Eimreiðin - 01.01.1899, Page 82

82
þessa miklu réttarbót i lög og er líklegt, að hún eigi enn þá langt í
land; að minsta kosti hefur Irlandsmálinn eigi verið hreyft síðan og þeir,
sem tóku við af Gladstone, eru eigi þeir garpar, að þeir séu líklegir til
að afreka slíkt stórvirki.
Flestum þeim mönnum, er reyna að kynna sér nokkurn veginn
greinilega pólitísk störf Gladstones, mun þykja liklegt, að hann hafi eigi
haft mikinn tíma afgangs til annara starfa. En þvi er þó eigi svo
varið. Hann fékst alla sina æfi mikið við bókmentaleg störf, og á hann
i því sammerkt við marga stjórnvitringa þessarar aldar. Peir Beacons-
field, Thiers, Guizot, Castelar, Minghetti voru allir rithöfundar. Glad-
stone fékst sérstaklega við Hómerskvæði; hefur hann samið stórt rit um
þau, en litið gjöra vísindamenn úr þvi starfi hans, enda eru vísindalegar
ályktanir hans ekki altaf upp á marga fiska; einhvers staðar segir hann
t. d., að þríforkur Poseidons fyrirmyndi heilaga þrenning! Hann hefur
og skrifað hitt og þetta um trúfræðisleg efni, þvi að hann var altaf
hinn mesti trúmaður. En léleg þykja þau rit flest, einkum hin eldri,
sem eru full af hleypidómum, barnaskap og hinni kátlegustu tröllatrú á
ensku kirkjuna, sem hann um þær mundir hélt, að væri betur fallin en
nokkur önnur kirkja til þess að koma mönnum inn í himnaríki og gjöra
þá sáluhólpna.
Gladstone kvongaðist 1839 og lifir kona hans enn; þeim varð
margra barna auðið og samfarir þeirra voru hinar beztu; það er haft
eftir Gladstone, að heimilislifi sinu ætti hann það að þakka, hve lengi
sér hefði tekist að standa á uppréttum fótum. Hann dó 19. mai 1898.
II.
Árið 1851 sendi Friðrik Vilhjálmur IV. nýjan sendiherra til sam-
bandsþingsins í Frankfurt. Pað embætti hafði jafnan áður verið falið
ráðnum og rosknum mönnum, því að um þær mundir voru jafnan hinar
mestu viðsjár með hinum þýzku rikjum, sérstaklega milli Prússlands og
Austurríkis. En í þetta skifti var ungur og litt reyndur maður kjörinn
til þessa starfs og hugðu menn því allmisjafnt til afreka hans á sam-
bandsþinginu. Pessi maður hét Otto v. Bismarck-Schoenhausen (f. 1815);
hann hafði þá um nokkur ár setið á þingi og vissu menn það eitt um
skoðanir hans á stjórnmálum, að hann var hinn harðsnúnasti mótstöðu-
maður frjálslynda flokksins, og hafði hann engar dulur dregið á það
meðan á byltingunni stóð 1848; sú framkoma hans hafði áunnið
honum hylli Friðriks Vilhjálms. Annars fóru misjafnar sögur af honum.
Pað var t. d. kunnugt, að á meðan hann stundaði nám við háskólann