Eimreiðin - 01.01.1907, Qupperneq 26

26
Norrænar þjóðir
á víkmgaöldinni og öndverðum miðöldum.1
Eftir háskólakennara dr. A. OLRIK.
I. PJÓÐFÉLÖG.
Elztu minjarnar af norrænni tungu, er vér þekkjum, eru nöfn
þau á smá-þjóöflokkum, er oss hafa geymst í ritum rómverskra
höfunda. Éau sýna, að Norðurlönd skiftust þá í fjölda smáríkja,
en nöfn þeirra eru nú ýmist löngu horfin eða þá aðeins til í hér-
aðanöfnum, án þess oss sé ljóst, hvað þau eiginlega þýða. ÁJót-
landi voru Siglar, Himbrar, Harðar o. s. frv.; á vesturströnd Nor-
egs Rygir, Hörðar og Prændur, og þessu líkt um öll Norðurlönd.
Ur þessum höfðingja- eða bændadæmum mynduðust svo aftur á
styrjaldatímum stærri samfélög, en það gerðist þó — eins hér
sem hvarvetna ella, er kyn Gota stóð — fyrst þá, er Arminíus
hafði safnað Vestur-Germönum til baráttu gegn Rómverjum. Mynd-
un þjóðríkja og öflugt herveldi konunga er hvert öðru samfara.
Sá þjóðflokkurinn, sem fyrstur hófst til vegs á Norðurlöndum,
voru Svíar. Peir bjuggu við stórvötnin, á útjaðri heims með föstum
bólstöðum, höfðu þar haft nægilegt landrými til ræktunar og til
að afla sér viðgangs og þroska. Á flatneskjum Upplands gátu
þeir ekki klofnað í fylki né flokka, heldur urðu að skoða sig sem
eina heild. Á ströndunum við Eystrasalt, á bökkum stöðuvatn-
anna og í óteljandi víkum, þar sem bændaplógurinn nú erjar
moldina, voru góðar skipastöðvar. Éar óx upp flokkur knárra og
karlmannlegra drengja, er héldu saman og kjöru sér konunga, og
létu örskreiðar snekkjur skeiða víkingaferðir yfir þvert Eystrasalt.
Par sjáum vér fyrst það konunga- og víkingalíf birtast í blóma
sínum, sem öll Norðurlönd stefna að. Éar eru helgustu vé Ása
í lundinum í Uppsölum. Og um konungdóm Svía, þingstað þeirra
og vé, safnast smámsaman allur eystri hlutinn af skandínaviska
skaganum, og eftir margra alda strit og sára sundrung langt fram
eftir öldum, renna þeir loks allir saman í eina þjóð: Svía.
1 Ritgerð þessi er kafli úr bók, sem út er að koma í Danmörku og heitir:
»Verdenskulturen« (Menningarsaga heimsins). Skiftist ritgerð dr. Olriks í fleiri kafla
og birtist hér hinn fyrsti þeirra.