Skírnir - 01.08.1915, Side 15

Veturinn.
239
vera til meðal alþýðunnar. Ef hinn nýi listiðnaður á að
hafa verulegt menningargildi, má hann ekki vera léleg
eftiröpun erlendra fyrirmynda, heldur þarf þjóðlegar fyrir-
myndir, er gefi honum sérstakan íslenzkan blæ. Það eru
konurnar umfram alt, sem þurfa að taka þetta
mál að sér frá nýjum rótum, sem standi fastar í íslenzk-
um jarðvegi. Þær þurfa að grafa upp hinar fornu tó-
skaparlistir, fegra þær og endurbæta, eftir kröfum tímans,
kenna þær og útbreiða.
* *
*
Eg hefi að framan getið þess að á vetrum væri engu
minni atvinnuskortur í lcauptúnum og kaupstöðum en i
sveitunum. Þetta er alkunnugt vandræðamál. Margt hefir
verið um það rætt, en engin föst niðurstaða fundist. H é r
er stærsta verkefniverkmannafélaganna.
Benda má á það, að félögin ættu að sameinast. Verk-
mannastéttin ætti að mynda landsfélag i líking við Bún-
aðarfélagið og Fiskifélagið — landsfélög hinna meginstétt-
anna. Eðlilegast væri að verkamannafélögin berðust eigi
að eins við vinnuveitendur um launakjörin, heldur reyndu
að gera verkamennina, meir og meir, að sínum eigin
vinnuveitendum. Félög þeirra eiga að byggja húsin í
bæjunum, leggja göturnar o. s. frv. Þau eiga að stofna
kaupfélög og styðja þá stefnu sín á meðal, en eyða kaup-
mannaveldinu, sem eg hygg að hafi kjör verkamanna í
hendi sér, víða í bæjunum. Og loks ættu verkmanna-
félögin að eiga iðnaðarfyrirtæki sem starfi að eins
á veturna. Menn munu nú segja að slík iðnaðartæki
verði vandfundin. En hefir þeirra verið leitað? Hér þarf að
finna sæmilega arðsaman iðnað, sem eigi hefir dýrari tæki
en svo, að þau þoli að »standa uppi«, ónotuð, yfir sumar-
tímann.