Eimreiðin - 01.01.1907, Page 24

24
hann fól sinn anda í hendur föðursins? Af því, að Gyðingar trúðu því,
að þeir hefðu í höndum gjörvallan sannleik Guðs, þann er heiminum
væri ómissanlegur, og að sá sem dirfðist að vefengja eða við bæta
þann sannleik, væri fjandmaður Guðs og manna. Hví var Servetus
brendur? Af því að Jón Kalvín trúði því, að hann ætti í þessari bók,
biblíunni, óbrigðula opinberun Guðs, en Servetus hafði dregið í efa, það
sem hann, Kalvín, áleit að hún kendi. Og svo rnargar harmasögur ver-
aldarinnar hafa leitt af óskeikunarhugmyndinni, að ekki má þær telja.
Óskeikunarkenninguna getur ekkert lagað né bætt, óskeikun vex eigi né
viðgengst, og fyrir því hefur hún orðið það vald kirkjunnar, sem hefur
haldið heiminum aftur í nafni Guðs gegnum allar aldir. Trúarbrögðin
hafa sá eini hlutur í heiminum verið, sem menn hafa ekki þorað að
endurbæta. Samhliða óskeikunarkenningu trúarjátninganna hefur fylgst
það, sem leiðir af sjálfu sér, kenningin um óskeikanleik sakramentanna
og tíðaformsins; og hafa því þessir hlutir orðið stirðir og steinrunnir í
meðferðinni, enda komið í staðinn fyrir verðleik innra mannsins. Kreddur,
tíðareglur, sakramenti, guðsþjónustur, tákn og þess konar — þetta er
alt gott og nytsamt, en þó einungis meðan það í sér ber ímynd og
uppörvun lífsins. En sé það boðið mönnum í bætur fyrir lífið sjálft,
býður það steina fyrir brauð, það verður ekki til hjálpar, heldur til
hindrunar og skaða. Kirkjan þarf að læra, að Guðs opinberun er engin
föst og fullenduð stærð, sem svo eða svo skal halda sér um ár og æfi.
Jón Robinson talaði satt orð, er hann mælti til pílagrímanna1 forðum, er
hann kvaddi þá; hann bað þá vera þess viðbúna, að meiri sannleiki
rynni upp fyrir þeim úr Guðs heilaga orði. Og vér hljótum að um-
merkja hugmyndina »guðsorð« til meira yfirgrips, svo það yfirtaki meira
en eina bók — svo orðið inniloki allar bækur, öll trúarbrögð, inniloki
himin og jörð og menn alla, inniloki alt, sem guðlegt mark hefur, því
það er Guðs heilagt orð. Vér verðum að læra, að villa, þótt gömul
sé, getur ekki orðið lotningarverð, og að sannleikur, þótt ungur sé fyrir
vorum skilningi, er samt sem áður jafngamall Guði, og krefst af oss
þeirrar lotningar, sem Guði ber. Sannleikur er sá einasti hlutur, sem
er heilagur, og sannleiksleitarinn er Guðs leitari. Fyrir þessa sök
hljótum vér að krefjast réttar vors til sannleikans, og í viðbót hljótum
vér og að kunngjöra þá allsherjar skyldu, að leita sannleikans. Efa-
semdir og erfíði er óumflýjanlegt. Oss er ekki nóg að sýna umburðar-
lyndi; ég þarf einskis manne umburðarlyndis við; ég krefst þess réttar
að fá að vera frjáls! Þetta er þá ætlunarstefna kirkjunnar, og hver er
nú skylda vor eftir þessu? Leyfið mér að benda á nokkuð, sem þykja
kann hversdagslegt, en er í mínum augum afar-áríðandi Það er skylda
vor að vera í einhverju kirkjufélagi, eða trúarstofnun, fyrir sakir kirkj-
unnar og heims þessa, sem vér í lifum. Getir þú styrkt menn og stoðað
fremur einhentur og einsamall, þá er það vel; en hitt höfum vér stað-
reynt, að á öllum öðrum stöðum lífsins megnum vér ekki að koma eins
miklu til vegar einn og einn, eins og vér orkum í föstum félagskap.
Hafið því samtök sakir Guðs og manna. Hverri kirkju viljið þér í vera?
1 Svo hétu hinir fyrstu Englendingar er flúðu undan óstjórn Karls I. vestur um
haf og fyrstir námu Nýja-England í N. Am.