Eimreiðin - 01.01.1895, Side 58

58
máli fleira að læra en Danir; er nú tíminn til þess tekinn frá
latínu eða grísku? Nei, heldur þykir oss svo mikið til þeirra
koma, að vjer gefurn þeim 68 stundir á viku, en Danir þó ekki
nema 66. Þar á ofan höfum vjer einir ráð á að heimta af tólf
ára piltum til inntökuprófs »aðalatriði hinnar latínsku mállýsingar«,
auk lesins kafla, »sem svarar hjer um bil ioo bls. í átta blaða
broti!« Aðrar nauðsynlegar námsgreinar komast ekki að fyrir
þrengslum og þær, sem nú standa á töflunni hafa flestar allt oí
fáar stundir til þess, að þær geti orðið kenndar að nokkru veru-
legu gagni. Gamla orðtakið: non multa, sed multum á ekki lengur
við þar sem svo hagar til. Þeir, sem um siðustu 10-20 ár, að
loknu burtfararprófi, hafa farið út yfir pollinn, munu líka margir
hverjir opt sárlega hafa fundið bæði til þess, að setningin urn
»skólann fyrir lífið« var farin að úreldast, eins og líka til hins,
að skólinn eiginlega heldur ekki bjó undir háskólann, en aðeins
undir fornmáladeild hans.
Þegar um endurbætur er að ræða, hættir mönnum við að
vera of smeikir við að breyta stórum frá gömlum vana, og verða
þá opt málalokin þau, að hvorki verður hrátt nje soðið. Eins og
áður er um getið, stinga sumir upp á því, að stofna fjögra ára
latínudeild (með grísku) ofan á gagnfræðadeildinni. Mjer finnst
nú þessi tillaga fremur bera vott um viðleitni til að rata með-
alveginn, heldur en um rjetta hagsýni. Hvernig sem jeg hugsa
mjer þessa deild, rek jeg mig annaðhvort á sömu þrengslin, sem
nú, eða á brot gegn þeirri góðu og gömlu reglu, sem gildir við
alla uppfræðslu: non multa, sed multum. Mjer lízt því engu betur
á þessa deild en hina, heldur er jeg hræddur um, að samfellingin
alls og alls verði hálfgerð ómynd. Það eru gömlu inálin með
þeim stundafjölda, sem þau hafa, er standa æðri skólum vorra
tíma fyrir þrifum; á þeim verður að lenda allt það, sem gert
verður til eflingar notasælli menntunar. Arið 1889 fór sjálf
kennslumálastjórnin danska fram á það, að hætt væri við grískuna
í skólunum, og var þeirri tillögu haldið fast fram af meiri hluta
umsjónarráðsins. En þeir eru orðnir margir og verða með hverju
ári fleiri, sem sjá að latínukennslan heldur ekki nær meir tilgangi
sínum, og að brýn þörf er á að takmarka hana mjög til ábata
fyrir aðrar þarfari námsgreinar. Stærðfræöin og náttúruvísindin
eiga þannig tilkall til sætis í öllum bekkjum skólans; flestum ber
líka saman um, að lífíærafræði og efnafræði ættu að kennast.