Eimreiðin - 01.01.1899, Page 67

67
vonum vér að allir verði að játa. Það er því svo langt frá, að
það sé nokkuð eftirsóknarvert, að fá ráðgjafa vorn út úr ríkis-
ráðinu, að vér. ættum þvert á móti að keppa eftir því gagnstæðá,
að hann fengi að vera þar, ef þess þyrfti við. Þannig hefir líka
alþingi Islendinga fyr meir litið á þetta mál. A alþingi 1869 sam-
þykti þingið með 21 atkv. (en þingmenn vóru þá 27 alls) svo
látandi tillögu: »Jafnt og hinir aðrir ráðgjafar ríkisins á ráðgjafinn
fyrir Island sæti í ríkisráðinu og hefir ábyrgð á stjórninni« (Alþt.
1869, I, bls. 345). An þess nú að gera nokkuð litið úr hinum
núverandi þingmönnum vorum, þá mun þó óhætt að segja svo
mikið, að þá hafi þó setið á alþingi sumir þeir menn, sem fult
eins vel var trúandi til að sjá, hvað réttast og heppilegast mundi
vera í þessu efni, — þó vér ekki nefnum nema Jón Sigurðsson einan.
Þess má og geta, að þessi tillaga var þá borin fram af hinum nú-
verandi forvígismanni benedizkunnar, einmitt sama manninum,
sem nú hefir mest hamast gegn ríkisráðssetu ráðgjafans. — Og þar
sem nú einmitt frumvarpið frá 1869 (samkvæmt bréfi ráðgjafans
til landshöfðingja 31. maí 1897) var lagt til grundvallar við sam-
ning stjórnarskrárinnar, má i rauninni álíta, að það hafi verið í
fullu samræmi við alþingi og með samþykki þess, að ráðgjafinn
fyrir Island var látinn sitja í ríkisráðinu, — einmitt samkvæmt
tillögu hins núverandi forvígismanns benedizkunnar og »ríkisráðs-
fleygsins« nafnfræga.
2. Fullnaðarúrslit. Því hefir verið haldið fram, að ef vér
samþyktum stjórnartilboðið, þá væri með því loku skotið fyrir
allar frekari umbætur á stjórnarskrá vorri. En því fer svo fjarri,
að svo sé, að vér einmitt stæðum margfalt betur að vígi eftir en
áður með að fá framgengt hverjum þeim bréytingum á stjórnarfari
voru, sem reynslan sýndi, að þörf væri á. Akvæði stjórnarskrár-
innar um stjórnarskrárbreytingar og lögákveðinn réttur þingsins
til að samþykkja þær stæðu óhögguð, þó að tilboð stjórnarinnar
fengi lagagildi. Sú eina breyting, sem stjórnin hefir farið fram á,
að gerð yrði á 61. gr. stjórnarskrárinnar, er, að inn í hana verði
skotið orðunum: »og vilji stjórnin styðja málið«, eða með öðrum
orðum því ákvæði, að stjórnin skuli ekki skyld til að leysa upp
alþingi og stofna til nýrra kosninga, þegar breytingar á stjórnar-
skránni hafa verið samþyktar af alþingi, nema stjórnin vilji styðja
að því, að þessar breytingar komist á. Það, sem hér er farið fram
5*