Skírnir

Árgangur

Skírnir - 01.08.1909, Blaðsíða 82

Skírnir - 01.08.1909, Blaðsíða 82
274 Upphaf konungsvalds á Islandi. og að hann misskilur orðatiltæki svo sem »tók til lögsögumanns,« er þyðir eins og samtíða málvenja ber vitni um »lót taka til lög- sögumanns.« Snildarlega tekst höf. að gera grein fyrir, hvernig stendur á ósamkvæmninni í frásögn Sturlungu II. 103 og II. 144. bls. (Oxforðsútg.) og að engan veginn er leggjandi eins mikið upp úr þeim stöðum og Vilh. Finsen og Berlin hafa gert. Sannast hór sem oftar á Berlin, að honum er lítt sýnt um að meta rótt sögu- legar heimildir, en fyrir bragðið verður ályktunin skökk, eins og vonlegt er, þegar undirstaðan er ekki ábyggileg. Skarpleg og senni- leg í mesta máta er skýring höf. á orðunum »öll höfðingjagoðorð« á fyrgreindum stað í Sturlungu (II, 103. bls.). Þá hnekkir höf. gersamlega kenningu Berlins, »að konungur hafi fyrir 1262 verið búinn að sölsa undir sig æðsta dóms- vald á Islandi« og dæmt íslenzka höfðingja »í refsingar, svo sem landrekstur eða f j á r 1 á t.« Og það er að vorri hyggju ekki of djúpt tekið árinni af höf., að alt þetta hjal um dómsvald kon- ungs á tslandi fyrir 1262 sé »hrein og bein fjarstæða.« 1 stuttu máli ætium vér, að flestir sem lesa með athygli og dómgreind röksemdaleiðslu höf. um 1. kaflann í riti Berlins, hallist að þeirri skoðun höf., að frásögn Berlins nm aðdragandann að Gamla sáttmála só »í meira lagi menguð og grómtekin af þeirri skoðun hans, að ísland hafi verið búið að týna sjálfstæði sínu, áð- ur en það gekk á hönd konungi 1262—1264« ogað ekki sé »minsti flugufótur« fyrir kenningu þessari »í heimildarritunum«. Á hinn bóginn leggur höf. ekki í lágina, að frelsi landsins og sjálfstæði út á við hafi verið hin mesta hætta búin af sundurlyndi höfðingjanna og óstjórninni innanlands og viðleitni konungs að færa sér hvorttveggja í nyt. I 6. gr. rits síns, einkum 45—46 bls., reynir Berlin með öllu móti að færa sönnur á, að Gamli sáttmáli hafi ekki verið löglega samþyktur, að minsta kosti ekki þannig, að hann væri bindandi fyrir alt landið. Höf. snýst algerlega andvígur þessari »kreddu« og færir gild rök og góð fyrir skoðun sinni. í einstökum óveru- legum atriðum getur að vísu leikið dálítill vafi á, hvort höf. hefir alls kostar rótt fyrir sér svo sem þýðing hans á orðunum »er lög- rótta var skipuð« með »blev besat«; viðkunnanlegra teldum vér »blev konstitueret« og sama er að segja um ágreining hans við Berlin um það, eftir hverjum reglum hafi verið farið með málið, er það var lagt fyrir Lögréttuna. Eu þetta er smáræði sem litlu ■kiftlr.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96

x

Skírnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.