Eimreiðin - 01.01.1895, Page 70

70
skyrtunni til að halda i sjer lífinu og fara með hverja á fætur annari af
hinum ljelegu flíkum sínum til gyðinga þeirra, er lána fje gegn veði;
sömu leið fara rúmfötin og annað það, er lauslegt ef inni fyrir, og
gengur á þessu þar til greipum er sópað um herbergin og ekki er
eyrisvirði eptir. Sitja munir þessir á lánsstofunum þar til atvinna fæst á
ný eða fje áskotnast á einhvern hátt, en gjalda verður miskunnarlausar
rentur af láninu. Ofan á sultinn og seyruna bætist það, að húsaleiga
er opt ógoldin fyrir langan tima og við því búið, að húsráðandi þá og
þegar kasti hyskinu út á klakann. Pegar sulturinn tekur fast að sverfa
að, dregst hyskið hálfnakið út í frostið og hriðina og gengur betligöngu
hús úr húsi. Rjetta smábörnin fram lúkur sínar bláar og krókloppnar og
mæna augunum biðjandi á þá, er fram hjá ganga, og geta opt eigi
stunið upp orði, þvi betligangan er jafnvel sjálfum smábörnunum þung
krossganga, að minnsta kosti fyrst í stað. Það liggur í augum uppi, að
eigi er við góðu að búast þar sem börnin alast upp við þetta, og fæðist
snemma í hjörtum þeirra óvild til hinna æðri stjetta, er svo litt gefa
þeim gaum. Drengirnir alast upp i sjálfræði og hirðuleysi, þvi foreldr-
unum þykir mikið við ‘það unnið, að þeir þegar á unga aldri læri að
bjarga sjer sjálfir sem bezt þeir geta án þess að verða þeim til byrðar-
auka. Læra þeir skjótt alls kyns óknytti og verða opt og tíðum með
aldrinum úr þeim illræmdir þjófar og bófar, er enginn vill eiga neitt
samneyti við. Fyrir stúlkubörnunum fer á stundum eigi betur, enda verða
enn fleiri snörur og freistingar á vegi þeirra. Má eigi kasta á þær þungum
steini, þótt þær hrasi, þvi foreldrarnir sjálfir eiga þar góðan þátt i, er
þeir senda dætur sínar á fermingaraldri út á meðal manna til að betla
og láta það sitja fyrir öllu öðru, að alloptast má eiga víst, að þeirn
verði fengsælt um fje. Er margur maðurinn eigi betur innrættur en
svo, að hann nýtir sjer neyð þeirra til að svala losta sínum, en stúlkan
á opt og tiðum eigi viðreisnar von eptir fallið. ?að sem upprunalega
var augnabliks freistni, verður á síðan að illkynjuðum lesti og liggur
þaðan brautin snarbratt niður á við. Lýkur svo á endanum, að siðferð-
islögreglan tekur i strenginn og skipar henni á bás með kvennsniptum
þeim, er láta bliðu sína fala hverjum sem er og vekja fyrirlitningu og
meðaumkun í hjörtum allra heiðvirðra manna.
Pess ber að geta, að eigi fer öllum verkamönnum og börnum þeirra
svo hraparlega, sem hjer segir, þótt bágt eigi. Vist er um það, að
fátæktin og neyðin er stór í Kaupmannahöfn, en hitt er og víst, að
góðgjörðasemin er lika mikil. Finnast þar fjelög svo tugum skiptir, er
sett hafa sjer það mark og mið að bæta kjör fátæklinga á ýmsan hátt.
Annast sum þeirra eldiviðarkaup, en önnur fatakaup o. fl. til útbýtingar
meðal þeirra, er bágstaddastir eru. Fegar harðna tekur i ári og neyðin
þrengir að, taka sum af fjelögum þessum sig til og viða að sjer matvæli
úr ýmsum áttum á vissa ákveðna staði i bænum og mega fátæklingar
fá þar eina máltíð matar dag hvern. Streyma menn þangað svo
þúsundum skiptir, skipa sjer i fylkingu fyrir dyrum úti og biða þess
óþreyjufuliir að röðin komi að þeim. Til og frá um bæinn finnast og
athvarfsstofur, er fátækar húsmæður mega leita hælis i kuldanum með
smábörn sin. Sitja mæðurnar þar með prjóna sina eða sauma, en
konur þær, er stofunni ráða, hafa á meðan eptirlit með börnunum, leika