Eimreiðin


Eimreiðin - 01.09.1911, Page 30

Eimreiðin - 01.09.1911, Page 30
og engan fulltrúa í stjórnarráðinu, en eru þó ekki taldar með nýlend- um. Hinar Jónisku eyjar í Adríahafi hafa lög sín og landsrétt sérí- lagi, og heita ekki ensk nýlenda; en þangað er sendur einn maður sem erindsreki hinnar ensku krúnu (Lord High-Commissioner), og hann er milligöngumaður milli stjórnarinnar á Englandi og þingsins og stjórn- arinnar á eyjunum, en England borgar honum laun hans. í Canada nefnir Englakonungur enskan mann til landstjóra, og England borgar honum laun hans; þessi maður tekur sér ráðaneyti innlendra manna þar, öldungis á sama hátt eins og konungur á Englandi, og skiftir um ráðaneyti eftir því, sem honum þykir henta eða fulltrúaþingið knýr hann til. Sama tilhögun er í mörgum öðrum nýlendum, svo að Engla- konungur hefir þar landstjóra, sem hefir laun sín frá Englandi; hann hefir ráðaneyti sér við hönd, sem stendur fyrir landstjóminni ásamt fulltrúaþingi landsins; en þing þetta hefir fult löggjafarvald í öllum innlendum málum, leggur á skatta og gjöld og hefir öll fjárhagsráð, einungis með því bandi á sér, að álykta ekkert, sem geti skaðað eða hnekt verzlun og gagni Englands, og þess á landstjóri að gæta, því þá má hann neita urn samþykki sitt til laganna, eða slíta þingi, eða jafnvel stinga upp á að gjöra stjórnarskrána ógilda, og er kallað að þingið á Englandi með samþykki konungs hafi vald á að svifta þannig nýlenduna stjórnlegu frelsi um lengri eða skemmri tíma, eftir því sem málavextir þykja vera til; hefir þetta nokkrum sinnum að borið, að ný- lendur hafa mist stjórnarskrá sína um nokkur ár. Sumar enskar ný- lendur hafa enga stjórnarskrá, en þangað er sendur landstjóri á ríkis- ins kostnað, og stjórnar með þarlandsmanna ráði eða sínu eigin, eftir því sem hann getur sér við komið; og er þá oftast nær, að hann stjórnar samkvæmt hinum almennu stjórnarreglum, sem eru orðnar hveijum einum enskum manni inngrónar, að kalla má, eða að hann útvegar handa nýlendu sinni reglulega stjórnarskrá, og verður það á þann hátt, að hann kemur sér saman við nýlendumenn um að kjósa sér fulltrúa, og þessir koma sér aftur saman við landstjórann um að semja sér stjórnarskrá, og um það, hvernig hún skuli vera. Síðan, þegar hún er samin, og menn eru samdóma, er frumvarpið sent frá landstjóran- um til stjórnarinnar á Englandi, og ber nýlenduráðgjafinn það upp í ráði konungs. Finni stjómin þá ekki að og vilji samþykkja, er það borið upp fyrir þinginu, og ef það felst á að veita þetta, þá tekur það alls ekki frumvarp nýlendunnar til umræðu sjálft, eða fer að káka við að breyta því, heldur veitir það konungi rétt af sinni hendi til að láta semja og samþykkja stjórnarskrá handa þessu landi, sem þá er um að ræða. Ef vér nú gjörðum ráð fyrir, að stjórnin hefði þesskonar hugmynd fyrir augum í stjórnarskipun íslands, sem hér var nefnd, þá er auðsætt, að hér er vítt svæði fyrir stafni, og margt að velja um, og það svo, að sumt gæti verið vel viðunanda, pó pað ekki fullnægði 'óllum kröfum vorum mí pegar í stað. Ef að Danir vildi samþykkja það, að láta oss vera sjálfráða um vor eigin efni, þá yrði einungis eftir að sættast á hitt, hvert atkvæði vér fengjum í hinum almennu málum, sem snerta vort gagn; og þá mætti það fyrst vera hvorutveggjum að skapi, að gjöra þessi mál sem fæst, til þess að hafa sem fæst misklíðarefni, og

x

Eimreiðin

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.