Skírnir - 01.08.1915, Síða 8

232
Veturinn.
Á þennan hátt féllu dómarnir þegar vélavinnan ög
stóriðnaðurinn kom fram í almætti sínu. En þrátt fyrir
slíka dóma sýnir reynslan, að víða í löndum lifir heimilis-
iðnaður góðu lífi og ber farsælan árangur, svo sem í Frakk-
landi, Noregi og víðar. Þetta er einnig auðskilið mál,
þegar þess er gætt, að betri eru litlar tekjur en engar
tekjur, betra að verja tímanum til einhverrar nytsamrar
framleiðslu, en láta hann alveg ónotaðan. Við höfum því
í of stórum stíl einskismetið heimilisiðnaðinn. Við höfum
þar beitt líkri aðferð og með skógana. Og með þessu
höfum við gert okkur mikinn fjárhagslegan og menning-
arlegan skaða.
Svo mætti virðast, að andlega heimilismenn-
i n g i n ætti að dafna öllu betur þegar iðnin hverfur. En
yeynslan sýnir, að lesararnir þagna með rokkunum. And-
leg samnautn heimilanna hefir horfið úr daglega lífinu,.
því nú leita flestir sér fróðleiks utan við heimilin. Það
er eins og öll bygging heimilanna hafi gliðnað, þegar mena
hættu að safnast saman að vinnu og lestri. Eg vona að
allir sjái að hér er alvarlegt mál á ferðinni, mál sem
varðar þjóðerni vort miklu, og væri sérstakt umhugsunar
og umræðuefni.
En í þetta skifti vil eg einkum snúa mér að efnaleg-
um áhrifum þessarar þjóðlífsbreytingar.
* *
*
Það er auðvelt að sanna það, að þjóðin í heild sinní
vinnur naumast fyrir meiru en fæði sínu að vetrinum, og
að öllum líkindum varla það.
öll vinnuhjú gefa með sér að vetrinum. Árskaup
þeirra er ætíð lægra en sumarkaup kaupahjúanna. Það
virðist því líklegt að kaupafólkið græddi meira. En reynsl-
an sýnir að slíkt er sjaldgæft. Margur vinnumaðurinn
hefir safnað sér laglegum bústofni, meðan hann »Kaupi«
stritaðist við að eyða sumarkaupinu á vetrardögunum.