Eimreiðin - 01.09.1911, Blaðsíða 18

174
varnirnar bilað eða komist í ólag hér og hvar, vegna þess að
líkaminn er einhvernveginn illa á sig kominn, þreyttur og slæptur
eða meiddur, svo að einhverstaðar verður opin leið inn. En þó
nú svo óheppilega vilji til, að varnirnar bili og óvinurinn vaði inn
og nái þar að auka kyn sitt, þá eru þó ekki öll ráð þrotin. þá
taka við hinar innri varnir líkamans.
Pó baktería komist inn um skinnsprettu einhverstaðar á lík-
amanum, þá er ekki þar með sagt, að hún komist strax inn í
blóðið. Oft fer svo, að frumurnar í hörundinu eða holdinu taka
á móti henni og í sambandi við hvítu blóðkornin, sem strax koma
aðvífandi, veita henni viðnám, króa hana og hennar líka inni og
eyða þeim. Pað myndast aðeins dálítil graftarbóla eða lítil ígerð,
og svo er sagan búin. Líka vill það oft til, að bakteríurnar kom-
ast inn í sogæöarnar, áður en þær komast í blóðið. Sogæðarnar
bólgna og bakteríurnar berast upp eftir þeim, en stöðvast brátt
af nýjum vörnum, nfl. eitlunum, sem eru hér og hvar í líkaman-
um og eru þannig gjörðir, að þeir geta eins og síað bakteríurnar
frá og bannað þeim að fara lengra. Par hefst svo barátta, sem
oft endar með því, að það grefur í eitlinum og bakteríurnar kom-
ast ekki inn í blóðið. En því miður, stundum geta þessar varnir
líka bilað — en þá er blóðinu að mæta — og »Blut ist ein ganz
besonderer Saft« (blóðið er mikill undravökvi) segir Mefistófeles
við Fást, þegar hann er að fá Fást til að »forskrifa« sig, og vill
endilega, að hann gjöri það með blóði sínu. — Já, blóðið er
undravökvi, og ekki að ófyrirsynju kallað lífsvökvi vor. Á seinni
árum hefur hver uppgötvunin rekið aðra, sem hefur sýnt fram á
nýja og nýja hæfileika, sem blóðið hefur til að verjast árásum
bakteríanna. Pað hefur fyrir löngu verið kunnugt, að blóðið væri
samsett af mesta urmul af rauðum og hvítum ögnum, sem kölluð
hafa verið rauðu og hvítu blóðkornin. Ennfremur vissu menn, að
storknun blóðsins orsakaðist af efni í því, sem kallast trefjuefni
eða »fíbrín«. Séu nú þessi þrjú efni: fíbrínið, rauðu og hvítu blóð-
kornin numin burtu, verður eftir litarlaus vökvi, sem kallast blóð-
vatn eða »serum«. En því nákvæmar sem þetta blóðvatn hefur
verið rannsakað, því margbreyttari hæfileikar hafa fundist hjá því.
Efnasamsetning þess er margbrotin, og fráleitt hafa vísindin enn
þá komist að fullri niðurstöðu um alt það starf, sem því er ætlað
í líkamanum. Blóðhitinn er hjá heilbrigðum manni kringum 370 C.
En komist bakteríur inn í blóðið eða eiturefni þeirra, verður það