Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Page 112

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Page 112
116 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS sögn kirkjubóndans uppbyggjast og endurbætast það snarasta vilji það ekki láta sína forsómun andraga á hærri stöðum."56 Þessi hótun virðist hafa bor- ið árangur því árið 1750 hafði kirkjubóndinn látið „reparera og uppbyggja" garðinn að austan og norðanverðu og 1753 hafði hann frá fyrra ári látið hlaða tvo faðma (um 3,5 metra) af garðinum norðanverðum.57 1754 er garðinum lýst sem svo að sunnan- og austanverðu sé hann moldrunninn (siginn) en að vestanverðu sundurhlaupinn af vatni.58 1758, 1759 og 1760 er enn við það sama59 en 1762 virðast einhverjar viðgerðir hafa verið gerðar því nú er garðurinn að sunnan- og austanverðu kallaður sæmilegur, norðurhliðin sundurhlaupin en þó uppistandandi en vesturhliðin ónýt og fallin.60 1769 er allur garðurinn uppistandandi, sumstaðar nýupphlaðinn en sumstaðar moldrunninn61 og má vera að hlutar hans hafi verið hlaðnir upp síðan 1762. 1773 er kirkjugarð-urinn talinn víða moldrunninn, og sama lýs- ing er gefin 1775,1776,1777 og 1778.62 1780 hafði enn ekki verið gert neitt við garðinn og er hann sagður þá sumstaðar gjörfallinn en víðast að falli kominn. Töldu sóknarpresturinn og aðrir viðstaddir að garðurinn væri of lítill „handa sókninni framliðnum til greftrunar" og skipaði biskup að garðurinn yrði stækkaður undireins og hann væri endurhlaðinn.63 Ekkert hafði verið gert við garðinn eða bætt við hann 178164 og 1786 hafði aðeins verið byrjað að hlaða á einum stað og höfðu sóknarmenn sér það til afsökunar að dýrleiki jarðanna í sókninni væri óþekktur og því ekki hægt að vita hvað hverri jörð bar að hlaða lang- an kafla af garðinum.65 Ari síðar hafði enn ekkert gerst og er greinilegt að prófast var farin að bresta þolinmæði. Hann felur sóknarpresti ásamt með- hjálpurum að deila kirkjugarðshleðslunni niður á ábúendur í sókninni og að ákveða hvort hlaða eigi hinn nýja garð af torfi eða grjóti. Yrði garðurinn ekki hlaðinn að ári hótaði prófastur að kæra sóknarmenn fyrir hinum ver- aldlegu yfirvöldum, sem myndu innheimta bætur fyrir hönd kirkjunnar.66 Nú var skyndilega brugðið skjótt við og í nóvember sama ár stóð séra Guðmundur Þorgrímsson ásamt meðhjálpurum fyrir uppmælingu á kirkju- garðsveggnum, sem reyndist vera 192 danskar álnir að ummáli eða 120,6 metrar. Var hleðslunni skipt á lögbýli sem þá voru í sókninni eftir afgjalds- hæð og ákveðið hvaða hluta garðsins hver skyldi hlaða: Neshverfi ásamt Gróttu skyldi hlaða upp 87 álnir eða 54,6 metra af vest- urveggnum sitt hvoru megin við sáluhlið og suður fyrir garðshornið. Þessu var skift á ábúendur á torfunni sem hér fylgir: Landlæknir skyldi hlaða 18 álnir (11,3 m), apótekari 24 álnir (15,1 m), Knútsborg 6 álnir (3,8 m), Ráða- gerði 9 álnir (5,6 m), Grótta 18 álnir (11,3 m), Nýibær 6 álnir (3,8 m) og Gest- hús 6 álnir (3,8 m). Afganginn af garðinum skyldu bændurnir hlaða efir samkomulagi í þessum hlutföllum: Bakki 21 alin (13,2 m), Hrólfsskáli 15 áln-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.