Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1882, Page 90

90
hlutur, sem i hana hefir sokkið, hefir ágætlega getað
haldizt eða sést að minnsta kosti á fari því, er hann
hefir eptir sig látið. f>ar sjást för eptir marglittur og
önnur lík dýr, sem annars vanalega eigi geta haldizt,
þar eru smáar þanggreinir, skeljar og kúfungar, litlir
krabbar með öllum öngum, smokkfiskar o. fl. Innanum
öll þessi sjávardýr eru á víð og dreif einstöku landdýr,
flugur og bjöllur, fiðrildi og einkennilega bygður fugl
(archeopteryx lithographica) með fiðruðum hala (eigi
stéli beinlínis); hann hefir verið nokkurs konar milli-
Jiður milli fúgla og skriðdýra. í leirunum hafa hinar
smærstu Qaðrir getað haldizt. þetta dýrasambland
hefir komið af því, að dýr þau, sem búið hafa í skóg-
unum við fjörðinn, hafa flogið yfir hann og sum svo
dottið í vatnið, drukknað, sokkið til botns og hulizt
leir, sem síðan harðnaði.
í ýmsum löndum eru stór fjöll eigi samsett af
öðru en eintómum smáskeljum lítilla sædýra, sem á
fjarska löngum tima hafa hlaðizt hver ofan á aðra,
hafizt síðan yfir sjávarflöt og orðið að löndum og fjöll-
um. Mest af þeim jarðlögum, er júra- og krítartíma-
bilin hafa eptir sig látið, eru mynduð á þennan hátt.
Með því að rannsaka sjávarbotninn í úthöfunum, hafa
menn komizt að því, hvernig jarðlög þessi eru til orð-
in. Ofar og neðarísjónum lifir fjöldi dýra, sum skelj-
uð og sum eigi; þegar þau deyja, falla leifarnar til
botns, og þau hlaðast hvert á annað ofan, og á löng-
um tíma geta af eintómum smáskeljum og leir þeim,
sem frá löndunum berzt, hlaðizt þykk lög. Náttúru-
fræðingurinn IV. Carpenter, hefir rannsakað höfin fram
með vesturströndum Englands, en Pourtales sjóinn við
Flórída. Á báðum þessum stöðum mætast kaldir og
heitir straumar á sjávarbotni, og hefir það mikil áhrif
á jarðmyndunina og dýralífið. Töluvert vestur frá Eng-
landi eru á sævarbotni norræn kuldadýr, af því þar