Eimreiðin - 01.01.1899, Blaðsíða 102

102
innanlandsmálefnum; en þetta verður að skoðast þannig, að hann hefur
talið takmarkalausan framkvæmdarþrótt sterkasta strenginn í þjóðarein-
kennum landa sinna, og þess vegna verið hræddur um, að þeir mundu
verða ærið gjarnir til stórræða og styrjalda, ef þvi væri að skifta; hon-
um hefur gengið það eitt til, að hann hefur viljað beina framkvæmda-
fýsn þeirra i aðra átt, snúa henni frá austri til vesturs. — Pví fer lika
fjarri, að Bandamenn hafi altaf verið litilþægir eða umsvifalitlir í utan-
ríkismálum. 1803 bættist Louisíana við ríkið, skömmu síðar Flórída
og einum mannsaldri siðar tóku þeir í taumana hjá Mexikómönnum.
f*að er skjótast að segja, að þess eru engin dæmi, að Bandamenn hafi
verið deigir til stórræðanna, þegar um landvinningar hefur verið að
tefla og tækifærið hefur boðist.
Þá er rætt er um framtíðarvöld Ameríkumanna, verður fyrst og
fremst að athuga hinar hraðvaxandi, stórskrefa framfarir i verzlun og
iðnaði. Frá Frökkum og fleiri þjóðum heyrast oft og tíðum kveinstafir
yfir þvi, að brælan og mökkurinn frá verksmiðjum dollaraþrælanna í
Ameriku varpi geigvænlegum skuggum yfir menningu Evrópumanna —
og þó er hætt við, að Evrópuþjóðunum hafi eigi skilist enn þann dag
í dag, hvað »kaupmannsandinn« er ríkur og rótgróinn í þjóðlífi Banda-
manna. Menn eru fyrir löngu orðnir ásáttir um, að atorka, ráðdeild
og útsjónarsemi séu aðaleinkenni Vestanmanna; og þeir kannast við það
sjálfir, að svo sé, og dýrka einmitt þessi einkenni. Afleiðingin af þessu
er sú, að þeir eru fúsir til að fyrirgefa hina mestu ófyrirleitni og jafn-
vel þorparabrögð i viðskiftum, ef sá, er þau drýgir, er duglegur og
kænn — ef hann er smart. Ameríkumenn hafa eigi ýkjamikla lotningu
fyrir eignarréttinum, enda hefur allur lífsferill þjóðarinnar verið á þá leið,
að sú skoðun hefur fest djúpar rætur hjá henni, að styrkurinn sé ein-
valdur í heiminum; landinu, sem þeir yrkja og rækta, hafa þeir rænt
frá þjóð, sem hafði fulla eignarheimild á þvi effir guðs og manna lögum.
Fað var samkvæmt hnefaréttinum, að þeir náðu landinu, og þeir vita,
að þeim rétti tjáir engum að rísa á móti, þvi að náttúran sjálf hefur
haft hann fyrir reglu og mælisnúru um allar aldir.
Lengi girti hafið um völd og yfirráð Amerikumanna. En þeir eru
hvorki feimnir né uppburðarlitlir og þess er meiri von, að þeir láti
hvorki þá girðingu né mótstöðu Evrópumanna hindra sig frá að færa
út kviarnar. Fvi að þá þyrstir í völd og metorð; þeir una því eigi
lengur, að sitja hjá með hendur i vösum, meðan hinar þjóðirnar eru að
skifta heiminum milli sín. Því er nú einu sinni svo varið, að þótt
þjóðirnar og stjórnendurnir vinni þess dýra eiða, hver i kapp við annan,
að þeir hafi enga löngun til þess að auka völd sín og yfirráð, þá er
venjulega ekki að henda reiður á þess konar yfirlýsingum. Pví að allar