Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1974, Qupperneq 128

134
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
og þar um landið, mönnum til trausts á geigvænum stöðum, sumar
orðið þar eftir og fundizt löngu síðar líkt og klukkan á Hraunþúfu-
klaustri. Eðlilegt var að færa þær heim á kirkjustaði. En fyrir því að
breyttur var siðurinn og fólk þekkti ekki lengur þá ráðstöfun að
hafa klukkur sér til hjástoðar í plássum sem lágu opin fyrir óvættum,
þótt hjátrú og hræðsla væru á hinn bóginn meiri en nokkru sinni,
þá bjó það í sögnum til kirkjur þar sem slíkir verndargripir fund-
ust. Og þegar einu sinni hafði smíðað verið guðshús, munaði ekki
um að búa til kaleik og hurðarhring eða annað gott sem ekki fúnaði
og færa það einnig heim til sóknarkirkjunnar. Minnið í þjóðtrúarsög-
um um uppruna ýmissa kirkjugripa gæti því teygt rótarsprota aftur
í gömul og raunveruleg atvik.
Eitt þessara hugsmíðuðu helgihúsa stóð á bakka Hraunþúfuár í
Vesturdal, þar sem klukkan lá í jörð „að yfirhvolfdu kjaraldi“. Það
orðalag hinnar sagnfróðu kerlingar, afasystur séra Jóns Steingríms-
sonar, er mjög ólíkt því að vera tilbúningur; hann hefur sjaldnast
hversdagslegan áþreifanleik þessarar umsagnar. Saga kerlingar er
sönn að minni trú, og ég get mér þess til að klukkan með bamba-
röddinni hafi verið trölla og djöflafæla í Hraunþúfuklaustri.
31. ágúst 1974
Hannes Pétursson