Eimreiðin - 01.01.1907, Blaðsíða 2

2
sprotnir af illu lofti stundum, en stundum af góðu? En það sjáum
vér í sögunum gjörvöllum, bæði Fornaldarsögum Norðurlanda,
sem að vísu eru ýktar ákaflega, og eins í Islendingasögum. sem
sannar munu vera — vér sjáum í öllum þessum sögum, að sögu-
hetjurnar dreymir fyrir daglátunum og stundum dreymir þær langt
fram í ókominn tírna, — stundum berlega, stundum á torskilinn
hátt og í óljósum myndum.
Söguhetjurnar sjá inn í ókomna tímann í skuggsjá draumanna
*— þær og alþýða manna. Og dularheimurinn opnast fyrir þeim í
vökunni stundum. Pegar Vatnsfirðingar stálust inn í hýbýli
Sturlu Sighvatssonar á náttarþeli og ætluðu að drepa hann. en
svívirða Sólveigu konu hans, þá komu fylgjur þeirra í augljós á
undan þeim: Kona ein í héraðinu sendi Sturlu orð daginn áður,
og gaf honum það ráð, að »hann skyldi ríða burt úr héraði, því
að óvina fylgjur væru komnar í héraðið.«
Torvelt verður að færa líkur að því, að þessi kona hafi haft
höfuðóra af illu lofti.
Pess er getið eitt sinn í Sturlungu, að óttast var um menn
nokkura og að þeir mundu farast. Pá tók Sturla skáld »vax-
spjöld sín og lék að um stund«, og sagði svo, að þeir mundu
komast af heilir á húfi. Petta rættist.
Eg gríp þetta af handahófi, til dæmis um andann í Sturl-
ungu. Hún er víða stráð blómum þessarar tegundar. Pegar litið
er yfir landið og það skoðað í því ljósi, sem hún tendrar og
verpur yfir grasgróna valkesti Sturlunganna, þá sér þar í gegnum
holt og hæðir og hellana.
Þegar Sturlunga er sögð, eða kaflar úr henni, eins og Helgi
jarðfræðidoktor gerir í Skírni, þá er gengið á járnuðum tréskóm
yfir blómlendi sögunnar. Pá er helt verksmiðjubleki yfir silfur-
gljá söguspjöldin.
Fussum svei! þegar gáfaðir menn og listfengir gera þetta.
Peir menn, sem halda því fram, að draumarnir séu höfuðórar
og skýra alla fyrirburði á »náttúrlegan« hátt — þeir hljóta að
lenda við það heygarðshornið að lokum, að draumarnir séu til-
búningur sögumanna og sagnaritara, þeir sem eru ekki af höfuð-
þunga sprotnir. þetta kynni að vera hugsanlegt, þegar umíslendinga-
sögur er að ræða, því að þær hafa gengið í munnmælum langa
lengi, áður en þær vóru ritaðar. En öðru máli er að gegna um
Sturlungu. Heyrnarvottar og sjónarvætti atburðanna, sem hún