Skírnir

Årgang

Skírnir - 01.12.1906, Side 42

Skírnir - 01.12.1906, Side 42
■230 Islenzk höfuðból. Skirnir. á íslenzkar bókmentir og gefið þeim sérstakan blæ, að prentsmiðjan, lengst af bin eina prentsmiðja á landinu, var á Hólum allan þennan langa tíma. Eg hygg að eng- inn geti efast um það, að, að svo miklu leyti sem hægt •er að tala um nokkrar mállýzkur hér á landi, þá sé það norðlenzkan, sem borið hefir sigur úr býtum sem bókmál vort Islendinga, og orsökin til þessa er að mínu áliti ekki eú, að talað sé hreinna og betra mál á Norðurlandi en annarstaðar á Islandi, heldur einmitt sú, að prentsmiðjan var á Hólum, og íslenzkar bókmentir voru þess vegna á þ>essu timabili í þrengri merkingu norðlenzkar bókmentir. Þegar því á alt er litið, er engin furða þótt Norðlend- ingar þættust hart leiknir utn aldamótin 1800, er þeir voru sviftir öllum þessum miklu menningarmeðulum og tekinn frá. þeim biskupinn, skólinn og prentsmiðjan. Asamt öðrum stólsjörðum voru Hólar þá seldir fyrir 2,400 ríkisdali. Þá var Hóladýrðin horfin, ekkert sem minti á fyrri frægð annað en dómkirkjan. — Um þær mundir var, eins og kunnugt er, mikill skortur á alls konar nauðsynjavörum útlendum og þá einnig timbri. Þetta notuðu eigendur Hóla sér á þann hátt, að þeir rifu niður hinar miklu byggingar sem voru á Hólum, til þess að selja nágrönnunum við með uppsprengdu verði. Þá var t. d. rifin Auðunnarstofan, sem staðið hafði um 500 ár. Hólar voru þannig bænda eign í nær 80 ár, eða til 1882, að sýslunefnd Skagfirðinga keypti þá fyrit' 14000 kr. og stofnaði þar búnaðarskóla, sem síðan hefir verið hald- inn þar. Á þessum árum hafa Hólar blómgast að nýju. Nú er þar reist stórt og vandað timburhús, túnið sléttað, matjurtagarðar hlaðnir, gróðrarstöð komið á laggirnar, og árlega njóta þar um 50 bændaefni tilsagnar, svo að það £r aftur komið lif og fjör »heima« á Hólum. Af húsum og húsaskipun á Hólum á tíð biskupanna þar, mun eg fljótt yfir sögu fara, því að til er ágæt ritgerð um það efni eftir prófast Jóh. Þorsteinsson í Stafholti prentuð í Tímariti Bókmentafélagsins 7. árg. Vísa eg
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103

x

Skírnir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.