Eimreiðin - 01.09.1911, Blaðsíða 5

Pú sást, að þjóða gagn,
þú sást, að konungsmagn
blessast æ bezt:
allir ef unnum frih,
alla sanngjarnir við,
svo allir setjum grið
sáttmálum fest.
Og til þess að styðja málstað sinn og fá fylgi íslendinga til að
halda kröfum sínum uppi, ritaði hann hverja ritgerðina á fætur
annarri, til þess að sannfæra menn um, hve þær væru réttmætar
og á gildum rökum bygðar. Kom þá margt upp úr kafinu, sem
enginn annar hafði haft hugmynd um, ekki sízt í fjárhagsmálinu,
þar sem hann sýndi fram á skekkjur og reikningsglöp stjórnar-
innar og hve mikið fé frá íslandi hefði runnið inn í ríkissjóðinn.
Kom honum þar að góðu haldi hans frábæra þekking á sögu
landsins og öllum fornum skjölum, eins og Jón Thoroddsen víkur
að, er hann kveður:
Hinn annar ertu Rafn
og þínum nafna jafn
að dáð og dygð;
Rafnseyri floginn frá
fórstu öll rit að sjd,
pau sem enn Island d
í öðlings bygð.
Skjölin þú skygndist í,
skekkja var forn og ný
allmörgu d;
þú vildir þjóðarhag,
því bogna kippa í lag,
stjórnar um bæta brag,
bezt sem að má.
Nú kynni margur að segja, að Jóni Sigurðssyni hefði þó ekki
tekist að leiða stefnu sína til sigurs, þar sem hvorki stöðulögin
né stjórnarskráin hefðu verið samkvæm henni. En til þess er því
að svara, að bæði hafði þó þá feikilega mikið áunnist, frá því er
hann hóf baráttu sína, og í annan stað hafði hann með allri fram-
komu sinni og fræðslu búið svo í haginn fyrir eftirkomendur sína,
að nokkurnveginn viss von gat verið um fullan sigur síðar meir,
þó honum sjálfum ætti ekki að auðnast meira en að horfa af
Nebóstindum inn í fyrirheitna landið. Og sú hefir líka orðið raunin
á, því í millilandanefndinni 1908 buðust Danir til að uppfylla allar
þær kröfur, sem Jón-Sigurðsson gerði og jafnvel meira til. Pað
fræ, sem hann hafði niður sáð, varð aðeins að liggja um stund í
jörðu, en það hafði fullan lífskraft og spratt upp með góðum
blóma, þó það yrðu eftirkomendurnir, sem uppskeruna áttu að
taka. Ber Jóni Sigurðssyni sannarlega ekki minna lof fyrir þá