Eimreiðin - 01.01.1907, Blaðsíða 63

63
rétt að kalla »hjátrú«) vex ekki upp í lok heiðninnar, heldur er lnín
leifar af fornum átrúnaði, sem er enn eldri en Ásatrúin, og dýrkun lunda
og fossa er líka eldri en dýrkun goðamynda í hofum, sem nýjustu rann-
sóknir álíta að fyrst hafi komið upp á víkingaöldinni eða þá að minsta
kosti litlu fyr. En talsvert af þessum fornu trúarhugmyndum helzt enn
hjá almúganum eftir að Ásatrúin hefir rutt sér til rúms, á svipaðan hátt
og ýmsar trúarhugmyndir heiðninnar (sem vér að vísu nú köllum »hjátrú«)
haldast enn í dag hjá oss, þótt landið hafi verið kristið í 900 ár.
Á bls. 316 stendur: »þröngan upphlutinn og »lázt« að síðu, eða
tekinn inn í mittið« um fustanskyrtil Egils. Hér er »lázt« skýrt eins og
það þýddi: lagðist (að síðu); en þetta er ekki rétt, enda stendur ekki
»lázt« í neinu handriti af sögunni, heldur »láz«, sem þýðir band eða
speldi (á fornfr. laz, sp. lazo, ensku lace, ital. laccio, lat. laqueus). Sömu
þýðingu hefir orðið í Fornms. VI, 440.
Á bls. 323 segir að vettirnir (belgvetlingar) hafi að jafnaði verið
prjónaðir. En prjón þektist víst ekki á söguöldinni og ekki fyr en
löngu seinna, enda er enginn þeirra vetlinga, sem fundist hafa á íslandi
frá fornöld, prjónaður, heldur eru þeir ofnir eða brugðnir.
Á bls. 340 segir: »og var síðan örin og strengurin dreginn með
vinstri hendinni (sbr. örvhendr) skáhalt upp á við, en hægri hendinni héldu
menn um miðjan bogann«. Þetta er tekið eftir dispútazíu dr. Björns
Bjarnasonar, en er jafnrangt fyrir því. Einmitt hið gagnstæða átti sér
stað: menn héldu um bogann með vinstri hendi, en drógu hann upp með
hægri. Þetta var svo ljóslega sannað af prófessor Kromann við dispú-
tazfuna, bæði með fornum myndum og öðru, að enginn gat verið í nokkr-
um vafa um það lengur, enda kom engin sönnun fram á móti; því orðið
»örvhendr« á liklega ekkert skylt við þetta mál, hvernig svo sem á því
orði stendur.
Á bls. 395 er »bekkjargjöf« og »línfé« látið vera alveg sama, en
sá var munurinn, að gjöfin var kölluð »bekkjargjöf«, þegar brúðurin var
ekkja, en »línfé«, er hún var mær eða ógift stúlka. Pví segir Ingibjörg,
að Kjartan muni gefa Guðrúnu moturinn að »bekkjargjöf«, en hann gaf
Hrefnu hann að »línfé«. Sams konar greining er gerð víðar í sögunum
á þessu tvennu.
Rúmið leyíir eigi að tilfæra fleiri dæmi, þó margt mætti til tína,
enda eru um sumt skiftar skoðanir, og þá ekki hægt um að ræða nema
í löngu máli.
Aftan við bókina er heimildaskrá og er mikil bót að henni, þó hún
sé ekki ætíð nægilega greinileg. Oviðkunnanlegt er það og að vera að
eigna útlendingum það, sem er eftir íslendinga, eins og gert er í kafl-
anum um klæðabúnaðinn. Af heimildaskránni verður ekki annað séð en
að það sé dr. Kálund, sem skrifað hefir um búninga fornmanna í »Grund-
riss d. Germ. Philologie«, þó það sé að vísu höf. þessara lína. Geta má
og þess, að höf. hefði getað grætt stórum á því, ef hann hefði notað
2. útgáfuna á »Grundriss«, í stað 1. útg., því þar er svo margt nýtt og
stórum fullkomnara. Svipað má segja um mörg önnur rit.
En þó ýmislegt megi að bókinni finna, þá hefir hún sitt fulla gildi
fyrir því, enda má margt af göllunum laga í næstu útgáfu. Því trauðla
trúum vér þvi, að það eigi ekki fyrir þessari bók að liggja að koma