Morgunblaðið - 13.12.2000, Side 25

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
MTOVTKTIDAGTIR 13. OESRMRRR 2000 25
Hækkerup segir
hættu á að Dan-
mörk einangrist
Danski varnarmálaráðherrann ræðir opin-
skátt um varnarmálastefnu landsins áður
en hann tekur við „erfíðasta starfi í heimi“.
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
HANS Hækkerup, varnarmálaráð-
herra Dana, segir nauðsynlegt að
Danir byrji hið snarasta að ræða
hvort og þá hvemig þeir vilji taka
þátt í varnarsamstarfi Evrópusam-
bandsins. Segir ráðherrann fráfar-
andi að verði það ekki gert sem fyrst,
muni Danmörk ein-
angrast á alþjóðavett-
vangi og ekki eiga
möguleika á að taka
þátt í friðargæslu ESB
þrátt fyrir að umboð
Sameinuðu þjóðanna
liggi fyrir, og það væri
mikill skaði fyrir þjóð
sem á að baki mikla
reynslu í friðargæslu.
Hækkerup hefur
haft í nógu að snúast
frá því að hann fékk
óskastarfið; yfirstjórn
Sameinuðu þjóðanna í
Kosovo. Og ráðherrann
hyggst hreinsa ærlega
til áður en hann yfir-
gefur ráðuneytið, mál-
efnunum á ekki að stinga undir stól.
Þegar Danir samþykktu hluta
Maastricht-sáttmálans árið 1993 eft-
ir að hafa hafnað honum ári fyrr,
voru sameiginlegur gjaldmiðill og
vamarmál undanskilin. Eigi Danir
að taka þátt í öðra hvora kemur til
þjóðaratvæðis. Hækkerap hefur
margsinnis lýst því yfir að fyrirvarar
Dana séu úreltir og að taka verði
málið fyrir. Skemmst er þó að minn-
ast þjóðaratkvæðisins um evrana í
september sl. sem Danir höfnuðu og
Ijóst að danskir ráðamenn vilja fyrir
alla muni komast hjá nýrri þjóðarat-
kvæðagreiðslu í bráð.
Hækkerap segir Dani eiga á
hættu að missa tiltrú annarra þjóða
ef þeir standi utan vamarsamstarfs-
ins, auk þess sem það sé afar dap-
urlegt ef þjóð sem hafi jafnmikla
reynslu af friðargæslu, geti ekki tek-
ið þátt í slíkum verkefnum. Nefnir
hann Mið-Austurlönd sem dæmi um
svæði þar sem herstyrkur ESB gæti
verið kallaður til þar sem óvíst sé að
stríðandi fylkingar fallist á gæslu-
sveitir NATO eða SÞ. Mikilvægt sé
að hefja umræðuna nú vegna þess
álitshnekkis sem Danir kunni að
verða fyrir og svo þeirrar staðreynd-
ar að fyrsti hluti hemaðarsamstarfs
ESB-þjóða hefjist þegar á næsta ári,
þótt þær verði ekki að fullu starf-
hæfar fyrr en árið 2003.
Hækkerap hefur ekki getað leynt
gleði sinni með nýja starfið í Kosovo,
sem hann tekur við að nokkrum vik-
um liðnum. Hann ræðir við Kofi
Annan síðar í vikunni og heimsækir í
kjölfarið ráðamenn í Evrópu til að
kynna sig og fyrirætlanir sínar.
Danir era að vonum ánægðir enda
er um að ræða valdamesta embætti
sem Dani hefur gegnt frá því á 9.
áratugnum að Bent Harding var yf-
irmaður flóttamannahjálpar SÞ og
fullyrt er að Poul Nyrup Rasmussen
forsætisráðherra sé mjög létt þar
sem hann geti nú hafist handa við að
stokka upp í ríkisstjórninni.
Hækkerup hyggst yfirgefa dönsk
stjórnmál fyrir fullt og allt. Segist
hann ekki hafa „neinar áætlanir um
að snúa aftur. Mér hafa ekki verið
sett nokkur mörk fyrir því hversu
lengi ég get verið í Pristina". Lýsti
Hækkerap embættinu því sem óska-
starfinu þrátt fyrir að fyrirrennari
hans í embætti, Frakkinn Bernard
Kouchner, láti af störfum eftir tæp-
lega hálft annað ár, útkeyrður, full-
saddur og án þess að hafa að nokkra
starfi að hverfa.
Hækkerap hefur komið nokkram
sinnum til Balkanskaga sem varnar-
málaráðherra og ætti því að þekkja
ágætlega til aðstæðna þar. Það kem-
ur því nokkuð á óvart að hann gerði
það að skilyrði fyrir því að taka starf-
inu að eiginkona hans og ungur son-
ur, sem er enn á leikskólaaldri, færa
með. Þrátt fyrir að allt sé með kyrr-
um kjöram í Pristina
þar sem Hækkerup
mun starfa og sárafá
tilvik séu um árásir á
alþjóðlegt starfsfólk,
era yfirmenn alþjóða-
stofnana taldir í lífs-
hættu og hreyfa þeir
sig ekki án þess að líf-
verðimir fylgi þeim.
Líf útlendinga í Kosovo
er enn fjarri því að telj-
ast fjölskyiduvænt.
Starfinu sem
Hækkerap tekur við
hefur verið lýst sem
„erfiðasta starfi í
heimi“. Vinnudagurinn
er langur og á köflum
afar erfiður, þar sem
yfirmaður SÞ er á milli tveggja elda,
í sífelldri tilraun til að sætta sjón-
armið sem himinn og haf skilur að.
Vitað er að Kouchner var löngu
búinn að fá sig fullsaddann á starfinu
og sóttist hann mjög eftir því að
verða næsti yfírmaður flóttamanna-
hjálpar SÞ. Er starfið gekk honum
úr greipum áttu flestir von á því að
hann myndi verða um kyrrt þar sem
ekkert annað embætti var sýnilegt.
Sú varð hins vegar ekki raunin,
Kouchner lýsti því yfir að hann væri
búinn að fá nóg, starfið væri nánast
vonlaust og hann gæti ekki um
frjálst höfuð strokið og óskaði eftir
því að vera leystur frá skyldum sín-
um fyrir kosningamar í Serbíu sem
haldnar verða 23. desember.
Kouchner hefur verið mjög um-
deildur í starfi en þó era flestir sam-
mála um að persónutöfrar hans og
diplómatískir hæfileikar hafi nýst
honum við að koma á sæmilegri póli-
tískri ró. Kouchner þykir hins vegar
óskipulegur með afbrigðum og hefur
ekki tekið almenna uppbyggingu í
héraðinu föstum tökum.
Algjörar andstæður
Við fyrstu sýn virðist Hækkerap
algjör andstaða Kouchners. Hann
hefur verið gagnrýndur fyrir að vera
spar á persónutöfrana, feiminn en
vinnusamur. Hefur hann orð á sér
fyrir að vera ósveigjanlegur, hann
mæti að jafnaði svo vel undirbúinn til
samningafunda að hann eigi erfitt
með að sætta sig við breytingar.
Hækkerap drakk stjórnmál í sig
með móðurmjólkinni, móðir hans var
þingmaður og faðir hans gegndi
embætti fjármálaráðherra og hefur
mikla þekkingu á vamarmálum.
Hækkerap hefur verið þingmaður
frá 1984 og varnarmálaráðherra sl.
átta ár, sem telst óvenju langur tími
á sama ráðherrastól.
Hann hefur þótt góður varnar-
málaráðherra enda um að ræða eitt
helsta áhugamál hans frá því að hann
var í danska hemum, þar sem hann
lærði rússnesku. Hækkerap er vel
kynntur í NATO, einkum í Banda-
ríkjunum, og nýtur einnig virðingar í
Evrópu en það var fyrir þrýsting
Evrópusambandsins að Hækkerap
varð fyrir valinu.
Nýja starfið er, eins og áður segir,
línudans á milli Kosovo-Albana, sem
krefjast sjálfstæðis, Serba, sem telja
héraðið enn hluta Júgóslavíu, og svo
alþjóðasamfélagsins, sem hefur lagt
óhemju fjármagn og mannafla til
uppbyggingar og þrýstir á um sýni-
legan árangur.
Hans
Hækkerup
SIEMENS Tæ|<j
sem eiga heima hjá þér!
r
49.900 kr. stgif)
Uppþvottavél
SE 34230
Ný uppþvottavél.
Einstaklega hljóðlát
og sparneytin.
Fjögur þvottakerfi,
tvö hitastig.
(59.900 kr. stgr.
Kæli- og frystiskápur
KG 31V20
198 I kælir, 105 I frystir.
Hxbxd = 170x60 x 64 sm.

\ |
JS,, I §
55.900 kr. stgt)
Bakstursofn
HB 28054
Fjölvirkur bakstursofn með létthreinsikerfi.
Sannkallaður gæðaofn frá Siemens.
(59.900 kr. stgr.
Helluborð
ET 72554
Keramíkhelluborð með snertihnöppum.
Flott helluborð áfínu verði.

Þvottavél
WM 54060
6 kg þvottavél sem hefur slegið í gegn
hérlendis sem annars staðar. 1000 sn./mín.

55.900 kr. stgr)
(69.900 kr. stgr.
Eldavél
HL 54023
Keramíkhelluborð, fjórar hellur,
fjölvirkur ofn, létthreinsun.
12.900 kr. stgr.)
Þráðlaus sími
Gigaset3010 Classic
DECT/GAP-staða11. Einstök talgæði.
Treystu Siemens til að færa þér draumasímann.
.900 kr. stgr.
Ryksuga
VS51A22
Kraftmikil 1400 Wryksuga,
létt og lipur, stiglaus sogkraftsstilling.
Umboðsmenn um land allt.
SMITH &
NORLAND
Nóatúni 4 • 105 Reykjavík • Sími 520 3000 • www.sminor.is