Eimreiðin - 01.01.1909, Page 65

65
Leyndarráð. Endrum og sinnum eru fundir haldnir, en þeir einir
mæta, er konungur býbur sérstaklega að koma. Par er alt samþykt,
er ráðuneytið hefir gert og gera látið. Konungur er forseti Privy
Councils. The Cabinet Council (Ráðuneytið) er sú stofnun, er
helzt samsvarar ráðuneyti annarra landa. í því eíga sæti 14—15
helztu ráðgjafarnir. Öllu, sem þar gerist, er stranglega haldið
leyndu. Yfirráðgjafinn er forseti og milliliður ráðuneytisins og
konungs. Sjálfur fær konungur ekki að vera viðstaddur fundi
ráðuneytisins. Á fundum ráðuneytisins eru gerðar allar mikils-
varðandi stjórnarráðstafanir. Meðlimir þess eru venjulega valdir
svo, að helmingur sé úr hvorri deild. Laun þeirra eru venjulega
90,000 kr. á ári.
Auk þessara 14—15 aðalráðgjafa eru fjöldamargir auka-ráð-
gjafar (50—60), sem allir fara frá völdum um leið og aðalráð-
gjafarnir.
Sú venja er orðin föst í sessi, að ráðgjafarnir verða að vera
þingmenn og verða að láta endurkjósa sig í einhverju kjördæmi,
ef þeir eru þingmenn, þegar þeir eru kvaddir í ráðgjafastöðu.
Nái þeir ekki endurkosningu, fá þeir ekki að halda ráðgjafasætinu.
Nú á dögum er ráðuneytið eða stjórnin brezka ekkert annað
en nefnd, sem meirihluti neðri deildar felur að hafa stjórnina á
hendi, meðan honum líkar við hana. Meirihlutinn í neðri deild er
það, sem öll hefir völdin. Honum lýtur alt. Brezkir stjórnmála-
menn nýrri tíma halda því líka fram, að í raun réttri sé ekki um
neina skiftingu á ríkisvaldinu að ræða á Bretlandi, heldur sé það
óskorað í höndum neðri deildar. Hún hefir löggjafarvaldib (kon-
ungur og efri deild valdlaus), hún hefir framkvœmdarvaldið
(framkvæmdarstjórnin == ráðuneytið = nefnd úr neðri deild), hún
hefir loks óbeinlínis dómsvaldit), því að brezk lög ákveða, að
dómurum skuli vikið frá embætti, ef parlamentið heimtar það, O:
ef neðri deild heimtar það.
ÓLAFUR BJÖRNSSON.
5