Eimreiðin


Eimreiðin - 01.09.1911, Blaðsíða 59

Eimreiðin - 01.09.1911, Blaðsíða 59
215 bandið milli Danmerkur og íslands, virðist þar í fyrsta viðliti að- eins um »veldissamband« að ræða. En séu athugasemdir nefnd- arinnar við þá grein teknar með, og þess jafnframt gætt, að ákveðið er, að nafn Islands skyldi taka upp í titil konungs, þá sést, að þar er í rauninni um »málefnasamband« að ræða. I athugasemd- unum er sem sé tekið fram, að Island sé með þessum sambands- lögum viðurkent sem sérstakt rílci, jafnhliða Danmörku, með full- veldi yfir öllum þeim málum, sem ekki séu beint undanskilin sem sameiginleg (»stillet ved Siden af Danmark som en særlig Stat med fuld Raadighed over alle ikke udtrykkelig som fælles beteg- nede Anliggender«). Pegar nú einnig er litið á, að sambands- sáttmálinn átti að byggjast á frjálsu og fullvalda löggjafaratkvæði beggja sambandsþjóðanna, þá var fullveldi íslands í öllum sínum málum þar með í rauninni viðurkent, þó það með sjálfum sam- bandssáttmálanum takmarkaði eða byndi fullveldi sitt í hinum sameiginlegu málum, meðan sáttmálinn stæði óbreyttur. Auk þess sýndi 6. gr. sáttmálans, að ekki var um neitt afsal á full- veldinu að ræða í hinum sameiginlegu málum, heldur var dönsk- um stjórnarvöldum aðeins falin meðferð þeirra einnig fyrir hönd Islands, þangað til öðruvísi yrði ákveðið með lögum, er löggjafar- þing beggja sambandsþjóðanna hefðu samþykt. Islandi var þann- ig geymdur réttur til síðar meir að taka þátt í meðferð hinna sameiginlegu mála, og fá þannig aftur fulla hlutdeild í því full- veldi, sem það hafði takmarkað við sig og falið öðrum um stundarsakir. Auk þess var Islandi (í 9. gr.) ásldlinn réttur til á 25—37 ára fresti að fækka sambandsmálunum niður í ein 3, og taka þanníg aftur við fullveldi sínu í hinum 5 að þeim tíma liðn- um, hvort sem hinni sambandsþjóðinni líkaði það betur eða ver. Um álit Jóns Sigurðssonar á málefnasambandi verður ekkert ráðið af ritum hans nema óbeinlínis. Hann fór aldrei fram á það og minnist aldrei á það. Hann tekur þvert á móti fram, að hvorki hann né þjóðfundarmennirnir hafi ætlast til, að Island yrði neitt »ríki«, heldur »sérstakur ríkishluti« með frjálslegu stjórnarfyrir- komulagi (NF. XVI, 98). En þegar litið er á andann í öllum rit- um hans, þá er óhætt að fullyrða, að hann hefði manna sízt slegið hendinni á móti því, að ísland væri viðurkent sem ríki og sam- bandið aðeins málefnasamband, enda stefnir og krafa f’jóðfundar- ins um, að nafn íslands væri tekið upp í titil konungs, í þá átt (NF. XVI, 92). Að hann því ekki fór fram á málefnasamband,
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.