Skírnir - 01.12.1915, Síða 83

Bismarck,
419
helga er því úti og þarmeð sá friður og öryggi, sem
Þýzkalandi var þar heitið. Prússland er því nú svo víð
komið að það verður með sínum 18 millionum íbúa að
verja lönd, sem í búa 40 millionir, en ræður þó eigi meiru
í sambandsmálum, en hvert hinna minni ríkja. Og verð-
ur enn verra við að eiga af því að þau gæta helzti rík-
lega fullveldis síns. Prússiand verður að leitast við að
bæta úr þessu. Meðalið til þess er, ef til vill, að koma á
fót sambandsþingi skipuðu fulltrúum hinnar þýzku þjóðar
er gæti orðið mótvægi gegn sundrungarviðleitni hinna ein-
stöku stjórnanda. En þetta þing má eigi fást við annað
en sammál allra ríkjanna, og hvert riki að ráða sínum
sérstöku málum. — Austurríki má engan þátt eiga í þessu
nýja Þýzkalandi, því að það mundi aldrei sitja á sárs
höfði við Prússland, nema það fengi öll yfirráðin. Hið
óréttmæta fullveldismoldviðri þýzku smáhöfðingjanna, er
styðst við engin sögurök, má ekki verða kjöltubarn hægri-
manna hjá oss. Heldur verður að fá íraustari samruna
landvarnarkrafta landsins og er hann eigi síður nauðsyn-
legur en fæðan svöngum manni. Bæði til varnar út á við
og, ef tii vill, til þess að koma slíku sambandi á.
Hér er þá stefna Bismarcks skýrlega sögð. Hvort kon-
ungur hefir að öllu fallist á hana, er vafasamt, því að eigi
vildi hann ennþá setja Bismarck undir stýrið. En þó
fylgir Bernstorf, sem þá var stjórnarforséti, þessari stefnu
í ýmsu. Oft var um þessar mundir talað um að Bismarck
tæki við, en er ekkert varð úr því, þá heimtaði hann að
sér væri nú enn fengin sæmileg staða, og var hann þá
sendur til Parísar. Þar komst hann í kynni við Napoleon
III. og ýmsa merka menn, komst að fyrirætlunum Aust-
urríkis, að gera samband við Frakkland móti Prússlandi.
Þessu tókst honum að afstýra og ná vináttu keisarans við
Prússa, er kom honum að góðu haldi síðar. Annars var
hann eigi ánægður með hag sinn um þessar mundir sem
sjá má af orðum hans: »fjölskylda mín í Vestur-Pommern,
húsbúnaður í Pétursborg, vagnar í Stettin, hestar í Schön-
hausen, og sjálfur veit eg ekki, hvar eg á að halla höfði
27*