Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1978, Blaðsíða 107

OXADALR
109
jordin a brimnesi j suarbadar dal aa reka allann: íra steini
hinum stóra er stendr j flædinni. geg'nt gardzs endanum. at
suiman ve?\dri dælinni stóru sudr fra bænnm. ok vt at brim-
ness ósi hinnm forna
Og enn má geta þess að í vitnisburði um sölu Brimness 12. maí
1469 er þannig vikið að merkjasteininum:13
þessi rekamörk. fra brimnesaar osi oc j stein þann er stendr i
midri diupudæl
1 þessum tveimur heimildum er Brimnesreki mjög skýrt afmark-
aður: „Dælin stóra“ að sunnan — og það er án efa sama og Djúpa-
dæld í hinu bréfinu, þ.e. Lágin — en Brimnesós hinn forni að utan
(norðan), þ.e. ós Brimnesár, sem hefur að vísu sýnilega runnið á svo
til sama stað til sjávar síðan á miðöldum eða í fornöld; þegar talað
er um „ós hinn forna“ er aðeins verið að reyna að marka sem gleggst;
áin rennur og hefur mjög lengi runnið um 50—60 m breiða klauf
til sjávar, á „Mölinni", sem kallað er (Upsamöl) en vitaskuld getur
skipt nokkru hvar á þessu bili rekamörkin eiga að teljast; nú rennur
hún syðst (Jaðarsmegin), en einhvern tíma hefur hún lagst að hinum
megin (Árhólsmegin). Þegar menn á miðöldum töluðu um „ós hinn
forna“ hafa þeir talið sig vita hvar á mölinni átti að setja það mark
og gat skipt mjög miklu, þótt stutt bil væri og í rauninni allt sami
farvegur árinnar.
Seinna fornskjalið sem nefnir Uxárós er Sigurðarregistur frá 1525.
Þá virðist Möðruvallaklaustur vera búið að ná tangarhaldi á hálfum
hval- og viðarreka frá Æðaskerjum yst á Upsaströnd og inn að
Karlsárósi og þremur fjórðu úr Brimnesreka, til viðbótar við
Böggvisstaðarekann, ef rétt er skilið það sem í skjalinu stendur
(menn athugi að Kálfsárós er sýnilega villa fyrir Karlsárós) :14
Jtem rekar klaustursins. J Suarfadardal halfan hualreca og
vidreka fra ædaskerium og (til) kalfsáárös. þria hluti j huala-
reca og so micid j vidreca ái boggustaðasande fráí uxærösi hin-
um forna og til brimnesáár ös þar hun hefur ath fornu runnid.
Þarna virðist augljóslega vera talað um rekann á Böggvisstaða-
sandi og fyrir Brimneslandi í einu lagi, „frá Uxárósi hinum forna og
til Brimnesáróss“. En það sem mestu máli skiptir í sambandi við