Skírnir - 01.08.1915, Qupperneq 55

Um íslenzka tímatalið.
279
En leið scal engi vera scemr enn dagstundar leiö, oc eigi
lengr en ii nátta leið«* *).
9) »En fim-ti dagr vikv scal vera fyrstr í sumri;
þaþan skal telja iij m a n u ð r x x x. n á 11 a oc nætr iiij
til miðsumars En fra miþio sumri skal iij manuþr xxx
natta til vetrar. Lavgar dagr scal fyrstr vera í vetri;
enn þaþan fra scolo vera vi. manuðr xxx natta til sum-
ars; enn x vikvr scolo vera af sumri er menn koma til
alþingis«2). — Þessi ummæli um 30 nátta mánuði standa
aftast í kristinna laga þætti í konungsbók. En næst þar
á undan er grein, sem heitir: »18. Nymæli. kuan-
fang manna«. Síðasta greinin heitirsvo: »19. M i s s-
eristal«. Hún stendur ekki í neinu öðru handriti af
kristinna laga þætti, og eru þó mörg til.
Af þessu tvennu er augljóst að greinin um misseris-
tal er v i ð b ó t og hefir e k k i staðið i kristnirétti Þorláks
og Ketils, elstu uppskriftum af honum. Nú er hvergi
annarsstaðar minst á þessa 30 nættu mánuði í Grágás —
bara á þessum eina stað, í viðbót aftan við þetta eina
handrit af kristinnalagaþætti. Og hvergi nokkursstaðar
«r lagasetningin miðuð við þessa xxx nættu mánuði, svo
að ótvírætt sé. Þess vegna vitum við engar sönnur á því,
að þetta tímatal — 30 nættir mánuðir — hafi nokkurn
tíma verið leitt í lög á landi hér á þjóðveldistímunum; en
sjáum allar líkur benda til þess, að það hafi e k k i
verið lögboðið, hafi aldrei verið annað en fræðikerfi lærðra
manna, og ekki komið upp fyr en e f t i r daga þeirra
Þorláks (f 1133) og Ketils (f 1145). Nú vitum við að á
12. öld voru uppi ýmsir ágætir tölvitringar hér á landi;
má þar til nefna Sæmund fróða (f 1133), Ara fróða (f
1148), Bjarna tölvísa (f 1173) og Stjörnu Odda (uppi á 12.
-öld). Er þeim mönnurn trúandi til þess að hafa tekið
upp þetta mánaðakerfi í stað kirkjumánaðanna í rímfræð-
•um sínum. En frá þeim er komið alt það bezta í Kím-
‘) Kb. I. bls. 111.
*) Kb. I. bls. 37.