Skírnir - 01.08.1915, Side 16

■240
Veturinn.
Hér að framan hefir nú verið komið fram með yfirlit
yfir vetrarstarfsemi þjóðarinnar, að fornu og nýju. Af
því sést að landshættir og verzlunin við útlönd kendi
þjóðinni að gera sér veturinn nytsaman til líkamlegra og
andlegra starfa. Þessi vetrarstörf hafa skapað sérkenni-
lega íslenzka heimilismenning. Þaðan eru sprottnar flest-
ar sterkustu rætur íslenzks þjóðernis.
Þessari heimilismenningu vetrarins fer að hnigna,
eftir miðja nítjándu öld. Nýir straumar berast til lands-
ins, heimilisiðnaðurinn skolast að miklu leyti í burtu og
ýmsar fornar venjur hverfa. Verzlun við útlönd marg-
faldast; margt, sem áður var heima fengið er aðkeypt og
heimilislífið á flestum sveitaheimilum breytist stórkostlega.
Fólkið streymir úr sveitunum, flest alfarið, en margt
kemur á vorin og fer á haustin.
öll heimilismenning, i fornum stil, er á förum. Iðn-
aður vetrarins, andleg samnautn og fræðsla á heimilunum
er að hverfa. Efnahag þjóðarinnar og jafnvel sjálfu þjóð-
erninu er hætta búin.
Hér verður að taka til skjótra endurbóta
Einna tiltækilegustu ráðin virðast vera að e n d u r -
reisa ullariðnaðinn með ódýrum handvélum, og
endurreisa listaiðnaðinn á innlendum grund-
velli, og ýmsa handavinnu með kenslu og sýningum.
Listaiðnaðurinn ætti aðallega að fara fram á kvöldvökun-
um og jafnhliða honum gætu farið fram »kvöldlestrar« i
nýjum stil og aðrar heimilisskemtanir er drægju úr
sundrung heimilanna
Og loks ættu verkmannafélögin að stofna s a m e i g n-
a r f y r i r t æ k i til að bæta úr atvinnuskortinum í kaup-
túnum um vetrartímann.
Hver þjóð á sitt hlutverk. Við íslendingar sem búum
á »yzta hjara veraldar«, höfum um eitt skeið haft mikils-
vert hlutverk í heimsmenningunni. Þó skildum við þá
naumast hlutverk okkar. Nú höfum við verið forngripa-
safn norrænnar menningar um langan aldur. En ekki er
það kínverska hlutverk okkur til frambúðar. Fyrsta