalöndum okkar hefur
uppbygging Tetra-kerfa verið rek-
in sem þjóðaröryggismál og mikil
áhersla lögð á góða útbreiðslu, öfl-
ug og örugg kerfi. Hér á landi var
rekstur Tetra-kerfis boðinn út og
var fyrirtækið þar lægstbjóðandi. I
kjölfarið hefur Lína.Net nú byggt
upp öflugt Tetra-kerfi á SV-horn-
inu og er að vinna að frekari út-
breiðslu kerfisins.
Fyrirtækið Stikla, sem er í eigu
Landsvirkjunar, Landssímans og
Tölvumynda, hefur hins vegar sett
upp sambærilegt kerfi þrátt fyrir
að hafa beðið lægri hlut í útboði
Ríkiskaupa en félagið bauð u.þ.b.
helmingi hærra en Irja. Stikla hef-
ur gert samninga við tvo aðila,
Landsvirkjun og RARIK um að-
gang að þessu kerfi. Þetta er í
senn mjög í ósamræmi við öryggis-
sjónarmið, þar sem á neyðartímum
þessi tvö kerfi geta ekki haft sam-
skipti hvort við annað. Þessi samn-
ingar eru einnig í viðskiptalegu
ljósi óvenjulegir, þar sem þjónusta
þessara opinberu fyrirtækja var
ekki boðin út og einnig þar sem
Landsvirkjun samdi við dótturfyr-
irtæki sitt á hærri ein-
ingarverði en samið
var um í útboði Ríkis-
kaupa. Er full ástæða
til að skoða þessi mál
betur út frá sam-
keppnissjónarmiðum.
Tetra-kerfi
Línu.Nets
Tetra-kerfi Línu.-
Nets hefur ótvíræða
yfirburði yfir það
kerfi sem Stikla notar
og hefur sambærilegt
mat átt sér stað í
mörgum nágranna-
löndum okkar. Nægir
hér að nefna að BT í
Englandi, sem sér um uppsetningu
Tetra-öryggiskerfis yfir allt Eng-
land, sem búið var að semja við
b
Fjarskipti
Sameining Stiklu og
Irju hefði, að mati
Eiríks Bragasonar, að
líkindum getað flýtt
uppbyggingu heildræns
öryggiskerfís fyrir
allt landið.
Nokia, ákvað síðan að skila því
kerfi og samdi við Motorola í stað-
inn. Hér er líklega komin ástæðan
fyrir því að Nokia-kerfi Stiklu <
fékkst afhent með óvenju stuttum
fyrirvara. Verksmiðjur Motorola
hafa hins vegar ekki haft undan við
framleiðsluna, sem er ástæðan fyr-
ir þeirri seinkun sem varð á upp-
setningu búnaðarins hér á landi.
Kerfi Motorola er framtíðar-
fjarskiptakerfi sem stefnir að því
að gera allan gagnaflutning á IP
grunni mögulegan í framtíðinni og
á þann hátt er hægt að byggja upp
heildstæða lausn við IP-gagna-
flutningsnet Línu.Nets. Sameining
Stiklu og Irju hefði að líkindum
getað flýtt uppbyggingu heildræns
öryggiskerfis fyrir allt landið og
þannig orðið til að auka mjög á ör-
yggi við neyðaraðstæður. Lína.Net
harmar að þau sjónarmið hafi ekki
vegið þyngra hjá Stiklu en raun
ber vitni.
i {
Höfundur er frumkvæmdnstjórí
Línu.Nets hf.
SúreÍHÍsvörur
Karin Herzog
Vila-A-Kombi
bíööhsr
Enn og aftur kemur Brother á óvart meö nýrri merkivél.
Hún er skemmtilega nýtískuleg en samt er allt þetta gamla
góöa enn til staðar aö viðbættum fjölda nýjunga.
í>íslenskir stafir
|>5 leturstærðir
|>9 mismundandi leturútlit
Í6, 9 og 12 mm prentboröar
l>Prentar í tvær línur
l> Prentboröar í mörgum litum
Iþ Rammar, borðar og tákn

Bafnort
Umboðsmenn: Volti eht., Vatnagörðum 10. Raftækjav. Skúla Þórssonar, Álfaskeiði 31, Hafnarf., Bókabúö Keflavikur. Ral
„ Umboösmenn: Volti ehf., Vatnagöröum 10. Raftækjav. SkCjla Þórssonar, Alfaskeiði 31, Hafnarf., Bókabúð Keflavlkur. Rafþjónusta
3 Sigurdórs, Akranesi. Straumur, lsafiröi. ískraft, Akureyri. Öryggi ehf., Húsavík. Geisli, Vestmannaeyjum. Árvirkinn hf„ Selfossi.
” * Meðan birgöir endast.
i