Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Page 57

EGYPSKU MUNIRNIR í DÁNARGJÖF WILLARDS FISKE
61
styttur yfirleitt úr vaxi eða tré en frá tímum 18. konungsættar eru þær ein-
göngu gerðar úr steini eða leir og þá oft með bláum glerungi. Á tímum 20.-
24. konungsættar hrakaði shaptistyttunum að allri gerð en vinnubrögðin
bötnuðu aftur á tímum 26. konungsættar. Sá siður að leggja shaptistyttur í
grafir með fólki lagðist af á tímum Rómverja.
21. Shaptistytta úr gröf manns sem hét Germen. Styttan er úr ljósgráum
leir, frá tímum 18.-19. konungsættar (1567 f.Kr.-1200 f.Kr.). Framan á henni
er lóðrétt helgileturslína. Höfuðbúnaðurinn er dökkblár, annað hvort úr
blálituðum leir eða þá leirinn er svo gljúpur að hann hefur drukkið í sig bláa
litinn þegar höfuðbúnaðurinn var málaður. Dálítill skrautbekkur er neðan
við hálsinn að framan. Aftan á styttunni hægra megin er málaður langhyrn-
ingur sem öllum er skipt í litla ferninga. Styttan er 19 cm að hæð og heldur
á verkfærum eins og tíðkaðist, þar á meðal þreskiþúst en hún var einnig
brúkuð þegar safnað var ilmefni skyldu resini sem Egyptar brúkuðu.
22. Shaptistytta af æðstapresti Amons, Pinudjem II af 21. konungsætt
(1085-945 f.Kr.). Þessi stytta er frá Deir el-Bahri sem er ekki langt frá Þebu.
Hún er úr leir með bláum glerungi. Fyrir neðan mitti að framan er myndin
alsett helgiletri og á bakið er málaður ferhyrningur sem skipt er í minni fern-
inga. Andlitið er dálítið skemmt og hefur styttan einhvern tíma brotnað á
tveim stöðum og verið límd saman. Hún er frekar illa gerð en gerð shapti-
styttna hrakað mjög um þetta leyti eins og áður var getið. Styttan er 16,5 cm
að hæð.
23. Shaptistytta af Pinudjem I, einnig af 21. konungsætt. Hún er 12 cm að
hæð og frá Deir el-Bahri, með bláum glerungi og lóðréttri helgileturslínu
framan á. Lausskegg er bundið við hökuna. Styttan er í einhvers konar kufli
og neðst sést í fæturna. Ekki verður betur séð en önnur höndin hangi niður
eftir síðunni. Flestar shaptistyttur voru í múmíulíki og því er líklegt að þetta
sé svokallaður „reisshapti" en það voru eins konar verkstjórar yfir hinum
shaptistyttunum. Stundum var ein reisshaptistytta á hverjar 10 shaptistyttur.
24. Smástytta úr bronsi af Osíris. Hann er með hvítu kórónuna og laus-
skegg bundið við hökuna. Eins og venjulega heldur Osíris á krókstaf og
þreskiþúst. Niður úr styttunni gengur ferstrendur broddur og er endinn
brotinn af þannig að styttan hefur upphaflega verið á einhvers konar fót-
stalli. Hún er 14 cm að hæð. Styttan er frá því um 600 f. Kr. eða síðar. Auk
þess að vera guð undirheima var Osíris frjósemi- og uppskeruguð.
25. Stytta af Isisi og Hórusi með ljósgrænum glerungi um 11 cm að hæð.
Styttan sýnir ísisi gefa Hórusi brjóst. Önnur hönd Isisar er brotin af, en með
þeirri hægri heldur gyðjan um vinstra brjóstið. Hórus situr í kjöltu hennar,
en ekkert er eftir af honum nema fæturnir og önnur höndin, hitt er brotið
af. Höfuðið og axlirnar á Isisi hafa brotnað og verið límdar aftur á.