Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1953, Page 79

83
snúa kerlingunni, og eins að lausa kinnin væri vel lóðrétt við bekkinn.
Tveir menn voru við bekkinn, annar til að snúa kerlingunni — það
var kallað að draga — og hinn til að renna. Oftast var unglingur eða
liðléttingur hafður til að draga, og var það gert með því að draga
leðurólina fram og aftur, og þurfti jafnan að snúa kerlingunni hálfan
hring til hvorrar hliðar, sitt á hvað. Þetta var allerfitt verk, ef rennd-
ur var stór hlutur, en léttara aftur, ef hluturinn var minni. Sá, sem
dró, stóð eða sat þeim megin, sem kinnakjálkarnir voru ekki, því
að sá, sem renndi, þurfti að hafa olnbogarými við annan endann og
kjálkahliðina.
Byrjað var fyrst að renna innan úr, ef um þannig lagaðan hlut
var að ræða. Rennijárnið — þau voru raunar fleiri en eitt og mis-
munandi — var lagt við kinnina til að hafa stuðning og handleikið
eða beitt eins og þurfa þótti. Þess var vel gætt að beita því ekki of
djúpt, til þess að drátturinn yrði ekki of þungur. Kerlingin og það,
sem verið var að renna, var vinstra megin við þann, sem renndi,
þannig að hann sat á hlið við bekksendann, og á þetta við, ef rennt
var innan úr hlutnum. Þegar hins vegar rennt var utan af, var staðið
framan við bekkinn kjálkamegin, þar til gerð fjöl lögð ofan á kinna-
kjálkana og rennijárnið lagt á hana til stuðnings, er því var beitt.
Snúningsaðferðin var sú sama.
Það sem rennt var í þessum rennibekk voru aðallega diskar, askar,
smáöskjur, snældusnúðar og ýmsir smáhlutir. í Reykjarfirði eru enn
til allmargir slíkir hlutir, sem Benedikt Hermannsson renndi í sínum
bekk, sem var eins og þessi (sbr. mynd).
Renndir hlutir í Reykjarfirði, gerðir l bekk Benedikts Hermannssonar.
(Ljósm. Kristján Eldjárn). Cups and dishes turned on the primitive lathe.