Skírnir - 01.08.1913, Page 10

:202
Gnðrún Ósvifnrsdóttir og W. Morris.
-anar«, og þetta á að þýða: »Guðrún«. Það hefði, ef til
vill, iýst hugarástandi Kjartans þá, hefði hann sagt:
»Ekki veit eg glögt vilja minn, það er satt; en ilt þykir
mér að heyra af vörum annars manns að eg hafi gleymt
'henni«. Og þetta svar hefði, ef til vill, breytt allri æfl
þeirra tveggja. I stað þess er hann þagmælskur, og
svarið óijóst, eins og þið vitið. Af slíku kjark-
leysi í orðum, finst mér að flest iltstafi
í sögunni. Aftur á móti tala Morrisar hetjurnar bert,
eins og þið vitið líka. Kjartan nefnir Guðrúnu við sjálf-
an Olaf Tryggvason.
Það sem aftrar Laxdæluhetjunum frá að tala bert
um tilfinningar sínar, það er einhvers konar blygðun, sem
flest nútíðar-fólk er búið að losna við að mestu leyti, en
ekki algjörlega. Nóg er eftir af henni í flestum okkar
til að vita hvað átt er við. Okkar sögur eru líka fyrir
löngu farnar að missa þessa blygðun. Nú sjáið þið hví-
lík fjarstæða það er að flytja fornar hetjur í nýtt kvæði,
taka þessa blygðun af þeim, og ætlast til þess, að sagan
hangi saman eins vel fyrir því. Það er þessi blygðun
og þar af leiðandi þagmælska sem oft veldur illu. En
ekki horfir til stórræða þegar menn tala mikið og þekkja
vel hvor annars hugarástand. Þess vegna er svo erfltt
að gera grein fyrir ýmsn illu og grimmu í sögu Laxdæl-
inga, þegar blygðun sú er horfln, og langar ræður komn-
ar í staðinn, eins og í kvæði Morrisar. — Munið þið eftir
vindhananum á Brún sem Björnstjerne Björnsson talar
um í sögu sinni »Arni« ? Hæll, sem var rekinu niður í
þekjuna, hélt honum föstum; og allir þar á bænum voru
fámæltir. Gamall hundur var eina undantekningin, en
það var undir eins hastað á hann, aumingjann, ef hann
revndi að gelta. Þá var misskilningur á milli hjónanna
og dótturinnar, og stórtíðindi vofðu yfir. En Árni varð
til þess að losa vindhanann: þá er brotinn þagnarísinn,
og úti um sorgarleikinn sem annars hefði orðið. Skoðun
gömlu sagnanna kemur fram í ummælum Bárðar gamla:
»Það ýlir í honum þegar hann er laus«. Vindhanarnir í