Morgunblaðið - 15.11.2000, Síða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 15. NÓVEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Jslensld fáninn
í sal Alþingis?
Guömundur Ilall-
varðssou leggur til aó
ísleuski fáninn verði
settur upp til lilióar
við stól forseta
Eigum við ekki líka að fá blöðrur og sleikjó?
Hæstiréttur staðfestir
lokað þinghald í Keflavík
HÆSTIRÉTTUR hefur staðfest
þann úrskurð Héraðsdóms Reykja-
ness að réttað skuli fyrir luktum dyr-
um í máli ákæruvaldsins gegn Rún-
ari Bjarka Ríkharðssyni sem
ákærður hefur verið fyrir að ráðast
inn á heimili Áslaugar Óladóttur í
Keflavík 15. apríl sl. og ráða henni
þar bana. Auk þess sem hann er
ákærður fyrir að veita sambýlis-
manni hennar áverka með hnífi og
fyrir tvö kynferðisafbrot.
Úrskurður héraðsdóms var kveð-
inn upp að kröfu Þórs Jónssonar,
fréttamanns á Stöð 2, sem var vísað á
dyr í dóminum og hann kærði niður-
stöðu héraðsdómara til Hæstaréttar.
I niðurstöðum Hæstaréttar er
rakið að ákveðið hafi verið að reka í
einu lagi mál á hendur Rúnari
Bjarka vegna þeirra brota sem hon-
um er gefið að sök að hafa framið.
„Svo sem fram kemur í hinum kærða
úrskurði eru í ýmsum atriðum slík
tengsl milli sakarefna samkvæmt
ákærunum að örðugleikum væri háð
að greina að meðferð þeirra fyrir
dómi. Þegar af þeirri ástæðu verður
ekki komist hjá því að ákvörðun um
að dómþing verði háð fyrir luktum
dyrum taki til málsins í heild. Verður
hinn kærði úrskurður því staðfest-
ur,“ segir í niðurstöðum hæstarétt-
ardómaranna _ Markúsar Sigur-
bjömssonar, Árna Kolbeinssonar og
Gunnlaugs Claessen.
Ráðstefna um skimun í ungum börnum
Málþroski barna
sérstaklega ræddur
Geir Gunnlaugsson
Haustráðstefna Mið-
stöðvar heilsu-
vemdar barna
verður haldin á föstudag á
Grand Hóteli í Reykjavík
og hefst klukkan 9. „í þetta
sinn ætlum við að fjalla um
skimun í ung- og smá-
barnavernd,“ sagði Geir
Gunnlaugsson yfirlæknir.
„Við ætlum að skoða sér-
staklega EFI-málþroska-
skimun ogreynslu af henni
í ung- og smábamavernd?
-HvaðerEFI?
„Nafnið er skammstöf-
un dregin af nafni þeirra
þriggja einstaklinga sem
hönnuðu og stöðluðu próf-
ið, Elmari Þórðarsyni,
Friðriki Rúnari Guð-
mundssyni og Ingibjörgu
Símonardóttur. Þessu
prófi er ætlað að meta málþroska
þriggja og hálfs árs gamalla barna
og ef granur vaknar um frávik að
leita lausnar á þeim. Samkvæmt
tilmælum landlæknis hefur þetta
próf frá sL áramótum verið lagt
fyrir böm þriggja og hálfs árs
gömul með sex vikna fráviki fyrir
eða eftir þann tíma. Við ætlum að
ræða framkvæmd prófsins og
reynsluna af því. Munum við
kynna niðurstöður á athugun sem
farið hefur fram á nokkram
heilsugæslustöðvum í Reykjavík
og nágrenni."
- Hvaða fleiri skimunartæki en
EFI eru notuð í þessum aldurs-
hópi?
„Auk málþroskaskimunar eru
framkvæmd sjónpróf, þrýstimæl-
ing á eyrum er gerð, við athugum
einnig hreyfiþroska barna og al-
mennan þroska þeirra að öðra
leyti. Á ráðstefnunni ætlum við að
ræða um nýtt mælitæki sem er
notað í vaxandi mæii á Norður-
löndum, sem skimar fyrir heyrn
nýfæddra barna. Þetta tæki er
ekki í almennri notkun hér á landi
og fjallað verður um hvort ástæða
sé til að taka upp slíka skimun á
heyrn hjá öllum nýfæddum börn-
um á landinu. Öll skimun sem fer
fram hefur jákvæðar og neikvæð-
ar hliðar, sem vekur upp siðfræði-
legar spumingar um forsendur og
framkvæmd skimunar. Við höfum
fengið heimspekinginn Sigurð
Kristinsson frá Háskólanum á Ak-
ureyri til að ræða þetta efni við
okkur á ráðstefnunni. Að auki
munum ræða um vaxtarlínurit
sem hafa verið unnin á grandvelli
mælinga á íslenskum börnum og
notkun slíkra línurita á fyrirbur-
um. Loks rekjum við reynslusög-
ur úr hinu daglega starfi."
- Eru önnur skimunarpróf not-
uð fyrir unglinga en fullorðið fólk?
„Ég þekki ekki neitt sérstakt
próf sem notað er skipulega fyrir
unglinga en hjá full-
orðnum era margar
slíkar, t.d. krabba-
meinsleit hjá konum og
körlum. Einnig er um
að ræða handahófs-
kenndari skimun, t.d.
blóðþrýstingsmælingar
eða skimun á þéttni
beina, sem er nýlega
farið að bjóða upp á. Það er
markmið skimunar í ung- og smá-
bömum að hún nái til allra barna
sem fæðast í landinu, það er
grandvallaratriði og eins það að
gæði hennar séu alls staðar þau
sömu. Þess má geta að í gangi er
vinna hópa innan heilsugæslunnar
að þróa skimunartæki fyrir fæð-
ingarþunglyndi sem sem sumar
konur þjást af, eða um 10%
kvenna."
-Hvenær tók Miðstöð heilsu-
verndar barna til starfa?
„Miðstöð heilsuverndar barna
var áður barnadeild Heilsuvernd-
► Geir Gunnlaugsson fæddist 24.
maí 1951 í Gautaborg í Svíþjóð.
Hann tók stúdentspróf frá
Menntaskólanum við Hamrahlíð
1971 og læknapróf frá Háskóla
íslands 1978. Hann stundaði
framhaldsnám og störf í barna-
lækningum í St Jöran Karolinska
barnsjukhuset í Stokkhólmi á ár-
unum 1985 til 1993. Hann hefur
starfað við sérgrein sína síðan
1990. Á árabilunum 1982 til 1985
og einnig árin 1993 og 1998
starfaði hann við læknisstörf í
Gíneu-Bissá. Nú er hann yfir-
lækni Miðstöðvar heilsuverndar
bama. Geir er kvæntur Jónínu
Einarsdóttur mannfræðingi og
eiga þau þrjá stráka.
arstöðvar Reykjavíkur sem hefur
verið til húsa í Heilsuverndarstöð-
inni frá 1953.1 samræmi við þróun
heilsugæslunnar var á síðustu
haustráðstefnu gefin út yfirlýsing
af hálfu heilbrigðisráðuneytisins
um að barnadeiidin fengi það hlut-
verk að vera Miðstöð heilsuvernd-
ar barna á landinu. Sem slík á hún
að vera bakhjarl heilsugæslunnar
varðandi framkvæmd ung- og
smábamavemdar í landinu og
ráðgefandi fyrir landlæknisemb-
ættið og stjórnvöld um málefni
tengd henni.“
- Er ung- og smábamavernd á
íslandi í eins góðu formi og best
gerist erlendis?
„Það er óhætt að fullyrða að svo
sé. Hún hefur verið rekin af mikl-
um krafti um áratugi og haldið vel
í við þróunina ef sagan er skoðuð.
Sem dæmi getum við nefnt bólu-
setningar þar sem þátttaka hefur
alla tíð verið mjög almenn og með
því besta sem þekkist í heimin-
um.“
- Stendur til að bólusetja börn
fyrir heilahimnubólgu almennt?
„Frá sl. áramótum
störfum við samkvæmt
nýrri bólusetningar-
áætlun og stöðugar
umræður eru um notk-
un nýrra bóluefna við
t.d. heilahimnabólgu.“
-Hvað hefur komið
út úr þessum skimun-
um sem þið fram-
kvæmið á þriggja og hálfs árs
börnum?
„Ég hef ekki nákvæmar tölur
en um 10 til 15% bama er vísað til
sérfræðinga vegna sjóngalla, við
sjáum að af þeim börnum sem
hafa farið í EFI-próf eru um 12%
sem fara í frekari athugun. “
- Hver er ykkar tilfínning fyrír
umönnun ungra barna hér á landi?
„Ég tel að almenn umönnun
barna sem koma í ung- og smá-
barnavernd sé góð. Enginn vafi er
á að börnum hér er vel sinnt og
fiest þeirra ef ekki öll virðast vel-
komin í heiminn.
Markmið
skimunar er
að ná til allra
bama hvar
sem er á
landinu