Skírnir

Árgangur

Skírnir - 01.12.1906, Síða 42

Skírnir - 01.12.1906, Síða 42
■230 Islenzk höfuðból. Skirnir. á íslenzkar bókmentir og gefið þeim sérstakan blæ, að prentsmiðjan, lengst af bin eina prentsmiðja á landinu, var á Hólum allan þennan langa tíma. Eg hygg að eng- inn geti efast um það, að, að svo miklu leyti sem hægt •er að tala um nokkrar mállýzkur hér á landi, þá sé það norðlenzkan, sem borið hefir sigur úr býtum sem bókmál vort Islendinga, og orsökin til þessa er að mínu áliti ekki eú, að talað sé hreinna og betra mál á Norðurlandi en annarstaðar á Islandi, heldur einmitt sú, að prentsmiðjan var á Hólum, og íslenzkar bókmentir voru þess vegna á þ>essu timabili í þrengri merkingu norðlenzkar bókmentir. Þegar því á alt er litið, er engin furða þótt Norðlend- ingar þættust hart leiknir utn aldamótin 1800, er þeir voru sviftir öllum þessum miklu menningarmeðulum og tekinn frá. þeim biskupinn, skólinn og prentsmiðjan. Asamt öðrum stólsjörðum voru Hólar þá seldir fyrir 2,400 ríkisdali. Þá var Hóladýrðin horfin, ekkert sem minti á fyrri frægð annað en dómkirkjan. — Um þær mundir var, eins og kunnugt er, mikill skortur á alls konar nauðsynjavörum útlendum og þá einnig timbri. Þetta notuðu eigendur Hóla sér á þann hátt, að þeir rifu niður hinar miklu byggingar sem voru á Hólum, til þess að selja nágrönnunum við með uppsprengdu verði. Þá var t. d. rifin Auðunnarstofan, sem staðið hafði um 500 ár. Hólar voru þannig bænda eign í nær 80 ár, eða til 1882, að sýslunefnd Skagfirðinga keypti þá fyrit' 14000 kr. og stofnaði þar búnaðarskóla, sem síðan hefir verið hald- inn þar. Á þessum árum hafa Hólar blómgast að nýju. Nú er þar reist stórt og vandað timburhús, túnið sléttað, matjurtagarðar hlaðnir, gróðrarstöð komið á laggirnar, og árlega njóta þar um 50 bændaefni tilsagnar, svo að það £r aftur komið lif og fjör »heima« á Hólum. Af húsum og húsaskipun á Hólum á tíð biskupanna þar, mun eg fljótt yfir sögu fara, því að til er ágæt ritgerð um það efni eftir prófast Jóh. Þorsteinsson í Stafholti prentuð í Tímariti Bókmentafélagsins 7. árg. Vísa eg
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103

x

Skírnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.