Eimreiðin - 01.01.1895, Page 24

24
ganga milli íslands og Danmerkur. Tók nú konungur sjálfur að
sjer verzlunina (1759).
Þótt ijelaginu eigi tækist að ná tilgangi sínum og drepa niður
stofnanirnar, tókst því þó i bili með rógburði sínum að vekja
mistraust stjórnarinnar á Skúla. Fóru kaupmenn með dylgjur um,
að Skúli mundi eigi hafa gert skilvíslegá grein fyrir fje því öllu,
er konungur hafði lagt til stofnananna. Leiddi þetta til þess, að
stjórnin setti Pahl kaupmann í Reykjavík til að halda skoðunar-
gjörð á stofnununum og hafa eptirlit með þeim framvegis, en bauð
stjórnendum stofnananna að gera reikningsskil. Af húsum stofnan-
anna í Reykjavík voru þessi helzt: Ibúðarhús, dúkvefnaðarhús, Jöj-
vefnaðarhús, færasnúningshús, sútunarhús og beykishús með 2 verk-
stofum. Af áhöldum telur skoðunargjörð Pahls meðal annars 8 vefi,
vagn með aktygjum og plóg. Af skepnum áttu stofnanirnar 20
mjólkurkýr, 3 kálfa, 100 ær, 70 gemlinga, 70 lömb og 36 hesta.
56 manns höfðu atvinnu við þær í Reykjavík.
Skúli og fjelagar hans gerðu hin beztu reikningsskil og hreins-
uðu sig af öllum sakaráburði. Jeg vil leyfa mjer að tilfæra hjer
eptir aðalreikningnum stutt yfirlit yfir tekjur og útgjöld stofnan-
anna á árunum 1752—59:
Tekj ar Útgjöld
Rd. sk. Rd. sk.
Dákvefnaðurinn 13,338 26 28,152 61
Töjvefnaðurinn 7,682 51 ii,373 46
Færasnúningurinn 3,559 53 3,057 36
Sútunin 1,289 64 955 86
Brennisteinssuðan 3,242 94 3,479 43
Fiskiduggurnar 22,755 63 41,007 48
Akuryrkjan 5,499 86
Samtals... 51,868 5i 93,526 OÓ
Mismunur I 1 41,657 55
Hjer ber þess að gæta, að hús stofnananna, sem hjer eru reikn-
uð með og mestmegnis voru af timbri, urðu hluthafendum mjög
kostnaðarsöm og ýms áhöld urðu þeir að kaupa dýrum dómutm
Þótt klæðavefnaðurinn hossi hjer miklum mun hærra í útgjalda-
bálkinum, þá má eigi þar af ráða, að hann hafi gefið minna af sjer